İdare muhtelif sokak, cadde ve bulvarlardaki parkomat uygulama alanlarının işletilmesini ihale ile bir işletmeciye kiraya vermiş ancak yılı içinde tahakkuk eden park yeri bedellerinin tamamı işletmeciden tahsil edilmemiştir.

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun “Üst yöneticiler” başlıklı 11’inci maddesinde;

“…

Üst yöneticiler, idarelerinin stratejik planlarının ve bütçelerinin kalkınma planına, yıllık programlara, kurumun stratejik plan ve performans hedefleri ile hizmet gereklerine uygun olarak hazırlanması ve uygulanmasından, sorumlulukları altındaki kaynakların etkili, ekonomik ve verimli şekilde elde edilmesi ve kullanımını sağlamaktan, kayıp ve kötüye

kullanımının önlenmesinden, malî yönetim ve kontrol sisteminin işleyişinin gözetilmesi, izlenmesi ve kanunlar ile Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinde belirtilen görev ve sorumlulukların yerine getirilmesinden Bakana; mahallî idarelerde ise meclislerine karşı sorumludurlar.

Üst yöneticiler, bu sorumluluğun gereklerini harcama yetkilileri, malî hizmetler birimi ve iç denetçiler aracılığıyla yerine getirirler.” denilmektedir.

Aynı Kanun’un “Gelirlerin toplanması sorumluluğu” başlıklı 38’inci maddesi;

“Kamu gelirlerinin tarh, tahakkuk, tahsiliyle yetkili ve görevli olanlar, ilgili kanunlarda öngörülen tarh, tahakkuk ve tahsil işlemlerinin zamanında ve eksiksiz olarak yapılmasından sorumludur.” şeklinde düzenlenmiştir.

Ayrıca Kanun’un “Malî hizmetler birimi” başlıklı 60’ıncı maddesinin birinci fıkrasının

(e) bendinde;

“İlgili mevzuatı çerçevesinde idare gelirlerini tahakkuk ettirmek, gelir ve alacaklarının takip ve tahsil işlemlerini yürütmek.” hükmüne yer verilmiştir.

5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nun “Büyükşehir ve ilçe belediyelerinin görev ve sorumlulukları” başlıklı 7’nci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendinde;

“Büyükşehir ulaşım ana plânını yapmak veya yaptırmak ve uygulamak; ulaşım ve toplu taşıma hizmetlerini plânlamak ve koordinasyonu sağlamak; kara, deniz, su ve demiryolu üzerinde işletilen her türlü servis ve toplu taşıma araçları ile taksi sayılarını, bilet ücret ve tarifelerini, zaman ve güzergâhlarını belirlemek; durak yerleri ile karayolu, yol, cadde, sokak, meydan ve benzeri yerler üzerinde araç park yerlerini tespit etmek ve işletmek, işlettirmek veya kiraya vermek; kanunların belediyelere verdiği trafik düzenlemesinin gerektirdiği bütün işleri yürütmek.” hükmü yer almaktadır.

Yukarıda belirtilen mevzuat hükümlerine göre; durak yerleri ile karayolu, yol, cadde, sokak, meydan ve benzeri yerler üzerinde araç park yerlerini tespit etmek ve işletmek, işlettirmek veya kiraya vermek büyükşehir belediyelerinin görev ve sorumluluğu altındadır. Üst yöneticiler kaynakların etkili, ekonomik ve verimli şekilde elde edilmesi ve kullanımını sağlamaktan dolayı olan sorumluluğunun gereklerini harcama yetkilileri, malî hizmetler birimi ve iç denetçiler aracılığıyla yerine getirmektedir. Malî hizmetler birimi kamu gelirlerinin tahsil işlemlerinin zamanında ve eksiksiz olarak yapılmasından sorumludur.

İdarenin hesap ve işlemlerinin incelenmesi neticesinde; İdarenin muhtelif sokak, cadde ve bulvarlardaki parkomat uygulama alanlarının işletilmesini 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu hükümleri doğrultusunda KDV hariç toplam 10.800.000,00 TL bedel üzerinden 36 ay süreyle işletmeciye kiraya verdiği, İdare ile işletme arasında Gaziantep Şehir Genelinde ve Nizip İlçesinde Bulunan, Şartnamesinde Bölge, Yön, Yerleşim, Dağılım, Araç Sayısı ve Saatlik Ücretleri Belirtilen, Muhtelif Sokak, Cadde ve Bulvarlardaki Parkomat Uygulama Alanlarının

36 Ay Süreyle İşletilmesi İşine ait ihale sözleşmesinin 07.01.2020 tarihinde imzalandığı görülmüştür.

İhale sözleşmesinin “İhale bedellerini ödememenin sonuçları” başlıklı 9’uncu maddesinde;

“Ödenmeyen her ay için kanuni faiz uygulanacaktır. İşletmecinin aylık ödemelerini 2 (iki) ay üst üste aksatması durumunda; İdarenin yazılı olarak yaptığı en az 10 gün süreli ihtara rağmen aynı durumun devam etmesi halinde, ayrıca protesto çekmeye ve hüküm almaya gerek kalmaksızın teminatları gelir kaydedilir ve sözleşme feshedilerek hesabı genel hükümlere göre tasfiye edilir.” denilmektedir.

Yukarıda yer alan ihale sözleşmesi maddesinde; işletmecinin park yeri bedellerini ödemediği her ay için kanuni faiz uygulanacağı, aylık ödemelerini iki ay üst üste aksatması durumunda ve İdarenin ihtarına rağmen aynı durumun devam etmesi halinde, teminatlarının gelir kaydedileceği ve sözleşmenin feshedilerek hesabın genel hükümlere göre tasfiye edileceği açıkça belirtilmiştir.

Ancak ödeme yükümlülüğünü zamanında yerine getirmeyen işletmeye ihtar çekilerek sözleşmenin feshedildiği, detaylarına aşağıdaki tabloda yer verilen park yeri bedellerinin 2020 yılı içinde toplam 3.365.686,68 TL tahakkuk ettiği, işletmecinin ilk 6 ay için bedelin tamamını ödediği, 1 ay kısmi ödeme yaptığı, diğer kalan 5 ay için herhangi bir bedel ödemediği, İdarenin işletmeden toplam 1.367.869,45 TL park yeri bedeli tahsil ettiği ancak kalan 1.997.817,23 TL için herhangi bir işlem yapılmadığı tespit edilmiştir.

Tablo 11: 2020 Yılı Parkomat Bedeli Tahakkuk ve Tahsilatları

Söz konusu denetim tespiti sonrasında, İdare tarafından özetle; parkomat alanlarının işletilmesi işine ait sözleşmenin, kiracı tarafından kira bedellerinin düzenli olarak ödenmediğinden feshedildiği, kiracıya ait borcun icra yolu ile tahsili için dosyanın Hukuk Müşavirliğine gönderildiği ifade edilmiştir.

Sonuç itibariyle, sözleşme hükümlerine aykırı davranan yüklenicinin park yeri bedeli ödemediği her ay için kanuni faiz uygulanarak kalan tutarın tahsilatına yönelik yasal işlemlerin başlatılması gerekmektedir.