Belediye tarafından 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu kapsamında ihalesi gerçekleştirilen Yenikent Kapalı Pazar Yeri ve Kültür Merkezi Yapım İşinde, alt yükleniciye yaptırılan iş kısımlarının mevzuatın belirlediği oranın üzerinde olduğu görülmüştür.

Yapım İşleri Genel Şartnamesi’nin “Tanımlar” başlıklı 4’üncü maddesinde alt yüklenici; sözleşme konusu işin nev’i itibariyle bir kısmını yüklenici ile yaptığı sözleşmeye dayalı olarak gerçekleştiren gerçek veya tüzel kişi şeklinde tanımlanmıştır.

Aynı Şartnamenin “Alt Yüklenicilerin Çalıştırılması ve Sorumlulukları” başlıklı 20’nci maddesinde; “İşin tamamı alt yüklenicilere yaptırılamayacağı gibi işin niteliğinden kaynaklanan sebeplerle veya teknik zorunluluklar nedeniyle ihale dokümanında farklı oranlar belirlenmesi durumu hariç, tek bir alt yükleniciye yaptırılacak iş bölümlerinin toplam bedeli sözleşme bedelinin %30’unu; alt yüklenicilere yaptırılacak işlerin toplam bedeli ise sözleşme bedelinin %50’sini geçemez.” denilmektedir.

Buna göre yapım işlerinde işin tamamı alt yüklenicilere yaptırılamayacaktır. Ayrıca işin niteliğinden kaynaklanan sebeplerle veya teknik zorunluluklar nedeniyle ihale dokümanında farklı oranlar belirlenmesi durumu hariç, tek bir alt yükleniciye yaptırılacak iş bölümlerinin toplam bedeli sözleşme bedelinin %30’unu, alt yüklenicilere yaptırılacak işlerin toplam bedeli ise sözleşme bedelinin %50’sini geçemeyecektir.

Belediye tarafından ihalesi gerçekleştirilmiş olan 117.770.000,00 TL sözleşme bedelli Yenikent Kapalı Pazar Yeri ve Kültür Merkezi Yapım İşinin alt yüklenici sözleşmelerinin incelenmesi sonucunda, işin 76.999.193,43 TL’lik kısmı için alt yükleniciler ile sözleşme imzalandığı görülmüştür. Yapım İşleri Genel Şartnamesi’ne göre alt yüklenicilere yaptırılacak işin toplam bedelinin sözleşme bedelinin %50’sini geçmemesi gerekirken, bu oran %65,38 olarak gerçekleşmiştir.

Kamu İdaresi cevabında özetle, yüklenicinin teklif tarihi ile alt yükleniciyle yapmış olduğu sözleşme tarihlerinde oluşan enflasyonun önemli ölçüde fark ettiğini ve alt yüklenici sözleşme tarihlerinin, uygulama ayı Pn değerine bölündüğünde alt yüklenici oranlarının sözleşme koşullarına uygun olduğunu ifade etmiştir.

İdare cevabında alt yüklenici sözleşme tarihlerinin, uygulama ayı Pn değerine bölündüğünde alt yüklenici oranlarının sözleşme koşullarına uygun olduğunu ifade etse de, Yapım İşleri Genel Şartnamesi’nin “Alt Yüklenicilerin Çalıştırılması ve Sorumlulukları” başlıklı 20’nci maddesinde belirtilen, “İşin tamamı alt yüklenicilere yaptırılamayacağı gibi işin niteliğinden kaynaklanan sebeplerle veya teknik zorunluluklar nedeniyle ihale dokümanında farklı oranlar belirlenmesi durumu hariç, tek bir alt yükleniciye yaptırılacak iş bölümlerinin toplam bedeli sözleşme bedelinin %30’unu; alt yüklenicilere yaptırılacak işlerin toplam bedeli ise sözleşme bedelinin %50’sini geçemez.” hükmüne istinaden alt yüklenici oranının hesabında sözleşme bedelinin esas alınması gerekmektedir. Nitekim madde hükmünde alt yüklenici sözleşme bedellerinin Pn ile ihale tarihine çekilmesine ilişkin herhangi bir hüküm bulunmamaktadır. Bu nedenle alt yüklenici oranlarının sözleşme koşullarına uygun olup olmadığının tespitinde sözleşme bedeli dikkate alınmalıdır.

Sonuç olarak, Belediye tarafından 4734 sayılı Kanun kapsamında yapılan yapım işi ihalelerinde alt yüklenici çalıştırılmasına onay verilirken yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerine uygun hareket edilmesi gerekmektedir.