Mevzuatı gereği 1/3’ü personelin maaşından 2/3’ü Belediye bütçesinden karşılanmak suretiyle “memurlar ve sözleşmeli personel” için alınan yemek hizmetinin sunumunda; yemek hizmetinden yararlanma talebinde bulunan personelin maaşından yemek yemediği günler için de kesinti yapıldığı, kalan kısmın Belediye bütçesinden karşılandığı, artan yemeklerin Belediyedeki personel tarafından ücretsiz olarak tüketildiği görülmüştür.

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun “Yiyecek yardımı” başlıklı 212’nci maddesinde; Devlet memurlarının hangi hallerde yiyecek yardımından ne şekilde faydalanacakları ve bu yardımın uygulanması ile ilgili esasların bir yönetmelik ile tespit olunacağı ifade edilmiştir.

Bu madde doğrultusunda 19.11.1986 tarihli ve 86/11220 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Devlet Memurları Yiyecek Yardımı Yönetmeliği'nde, devlet memurlarının yiyecek yardımından hangi hallerde, ne şekilde faydalanacakları ve yardımın uygulanması ile ilgili esaslar belirtilmiştir.

Bahsi geçen Yönetmelik’in “Yemek servisi giderleri” başlıklı 4’üncü maddesinde; yiyecek yardımının gerektirdiği giderlerin, yemek maliyetlerinin Ankara, İstanbul ve İzmir illeri için üçte ikisini, diğer iller için yarısını aşmamak üzere, bu Yönetmelik kapsamına dahil memur kadrosu adedine göre kurum bütçelerine konulacak ödeneklerle karşılanacağı, ödenek dağıtımının yemek servisi kurulacak kurumdaki memur sayısı dikkate alınmak suretiyle yapılacağı ve yemek bedelinin bütçeden karşılanamayan kısmının yemek yiyenlerden alınacağı hüküm altına alınmıştır.

Diğer yandan, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Temel ilkeler” başlıklı 5’inci maddesinde; İdarelerin, bu Kanun’a göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumlu olduğu ifade edilmektedir.

Belediye personeline öğle yemeği verilmesi hizmeti, 2020/583411 İhale Kayıt Numaralı “Belediyenin 657 Sayılı Yasaya Tabi Olarak Çalışan Devlet Memurları ve Sözleşmeli Memurlar İçin 12 Ay Yemek Hizmeti Alım İşi” kapsamında yerine getirilmektedir. Söz konusu işe ilişkin idare ile yüklenici firma arasında imzalanan sözleşmenin 6’ncı maddesinde, sözleşmenin birim fiyatlı sözleşme olduğu belirtilmiştir.

Sözleşme kapsamında satın alınan yemek maliyeti öğün başına 17,46 TL olup yukarıda yer verilen mevzuat uyarınca, yemek hizmetinden yararlanmak istediğini beyan eden her personelden günlük 5,82 TL kesinti yapılmakta, geriye kalan 11,64 TL tutar ise belediye bütçesinden karşılanmaktadır. Yemek hizmetinden yararlanmak istemediğini beyan eden personelden ise kesinti yapılmamaktadır.

Yemek hizmeti, idarenin hizmet binasında yer alan yemekhanede verilmekte olup ilgili ay içerisinde hangi personelin kaç öğün yemek yediğinin tespitini yapmak üzere kartlı turnike sistemi kullanılmaktadır. Sistemden alınan veriler ile yükleniciye yapılan hakediş ödemeleri karşılaştırılmıştır:

Tablo 10: Tüketildiği Tespit Edilen Öğün Sayısı İle Ödemesi Yapılan Öğün Sayısına İlişkin Tablo

Yukarıdaki tabloda görüleceği üzere 15.05.2021-31.12.2021 tarihleri arasında kartlı turnike sistemi ile tespit edilmiş öğün sayısı toplam 12.345 iken belediye tarafından yükleniciye ödemesi yapılan öğün sayısı toplamı 22.866 adettir.

Yapılan incelemede; yemek hizmetinden yararlanma talebinde bulunan personelin maaşından, yemek yemediği günlerde dahi (raporlu ve izinli olduğu günler hariç) yemek bedelinin üçte biri olan 5,82 TL’nin kesildiği, yemek bedelinden geriye kalan 11,64 TL tutarın ise belediye bütçesinden karşılanarak yükleniciye ödendiği, yemek saatinden sonra artan yemeklerin yükleniciye iade edilmediği, idare bünyesindeki çalışanlar tarafından ücretsiz olarak tüketilmesine imkan tanındığı ve söz konusu yemekleri ücretsiz olarak tüketen kişilere ilişkin herhangi bir kayıt tutulmadığı görülmüştür.

Mevcut uygulama, yemek hizmetinden yararlanma talebinde bulunan memur ve sözleşmeli personelden yemek yemediği günler için de ücret alınmasına yol açmakla birlikte, diğer yandan bedeli ilgili personel ve belediye tarafından ödenmiş yemeğin, yemek hizmetinden yararlanma talebinde bulunmadığından dolayı kendisinden yemek ücreti kesilmeyen memur ve

sözleşmeli personel tarafından veya halihazırda belediye bütçesinden nakdi yemek yardımı alan personel tarafından ücretsiz bir şekilde tüketilmesine de imkan sağlamaktadır.

Yukarıda yer alan denetim tespiti üzerine, İdare tarafından, yemek hizmetinden yararlanmak isteyen personel sayısının doğru olarak tespit edilebilmesi amacıyla, yemek hizmetinden faydalanmak istemeyen personelin bu durumu idareye bildirmesinin talep edildiği ve yemeklerin ücret ödenmeksizin yenmesinin önlenmesine yönelik gerekli tedbirlerin alınacağı ifade edilmiştir.

Sonuç olarak, İdarenin ihtiyaçlarının gerçeğe uygun olarak tespit edilerek, alınacak hizmet miktarının ve hizmetin sunumuna ilişkin şartların belirlenmesinde gerekli düzenlemelerin yapılması, personelden ilgili ayda sadece yemek hizmetinden yararlandığı günlere ilişkin kesinti yapılması, öte yandan bedeli İdare tarafından ödenmiş olan yemeğin Belediye personelince ücretsiz olarak tüketilmesinin önüne geçilmesi gerekmektedir.