Karar Künyesi
Kurumun mülkiyetinde olan taşınmazlar üzerinde ihaleye çıkılmaksızın üçüncü kişilere sınırlı ayni hak tanındığı tespit edilmiştir.
2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'nda;
Kapsam:
Madde 1 – Genel bütçeye dahil dairelerle katma bütçeli idarelerin, özel idare ve belediyelerin alım, satım, hizmet, yapım, kira, trampa, mülkiyetin gayri ayni hak tesisi ve taşıma işleri bu Kanunda yazılı hükümlere göre yürütülür
… Tanımlar:
Madde 4 – Bu Kanunun uygulanmasında:
…
Trampa ve Mülkiyetin Gayri Ayni Hak Tesisi: Borçlar Kanunu ile Türk Medeni Kanununun trampa ve mülkiyetin gayri ayni hak tesisi ile ilgili maddelerinde gösterilmiş işlemleri,
…
İhale usullerinin neler olduğu:
Madde 35 – Bu Kanunun 1 inci maddesinde yazılı işlerin ihalelerinde aşağıdaki usuller uygulanır:
Kapalı teklif usulü,
Belli istekliler arasında kapalı teklif usulü,
Açık teklif usulü,
Pazarlık usulü,
Yarışma usulü.
İşin gereğine göre bu usullerden hangisinin uygulanacağı, bu Kanun hükümlerine uyularak idarelerince tespit edilir.” hükümleri yer almaktadır.
Bu hükümlerden anlaşılacağı üzere, belediyelerin mülkiyetindeki taşınmazları üzerinde mülkiyetin gayri ayni hak tesisi 2886 sayılı Kanun kapsamındadır. Dolayısıyla mülkiyeti belediyeye ait olan taşınmazlar üzerinde 3'üncü kişilere sınırlı ayni hak ancak 2886 sayılı Kanun çerçevesinde ihaleye çıkılmak suretiyle verilebilecektir.
Yapılan incelemede; İhaleye çıkılmaksızın doğrudan 07.07.2011 tarih ve 422 sayılı, 05.02.2013 tarih ve 71 sayılı Belediye Meclis Kararları ile mülkiyeti belediyeye ait tesis ve bina üzerinde 3'üncü kişi lehine sınırlı ayni hak tesis edildiği görülmüş olup, bu işlemin yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerine aykırılık oluşturmaktadır.
2017 Yılı Sayıştay Denetim Raporu'nda da bulgu konusu işlemlerin hukuka aykırı olduğu belirtilmesine rağmen, belediye taşınmazları üzerindeki ihaleye çıkılmaksızın sınırlı ayni hak tesis edilmesi işleminin sürdürüldüğü görülmüştür.
Kamu idaresi cevabında; özetle, bulguya konu edilen belediyenin mülkiyetinde yer alan taşınmaza ilişkin tasarruf işleminin 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 14’üncü maddesinin (b) bendinde; “Gerektiğinde, sporu teşvik etmek amacıyla gençlere spor malzemesi verir, amatör spor kulüplerine ayni ve nakdî yardım yapar ve gerekli desteği sağlar, her türlü amatör spor karşılaşmaları düzenler, yurt içi ve yurt dışı müsabakalarda üstün başarı gösteren veya derece alan öğrencilere, sporculara, teknik yöneticilere ve antrenörlere belediye meclisi kararıyla ödül verebilir.” hükmü ve 11.11.2005 tarih ve 25990 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Hazineye, Katma Bütçeli Kuruluşlara, Belediyelere veya İl Özel İdarelerine Ait Arazi veya Arsaların Gerçek veya Tüzel Kişilere Bedelsiz Devrine İlişkin Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 4’üncü maddesinde “… Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunması nedeniyle mülkiyeti devredilemeyen taşınmazlar üzerinde bedelsiz kullanma izni verilir.” hükmü çerçevesinde değerlendirilmiş, bu sebeple tasarrufu Belediyeye ait Piyade Mahallesi imarın 45104 ada 1 parsel sayılı taşınmazın; Etimesgut Belediye Spor Kulübü Derneği'ne yasa ve yönetmelikler çerçevesinde bedelsiz kullandırılmasına ilişkin karar alındığı,
Etimesgut Belediyesi Spor Kulübü, dernek statüsünde dahi olsa Etimesgut Belediyesi’nin adını taşıyan bir Spor Kulübü olması, ilçede spor faaliyetlerini yürüterek toplumsal fayda sağlaması nedeniyle yukarıda zikredilen yasal mevzuat çerçevesinde işlem tesis edilmesinde bir sakınca görülmediği ve belediyelerce yerine getirilmesi gereken hizmetlere ilişkin olan taşınmaz kullandırma işleminin esasen belediyelere kanunla tevdi edilen görevleri yerine getiren amatör spor kulübü statüsünde bulunan bir kuruluşa yapıldığından, uygulamanın mevzuata uygun olduğu düşünüldüğünden bu şekilde işlem tesis edildiği,
Ayrıca 2019 mali yılı içerisinde mülkiyeti ve tasarruf hakkı belediyeye ait tesis ve binaların; 10 yıllığına Etimesgut Belediyesi Spor Kulübünce kullandırılmasına ilişkin Belediye Meclisi'nin 07.07.2011 tarih ve 422 sayılı ve 05.02.2013 tarih ve 71 sayılı kararlarının iptal edilmesi ve bulguya konu taşınmazların 2866 sayılı Devlet İhale Kanunu çerçevesinde işlem tesis edilmesi amacıyla gerekli çalışmaların yapılacağı belirtilmiştir.
Sonuç olarak kamu idaresinin cevabında her ne kadar bulgumuza konu edilen taşınmaza ilişkin tasarruf işlemi 5393 sayılı Belediye Kanunu'nun 14’üncü maddesinin (b) bendinde düzenlenen; “Gerektiğinde, sporu teşvik etmek amacıyla gençlere spor malzemesi verir, amatör spor kulüplerine ayni ve nakdî yardım yapar ve gerekli desteği sağlar, her türlü
amatör spor karşılaşmaları düzenler, yurt içi ve yurt dışı müsabakalarda üstün başarı gösteren veya derece alan öğrencilere, sporculara, teknik yöneticilere ve antrenörlere belediye meclisi kararıyla ödül verebilir.” hükmü gereği amatör spor kulübüne yardım olarak kabul edildiği ve 11.11.2005 tarih ve 25990 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Hazineye, Katma Bütçeli Kuruluşlara, Belediyelere veya İl Özel İdarelerine Ait Arazi veya Arsaların Gerçek veya Tüzel Kişilere Bedelsiz Devrine İlişkin Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 4’üncü maddesinde “… Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunması nedeniyle mülkiyeti devredilemeyen taşınmazlar üzerinde bedelsiz kullanma izni verilir.” hükmü gereği dernek lehine bedelsiz kullandırma izni olarak değerlendirmiş olsa da Etimesgut Belediyesi Spor Kulübü Derneği profesyonel bir kulüp olması hasebiyle 5393 sayılı Kanun'un 14'ncü maddesinde yer verilen "...amatör spor kulüplerine ayni ve nakdî yardım yapar..." hükmü kapsamında değerlendirilemeyecektir.
Ayrıca bu taşınmaz üzerinde ki tasarruf işlemi, 11.11.2005 tarih ve 25990 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Hazineye, Katma Bütçeli Kuruluşlara, Belediyelere veya İl Özel İdarelerine Ait Arazi veya Arsaların Gerçek veya Tüzel Kişilere Bedelsiz Devrine İlişkin Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik kapsamındaki bedelsiz devir kapsamında da değerlendirilemeyecektir. Şöyle ki; bu yönetmeliğin amaç ve kapsamı 1’nci maddesinde “…Devlet İstatistik Enstitüsü Başkanlığınca 2001 yılı için belirlenen fert başına gayri safi yurt içi hâsıla tutarı, 1500 ABD Doları veya daha az olan iller ile bu iller dışında kalan ve Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığınca 2003 yılı için belirlenen sosyo- ekonomik gelişmişlik sıralamasına göre endeks değeri eksi olan illerde ve kalkınmada öncelikli yöreler kapsamındaki diğer illerde istihdam yaratan yeni yatırımlara bedelsiz arazi veya arsa sağlanmasına ilişkin esas ve usulleri tespit etmektir.” şeklinde düzenlenmiş olup, bu yönetmelik kapsamında yapılacak devirler vali veya görevlendireceği vali yardımcısının başkanlığında, taşınmazın sahibi olan ilgili idarenin mahalli en büyük memuru (defterdar, özel idare müdürü, belediye başkanı, bölge müdürü veya il müdürü) ile taşınmazdan sorumlu birim amiri (milli emlak müdürü, emlak-istimlak müdürü), bayındırlık ve iskan il müdürü, belediye ve mücavir alan sınırları içindeki taşınmazlar için ayrıca belediye imar müdürü ve yatırımın türüne göre ilgili bakanlığın il müdüründen oluşan bir komisyon tarafından kararlaştırılacaktır. Anlaşılacağı üzere bulgumuza konu edilen işlem bu yönetmelik kapsamında değerlendirilemeyecektir.
Nihai olarak, bu hususa 2017 denetim raporunda da yer verilmiş olmasına rağmen 2018 yılı içerisinde hukuka aykırı işlemi ortadan kaldırıcı herhangi bir işlem yapılmamıştır.
Belediye Meclisi'nce ilgili taşınmaz üzerinde hukuki vasfı sınırlı ayni hak devri olan bir tasarruf işlemi 2886 sayılı Kanun’da mülkiyetin gayri ayni hak tesisi için aranan şartlara uyulmadan yapılarak mevzuata aykırı işlem tesis edilmiştir.