Ahi Evran Üniversitesi kampüsü yerleşkeleri içerisinde bulunan kantin, fotokopi odası, Automatic Teller Machine (ATM) yeri gibi kiralanabilir ünitelerin 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'nun 51/g maddesine göre pazarlık usulü ile kiraya verildiği görülmüştür.

2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'nun “Kapsam” başlıklı 1'inci maddesinde, genel bütçeye dahil dairelerle katma bütçeli idarelerin, özel idare ve belediyelerin alım, satım, hizmet, yapım, kira, trampa, mülkiyetin gayri ayni hak tesisi ve taşıma işlerinin bu Kanun'da yazılı hükümlere göre yürütüleceği, hüküm altına alınmıştır.

Kanun'un “Pazarlık usulüyle yapılacak işler” başlıklı 51’inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendinde hangi işlerin pazarlık usulü ile yapılabileceği belirlenmiştir;

Anılan madde hükmü aynen;

“g) Kullanışlarının özelliği, idarelere yararlı olması veya ivediliği nedeniyle kapalı veya açık teklif yöntemleriyle ihalesi uygun görülmeyen, Devletin özel mülkiyetindeki taşınır ve taşınmaz malların kiralanması, trampası ve mülkiyetin gayri ayni hak tesisi ile Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerin kiralanması ve mülkiyetin gayri ayni hak tesisi,” şeklindedir.

Madde hükmünde pazarlık usulünün uygulanması aşağıdaki şartların birlikte varlığına bağlanmıştır.

1. Taşınmazın Devletin özel mülkiyetinde veya Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki taşınmazlardan olması,

2. İşin özelliği, idareye yararlı olması veya ivediliği gereği kapalı yada açık teklif yöntemlerinin uygun görülmemesi.

5018 sayılı Kanun’un 12’nci maddesinin üçüncü fıkrasında “Genel bütçe” tanımlanırken “. . . Devlet tüzel kişiliğine dahil olan ve bu Kanuna ekli (I) sayılı cetvelde yer alan kamu idarelerinin bütçesidir “ denilmiştir. Üniversiteler özel bütçeli olup Kanuna ekli (II) sayılı cetvelde yer aldıklarından Devlet tüzel kişiliği içinde düşünülmemektedir. Üçüncü fıkra hükmü; genel bütçeli kurumları Devlet tüzel kişiliğine dahil olarak nitelemiş, özel bütçe için böyle bir niteleme yapmamıştır. Dolayısıyla Devlete ait veya Devletin hüküm ve tasarrufundaki taşınmazlardan kasıt genel bütçeli, Kanun’a ekli (I) sayılı cetvelde yer alan kamu idarelerine ait olan veya bu kamu idarelerinin hüküm ve tasarrufunda bulunan taşınmazlardır. 3091 sayılı Kanunun uygulanması amacıyla çıkarılan “ Taşınmaz Mal Zilyetliğine Yapılan Tecavüzlerin Önlenmesi Hakkında Kanunun Uygulama Şekli Ve Esaslarına Dair Yönetmelik “ 8 ve 9’uncu maddelerinde Devlete ait ve Devletin hüküm ve tasarrufunda olan taşınmaz malları tanımlamıştır. Yönetmelik’in 8’inci maddesine göre Devlete ait taşınmaz mallar “. . . tapuda Hazine adına kayıtlı olanlar ile tescil edilebilir nitelikte Hazineye ait taşınmaz mallardır.” Devletin hüküm ve tasarrufu altında olan taşınmaz mallar ise Yönetmelik’in 9’uncu maddesi uyarınca “herkesin istifadesine açık olan denizler, göller, nehirler, tarıma elverişli olmayan yerler, kayalar, tepeler ve dağlar gibi sahipsiz şeyler ile Devlet veya bir kamu hukuku tüzel kişisi tarafından umumun yahut bir kısım halkın yararlanmasına terk ve tahsis edilen umumi yollar, köprüler, parklar, meydanlar, mer'alar, yaylak ve kışlaklar gibi menfaati umuma ait olan taşınmaz mallardır. “

Benzer tanımlar 2886ve 4706 sayılı Kanunlar ile 178 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’ye dayanılarak hazırlanan “Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmelik” te de yer almıştır. Yönetmelik’in “Tanımlar” başlıklı 4’üncü maddesinin (ç) fıkrasında Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerin Türk Medenî Kanunu ile diğer kanunlarda Devletin hüküm ve tasarrufu altında olduğu belirtilen yerleri ifade ettiği, (f) fıkrasında ise Hazine’nin Genel bütçe kapsamındaki kamu idareleri açısından Devlet tüzel kişiliğinin adı olduğu belirtildikten sonra (g) fıkrasında da Hazinenin özel mülkiyetindeki taşınmazları tapuda Hazine adına tescilli taşınmazlar olarak tanımlamıştır.

İlgili İdare tarafından, Üniversitelerin genel bütçeden aldıkları ödeneklerle kendilerini

idame eden kurumlar olduğu, 2886 sayılı Kanununun 51 inci maddesinde “Devletin özel mülkiyetindeki taşınmaz mal” ifadesinin kullanıldığı, Genel Bütçe kapsamındaki taşınmaz malların “Hazinenin özel mülkiyetindeki taşınmaz mal” olarak nitelendirildiği, üniversite adına kayıtlı taşınmaz malların Devlet (Kamu) malı niteliğinde olduğu ve 2886 sayılı Kanununun 51/g maddesi uyarınca kiraya verilebileceği iddia edilmekte ise de 5018 sayılı Kanunun 12’nci maddesi hükmü karşısında özel bütçeli kuruluşlar Devlet tüzel kişiliğine dahil değildir. Üniversiteler de özel bütçeli kuruluşlar olup Devlet tüzel kişiliği içinde yer almamaktadırlar.

Diğer taraftan, kampüs yerleşkesi içindeki ünitelerin kiraya verilmesinin güvenlik gerekçesiyle kapalı veya açık teklif yöntemleriyle yapılmasının uygun görülmemesi ve daha güvenli isteklilerden teklif alınmasını sağlamak amacıyla pazarlık usulü ile yapılması düşüncesi de mevzuatta bu yönde bir istisnanın yer almamasının yanı sıra üniversite taşınmazlarının devletin özel mülkiyetinde veya hüküm ve tasarrufu altında bulunmaması nedeniyle kabul edilebilir görülmemektedir.

Yukarıda özetlenen mevzuat hükümleri karşısında, Üniversite mülkiyetindeki taşınmazların Devletin özel mülkiyetinde veya Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerden olmadığı, bu nedenle de 2886 sayılı Kanun’un 51/g maddesi kapsamında kiraya verilmesinin uygun olmadığı düşünülmektedir.