Taşınmaz icmal cetvellerindeki taşınmaz değerleri toplamı ile 250 Arsa ve Araziler Hesabı, 251 Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri Hesabı ve 252 Binalar Hesabında kayıtlı taşınmazların değerleri toplamının uyuşmadığı görülmüştür.

Kamu İdarelerine Ait Taşınmazların Kaydına İlişkin Yönetmelik' in “Kayıt ve kontrol işlemleri” başlıklı 5’ inci maddesine göre, taşınmaz kayıt ve kontrol işlemleri, kamu idarelerine ait taşınmazların mevcutlarla birlikte içinde bulunulan yılda çeşitli yollarla edinilenlerin ve elden çıkarılanların miktar ve değer olarak takip edilmesi amacıyla kayıt altına alınmasıdır ve kayıtların belgeye dayanması esastır.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliğinin 250, 251 ve 252 hesaplarını ilgilendiren 188 ile 193 arasındaki maddelerinde, bütçeye gider kaydedilmek suretiyle edinilen taşınmazların maliyet bedeliyle, bu yönetmeliğin yürürlük tarihinden önce mevcut olan taşınmazlardan envanteri yapılanların tespit edilen değerleriyle, bedelsiz olarak kuruma intikal eden taşınmazların tespit edilen değerleriyle, taşınmaz hesaplarında kayıtlı tutarların yılsonunda enflasyon düzeltmesine tabi tutulması sonucu varlıklarda değer artışı ortaya çıkmış ise bu artış miktarıyla ve tahsise konu edilen taşınmazların ise tahsis edilen kamu idaresine hizmet veren muhasebe birimince kayıtlı değerleriyle ilgisine göre 250, 251 ve 252 hesaplarına borç kaydedileceği belirtilmektedir.

Kurumun taşınmaz icmal cetvelleri incelendiğinde sınırlı ayni haklar cetveli, genel hizmet alanları cetveli, tapuda kayıtlı olan taşınmazlar cetveli ve tapuda kayıtlı olmayan taşınmazlar cetvelinin değerleri toplamının 1.947.135.225,58 TL olduğu görülmüştür. İcmal cetvellerinin özeti aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.

Tablo 8: İcmal Cetvelleri Özeti

Ancak, 250 Arsa ve Araziler, 251 Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri ile 252 Binalar hesaplarının toplam tutarı Kurumun dönem sonu kesin mizanında ve bilançosunda 1.907.398.405,78 TL olarak yer almaktadır. Kurumun maddi duran varlıklarına ilişkin yıl sonu mizan görünümü de aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.

Tablo 9: Maddi Duran Varlıkların Dönem Sonu Kesin Mizan Görünümü

Her iki tabloya bakıldığında mizan ile taşınmaz cetvelleri arasında 39.736.819,80 TL fark olduğu görülmektedir. Mizandaki taşınmaz cinsinden olan varlıklara ilişkin değerler taşınmaz icmal cetvelleri üzerinden hazırlanmakta olup her iki tablodaki değerlerin biribirleriyle uyumlu olması beklenir. Bu nedenle iki tablo arasındaki uyumsuzluğun giderilmesi gerekmektedir.

Bulguda belirtilen husula ilgili olarak kamu idaresi cevabında; 39.736.819,80 TL tutarındaki farkın 36.358.076,63 TL'lik tutarının Kurum tarafından diğer kamu idarelerine tahsis edilen taşınmaz varlıklardan kaynaklandığı, kalan 3.351.743,17 TL tutarındaki farkın ise e-belediye yazılım programına geçiş aşamasında (26.12.2022 - 31.12.2022 tarihleri arasında) satılan ve kamulaştırılan taşınmaz varlıklara ilişkin muhasebe kayıtlarının süresi içinde yapılamamasından kaynaklandığı ve buna ilişkin düzeltme kaydının yapılacağı belirtilmiştir.

İdare cevabında belirtilen hususun tekrar incelenmesi sonucunda 36.358.076,63 TL'nin tahsislere ilişkin olduğu, kamu iadresinin cevabının doğru ve yerinde olduğu dolayısıyla bulguda hatalı olduğu belirtilen 39.736.819,80 TL tutarındaki rakamdan indirilmesi gerektiği anlaşılmıştır. Bu durumda icmal cetveli ile muhasebe kayyıtlarındaki fark 3.351.743,17 TL olarak görünmektedir.

Sonuç olarak İdare cevabında belirtildiği üzere yılın son haftasındaki taşınmaz satışları ve kamulaştırmalarının muhasebe kayıtlarına alınamaması nedeniyle icmal cetveli ile mali tablolar arasında 3.351.743,17 TL fark ortaya çıkmakta ve bu durum mali tabloların belirtilen tutarda eksik görünmesine yol açmaktadır.