İdare tarafından kiraya verilen taşınmazlara ilişkin kira tutarlarının ödenmemesine rağmen kiracılar hakkında 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu ve 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu ile sözleşmelerinde öngörülen yaptırımların uygulanmadığı görülmüştür.

2886 sayılı Kanunun “Müteahhit veya Müşterinin Sözleşmenin Bozulmasına Neden Olması” başlıklı 62’nci maddesinde; sözleşme yapıldıktan sonra müteahhit veya müşterinin taahhüdünden vazgeçmesi veya taahhüdünü, şartname ve sözleşme hükümlerine uygun olarak yerine getirmemesi üzerine, idarenin en az 10 gün süreli ve nedenleri açıkça belirtilen ihtarına rağmen aynı durumun devam etmesi halinde, ayrıca protesto çekmeye ve hüküm almaya gerek kalmaksızın kesin teminatın gelir kaydedileceği ve sözleşmenin feshedilerek hesabın genel hükümlere göre tasfiye edileceği hüküm altına alınmıştır.

Aynı Kanun’un “İdarelerce İhalelere Katılmaktan Geçici Yasaklama” başlıklı 84’üncü maddesinin üçüncü fıkrasına göre de; üzerine ihale yapıldığı halde usulüne göre sözleşme yapmayan istekliler ile sözleşme yapıldıktan sonra taahhüdünden vazgeçen ve mücbir sebepler dışında taahhüdünü sözleşme ve şartname hükümlerine uygun olarak yerine getirmeyen müteahhit veya müşteriler hakkında da, ihaleyi yapan bakanlık veya ilgili bakanlık tarafından, bir yıla kadar ihalelere katılmaktan yasaklama kararının verileceği ve bu kararların Resmi Gazete’de ilan ettirildiği gibi ilgililerin müteahhitlik sicillerine işleneceği belirtilmiştir.

6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun konut ve çatılı işyeri kiralarının kapsamının belirlendiği 339’uncu maddesinde, kamu kurum ve kuruluşlarının hangi usul ve esaslar içinde olursa olsun yaptıkları bütün kira sözleşmelerine konut ve çatılı işyeri kiralarında yer alan düzenlemelerin uygulanacağı belirtilmiştir.

Türk Borçlar Kanunu’nun “Kiracının Temerrüdü” başlıklı 315’inci maddesinde; kiracı tarafından, kiralananın tesliminden sonra muaccel olan kira bedeli veya yan gideri ödeme borcu ifa edilmezse, kiraya veren tarafından kiracıya yazılı olarak bir süre verilip, bu sürede de ifa edilmemesi durumunda, sözleşmenin feshedileceğini bildirebileceği, kiracıya verilecek sürenin konut ve çatılı işyeri kiralarında en az otuz gün olduğu düzenlenmiştir.

Aynın Kanun’un kiracıdan kaynaklanan sebeplerle sözleşmenin sona ermesinin düzenlendiği 352’nci maddesinin ikinci fıkrasında ise; kiracının, bir yıldan kısa süreli kira sözleşmelerinde kira süresi içinde; bir yıl ve daha uzun süreli kira sözleşmelerinde ise bir kira yılı veya bir kira yılını aşan süre içinde kira bedelini ödemediği için kendisine yazılı olarak iki haklı ihtarda bulunulmasına sebep olmuşsa kiraya veren tarafından, kira süresinin ve bir yıldan uzun süreli kiralarda ihtarların yapıldığı kira yılının bitiminden başlayarak bir ay içinde, dava yoluyla kira sözleşmesinin sona erdirebileceği ifade edilmiştir.

Bunun yanında, İdare ile kiracılar arasında imzalanan tip kira sözleşmelerinin özel şartlar bölümünde; kiralar tahakkuk ettikten sonra müteakip ayın en geç beşinci gününe kadar ödenmesi gerektiği, kira bedelinin ilgili ay içerisinde ödenmemesi halinde bir önceki yılın temerrüt faizi oranında aylık kira artışı uygulanacağı, kira bedelinin birinci taksitinin ödenmemesi halinde ise diğer kira bedeli taksitlerinin muaccel hale geleceği belirtilmiştir.

Ancak yapılan incelemede, 45 adet kiracı tarafından toplam 3.275.840,17 TL muaccel kira anapara borcunun ödenmemesine rağmen bu kiracılar hakkında yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri uyarınca herhangi bir işlem tesis edilmediği tespit edilmiştir.

Kamu İdaresince, sözleşme yükümlülüklerini yerine getirmeyen kiracılar için ödeme emri hazırlanıp ödemeyenler icraya verilerek tahliye ile ilgili işlemlerin başlatıldığı, ayrıca kira bedelinin ilgili ay içerisinde ödenmemesi halinde bir önceki yılın temerrüt faizi oranında aylık kira artışı uygulaması yapılacağı belirtilmiştir.

Sözleşme yükümlülüklerini yerine getirmeyen kiracılara mevzuatında ve sözleşmelerinde öngörülen hükümler doğrultusunda işlem tesis edilmesi gerekmektedir.