Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi Sağlık Kültür Spor Daire Başkanlığı tarafından, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nda öngörülen temel ihale usulleri ile ihale edilmesi gereken ve aynı ihale konusu iş içerisinde yer alabilecek bazı hizmet alımlarının, mevzuatta öngörülen parasal sınırların altında kalacak şekilde parçalara bölünmek suretiyle doğrudan teminle gerçekleştirildiği görülmüştür.

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun “Hesap verme sorumluluğu” başlıklı 8’inci maddesinde; her türlü kamu kaynağının elde edilmesi ve kullanılmasında görevli ve yetkili olanların, kaynakların etkili, ekonomik, verimli ve hukuka uygun olarak elde edilmesinden, kullanılmasından, muhasebeleştirilmesinden, raporlanmasından ve kötüye kullanılmaması için gerekli önlemlerin alınmasından sorumlu olduğu belirtilmiştir.

Anılan Kanun’un “Harcama talimatı ve sorumluluk” başlıklı 32’nci maddesinde ise; harcama yetkililerinin, harcama talimatlarının bütçe ilke ve esaslarına, kanun, tüzük ve yönetmelikler ile diğer mevzuata uygun olmasından, ödeneklerin etkili, ekonomik ve verimli kullanılmasından sorumlu olduğu ifade edilmiştir.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Temel ilkeler” başlıklı 5’inci maddesinde; idarelerin bu Kanun'a göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumlu olduğu belirtilmiş olup söz konusu maddenin devamında ise aralarında kabul edilebilir doğal bir bağlantı olmadığı sürece mal alımı, hizmet alımı ve yapım işlerinin bir arada ihale edilemeyeceği ve eşik değerlerin altında kalmak amacıyla mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin kısımlara bölünemeyeceği hüküm altına alınmıştır.

Kanun’un “Görevlilerin ceza sorumluluğu” başlıklı 60’ıncı maddesinde, Kanun’da belirtilen temel ilkelere aykırı olarak alım yapılmasına izin verenler ile alım yapanlar hakkında görevlilerin ceza sorumluluğu bulunduğu ifade edilmiştir.

Aynı Kanun’un “Doğrudan temin” başlıklı 22’nci maddesinin (d) bendinde büyükşehir belediyesi sınırları dâhilinde bulunan idarelerin 121.405,00 TL’yi, diğer idarelerin 40.443,00 TL’yi aşmayan ihtiyaçları ile temsil ağırlama faaliyetleri kapsamında yapılacak konaklama, seyahat ve iaşeye ilişkin alımların ilân yapılmaksızın ve teminat alınmaksızın doğrudan temin usulü ile karşılanabileceği belirtilmektedir.

Kamu İhale Genel Tebliği’nin 22.5.1.2. numaralı maddesinde ise;

“…4734 sayılı Kanunun 19’uncu maddesine göre açık ihale usulü ile temini gereken ihtiyacın, Kanunun 22’nci maddesinin (d) bendi için öngörülen parasal sınırların altında kalacak şekilde, adet bazında veya aynı ihale konusu içinde yer alabilecek nitelikteki mal ve hizmet alımları ile yapım işlerinin, kalemlere veya gruplara bölünmek suretiyle aynı Kanunun 22’nci maddesinin (d) bendine göre temini, 4734 sayılı Kanunun temel ilkelerine aykırılık teşkil ettiğinden, bu yönde uygulamaların sorumluluk doğuracağı hususuna dikkat edilmesi gereklidir.” denilmek suretiyle aynı husus tekrar edilerek aynı nitelikteki mal ve hizmet alımları ile yapım işlerinin, kalemlere veya gruplara bölünerek yapılmasının, 4734 Sayılı Kanun’un temel ilkelerine aykırılık teşkil ettiği ifade edilmektedir.

Sağlık Kültür Spor Daire Başkanlığı, niteliği itibariyle benzer veya aynı olan hizmet alımlarını çok sayıda işlemle aynı yükleniciden doğrudan temin suretiyle karşıladığı anlaşılmış olup söz konusu duruma ilişkin örnek olarak aşağıda yer alan alımlar gösterilebilir.

‌Tablo 11: Kısımlara Bölünerek Yapılan Hizmet Alımları

Yukarıdaki tablodan da görüleceği üzere Sağlık Kültür Spor Daire Başkanlığı tarafından yapılan hizmet alımlarında 4734 sayılı Kanun’un 22/d maddesiyle 2021 yılı için her bir alım için belirlenen limite uyulmuş olmakla birlikte niteliği itibari ile aynı mahiyette olan yıl içerisinde sürekli tekrarlanan ve yakın tarihlerde yapılan mal alımları, parçalara bölünmek suretiyle gerçekleştirilmiştir.

Kamu idaresi tarafından “Üniversitemiz Malzeme Dahil Yemek Yapımı Servisi ve Servis Sonrası Temizlik Hizmet Alımı” ihalesinde sürecin uzadığı ve ihale kararına itiraz

edildiği için öngörülen tarihte yemek hizmetinin sunulması amacıyla bu yola başvurulduğu ve bundan sonra yapılacak olan alımlarda 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 5’inci maddesinde sayılan temel ilkelere uygun hareket edileceği ifade edilse de kamu idaresinin ihale sürecinde yaşanabilecek her türlü aksaklığı önceden dikkate alarak yapacağı ihalelerde hizmetin aksamaması için sağlıklı bir planlama yapması gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle aynı ihale konusu iş içerisinde yer alabilecek hizmet alımlarının; Kamu İhale Kanunu’nda öngörülen temel ilkeler ve temel ihale usulleri ile gerçekleştirilmesi, doğrudan temin parasal sınırının altında kalacak şekilde parçalara bölme yoluna gidilmemesi gerektiği değerlendirilmektedir.