Kayıtlı duran varlıklarının değerini, kullanım süresini ve hizmet kalitesini artıracak şekilde yapılan harcamaların, duran varlıkların kayıtlı değerine ilave edilmesi gerekirken, Üniversite tarafından doğrudan gider olarak kaydedildiği tespit edilmiştir.

Merkezi Yönetim Muhasebe Yönetmeliği’nin “25 Maddi Duran Varlıklar” başlıklı 169’uncu maddesinde;

“Maddi duran varlıklar hesap grubu, kamu idarelerince faaliyetlerinde kullanılmak üzere edinilen ve tahmini yararlanma süresi bir yıldan fazla olan fiziki varlıklar, bunların birikmiş amortismanları ile ayrılan değer düşüklüğü karşılıklarının izlenmesi için kullanılır.”

Denilmektedir.

Mezkûr Yönetmelik’in “Hesap grubuna ilişkin işlemler” başlıklı 170’inci maddesinin

(b) bendinde ise;

“Maddi duran varlıklar için yapılan değer arttırıcı harcamalar;

1) Maddi duran varlıklar için sonradan yapılan ve o varlığın değerini, kullanım süresini, ürün ve hizmet kalitesini, sağlanan faydayı arttıran veya üretilen mal veya hizmetlerin üretim maliyetini azaltan her türlü maliyet, ilgili maddi duran varlığın kayıtlı değerine ilave edilir ve amortisman hesaplamasında dikkate alınır.”

Hükmü yer almaktadır.

Muhasebat Genel Müdürlüğü tarafından yayımlanan 47 Sıra Nolu Amortisman ve Tükenme Payları Tebliği’nde duran varlıklardan hangilerinin amortisman ve tükenme payına tabi tutulacağı belirtilmiş olup ilgili Tebliğ’in 4’üncü maddesinde duran varlıkların amortisman ve tükenme payına tabi değerlerinin maliyet bedeli olacağı, maliyet bedelinin ise, bir varlığın satın alınması, üretilmesi veya değerinin artırılması için yapılan harcamalar veya verilen kıymetlerin toplamı olacağı, bir varlık için yapılan harcamaların, kayıtlı değerine ilave edilmesi halinde, amortisman hesaplamasının varlığın yeni değeri üzerinden yapılacağı belirtilmiştir.

Aynı Tebliğ’in “Amortisman ve tükenme payı süre ve oranları” başlıklı 6’ncı maddesi ikinci ve üçüncü fıkralarında; hesaplarda kayıtlı taşınmazlar için yapılan harcamalardan, 34.000,00 TL’lik limiti aşanların değer artırıcı harcama olarak kabul edileceği ve henüz amortisman ayırma süresini tamamlamamış olan duran varlıklar için yapılan değer artırıcı harcamaların, varlığın maliyet bedeline eklenerek kalan amortisman süresince eşit olarak amortisman ayrılacağı hüküm altına alınmıştır.

Yapılan incelemede Üniversite tarafından her biri 34.000 TL’yi aşan 36 farklı ödeme emri belgesi ile taşınmazlar için değer artıcı nitelikte harcamanın yapıldığı görülmüştür. Söz konusu harcamaların 35 adeti 630.30.06.07.90 Diğer Gayrimenkul Büyük Onarım Giderleri detay kodundan, 1 adeti ise 630.30.06.05.90 Diğer Gayrimenkul Sermaye Üretim Giderleri detay kodundan yapılmış olup, doğrudan giderleştirilen bu tür harcamaların toplam tutarı 5.359.655,19 TL’dir. Yapılan bazı harcamalara ilişkin bilgiler aşağıda yer almaktadır:

‌Tablo 9:Maddi Duran Varlığın Kayıtlı Değerini Artırıcı Nitelikteki Harcamalar

Yukarıda yer alan mevzuat hükümleri uyarınca Üniversiteye ait binalar için yapılan değer artırıcı nitelikteki söz konusu bakım onarım harcamalarının ait oldukları varlıkların değeri ile ilişkilendirilmesi ve 252 Binalar Hesabına ilave edilmesi gerekirken, İdare tarafından 630 Giderler Hesabına kaydedilerek giderleştirildiği görülmüştür.

Kamu idaresi tarafından kayıtlı duran varlıkların değerini, kullanım süresini ve hizmet kalitesini artıracak nitelikte olup sehven gider kaydedilen söz konusu harcamaların toplam tutarının, 2022 yılı içerisinde düzeltme kayıtları yapılarak duran varlıkların kayıtlı değerine ilave edildiği ifade edilmişse de söz konusu hususun 2021 yılı mali tablolarına herhangi bir etkisi bulunmamaktadır.

Dolayısıyla söz konusu hatalı muhasebeleştirme işlemleri sonucunda, 2021 yılı Bilançosunda yer alan 252 Binalar Hesabı ile Faaliyet Sonuçları Tablosunda yer alan 630 Giderler Hesabında hataya neden olunduğu değerlendirilmektedir.