Karar Künyesi
İdarenin bazı maddi duran varlıklar için ya hiç amortisman ayırmadığı, ya da amortisman ayrılan bazı varlıklar için amortismana tabi maddi duran varlığın kayıtlı değerinden fazla amortisman ayrıldığı görülmüştür.
Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 187’nci maddesinin ikinci fıkrasının (ç) bendinde bir yıldan fazla kullanılabilen ve yıpranmaya, aşınmaya veya kıymetten düşmeye maruz kalan maddi duran varlıklar için amortisman ayrılması gerektiği belirtilmektedir. Maddi duran varlık bedellerinin ekonomik ömrü içerisinde giderleştirilmesi ve
hesaben yok edilmesini izlemek için kullanılan 257 Birikmiş Amortismanlar Hesabı da aynı Yönetmelik’in 202’nci ve 203’üncü maddelerinde açıklanmıştır.
Muhasebat Genel Müdürlüğü’nün 04.11.2015 tarih ve 29522 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 47 sıra No.lu Amortisman ve Tükenme Payları Genel Tebliği’nin “Amortisman ve tükenme payına tabi duran varlıklar” başlıklı 3’üncü maddesinde, hangi duran varlıkların amortisman ve tükenme payına tabi olduğu hesap bazında ifade edilirken, hangi duran varlıkların amortismana tabi olmadığı da ayrıca belirtilmiştir.
Anılan Genel Tebliğ’in “Amortisman ve Tükenme Payı Süre ve Oranları” başlıklı 6’ncı maddesinde ise; “Amortisman ve tükenme payı süresi, duran varlıkların aktife girdiği yıldan başlar. Bu sürenin yıl olarak hesaplanması için “1” rakamı bu Tebliğ ekinde belirtilen, varlığın yararlanma süresine göre belirlenmiş orana bölünür. (Örnek: 1/0,20 = 5 yıl; 1/0,025 = 40 yıl)” denilmektedir.
Mahalli idareler detaylı hesap planı çerçevesinde 25 Hesap grubunda kayıtlı “Duran Varlıklar” için ayrılan amortismanların 257 No.lu hesapta ayrı ekonomik kodlarda tutulması öngörülmüştür. Örneğin 251.xx.02 No.lu hesapta kayıtlı “Enerji Nakil Hatları”nın 257 No.lu hesapta sadece bu varlığın amortismanının kaydedilmesi gereken 257.01.02 kodlu “Enerji Nakil Hatları” amortisman hesabı bulunmaktadır.
Yapılan incelemede, yukarıda açıklanan Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği ile bahsi geçen Muhasebat Genel Müdürlüğü Genel Tebliği’nin söz konusu hükümlerine aykırı olarak İdarenin maddi duran varlık grubunda kayıtlı bulunmasına rağmen, ayrıntıları aşağıdaki tabloda gösterilen, bazı varlıklar için hiç amortisman ayrılmadığı, amortisman ayrılan bazı varlıklar için ise amortismana tabi maddi varlığın kayıtlı değerinden fazla amortisman ayrıldığı görülmüştür.
Tablo 9: Hatalı Yapılan Amortisman İşlemleri
Hesap Kodu Tüm Düzeyler | Hesap Adı | Varlıkların Toplam Değeri (TL) | Amortismanların Toplam Değeri (TL) | Fark (TL) |
251.01.08.00.00 | Sulama Kanalları | 27.802,40 | 29.192,52 | -1.390,12 |
251.01.20.02.00 | Parklar ve Yeşil Alanlar | 2.943,50 | 0,00 | 2.943,50 |
251.01.20.07.00 | Genel Mezarlıklar | 313,38 | 0,00 | 313,38 |
253.01.03.00.00 | Görüntüleme, Bilgi Toplama ve Takip Sistemleri | 144.000,00 | 172.800,00 | -28.800,00 |
253.02.09.00.00 | Ayırma, Sınıflandırma Makineleri | 174.545,00 | 207.115,00 | -32.570,00 |
253.03.02.00.00 | Beslenme, Gıda ve Mutfak Cihaz ve Aletleri | 106.841,83 | 109.491,86 | -2.650,03 |
255.01.05.00.00 | Hastanede Kullanılan Demirbaş Niteliğindeki Taşınırlar | 52.808,00 | 96.008,00 | -43.200,00 |
255.02.06.00.00 | Aydınlatma Cihazları | 200,00 | 300,00 | -100,00 |
255.03.03.00.00 | Kafeterya ve Yemekhane Mobilyaları | 37.042,00 | 44.002,00 | -6.960,00 |
İdarenin maddi varlıklarından bir kısmı için amortisman ayrılmaması, bir kısmı için de varlığın kayıtlı değerinden fazla amortisman ayrılması, 257 Birikmiş Amortismanlar Hesabını, Faaliyet Sonuçları Tablosunda amortisman giderleri kadar 630 Giderler Hesabını etkilemektedir.
Bu itibarla, İdare tarafından maddi varlıklarına ilişkin olarak ilgili mevzuatları doğrultusunda envanter çalışmalarının yapılması, amortismana tabi olan varlıklar için amortisman tebliğleri uyarınca yılsonlarında amortisman ayrılması gerekmektedir.