Belediyenin bütün pazar yerlerindeki çay ocaklarının işletilmesi yetkisinin Bursa Seyyar Pazarcılar Odası'na devredildiği; ortak hizmet projesi adı altında Oda'ya kapalı pazar yerindeki düğün salonu ile otoparkın 10 yıllığına ihalesiz olarak kiraya (irtifak hakkı) verildiği; pazar yerlerindeki bütün büfe, otopark ve kafeteryaların işletme hakkının Belediye şirketlerine verildiği görülmektedir.

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu'nun “Mal Yönetiminde Etkililik ve Sorumluluk” başlıklı 48’inci maddesinin son fıkrasında, kamu idarelerine ait malları edinme, kiralama, tahsis, yönetim, kullanma ve elden çıkarma işlemlerinin, verimlilik ve tutumluluk ilkesine göre yapılacağı ve bu ilkeye aykırı eylem ve işlemlerden doğacak zararlardan, malların yönetimi veya kullanılması hususunda yetki verilenlerin sorumlu oldukları belirtilmiştir.

2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'nun "Kapsam" başlıklı 1’inci maddesinde, belediyelerin alım, satım, hizmet, yapım, kira, trampa, mülkiyetin gayri ayni hak tesisi ve taşıma işleri bu Kanun'da yazılı hükümlere göre yürütüleceği; "İlkeler" başlıklı 2’nci maddesinde ise, Kanun'un yürütülmesinde, ihtiyaçların en iyi şekilde, uygun şartlarla ve

zamanında karşılanması ve ihalede açıklık ve rekabetin sağlanmasının esas olduğu vurgulanmıştır.

5393 sayılı Belediye Kanunu’nun “Diğer kuruluşlarla ilişkiler” başlıklı 75’inci maddesinde ise; belediyelerin, görev ve sorumluluk alanlarına giren konularda; kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, kamu yararına çalışan dernekler, vergi muafiyeti tanınmış vakıflar ve 5362 sayılı Kanun kapsamına giren meslek odaları ile ortak hizmet projeleri gerçekleştirebilecekleri; kendilerine ait taşınmazları, aslî görev ve hizmetlerinde kullanılmak üzere bedelli veya bedelsiz olarak mahallî idareler ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarına devredebilecekleri veya süresi yirmi beş yılı geçmemek üzere tahsis edebilecekleri belirtilmiştir.

Bu hükümler karşısında; kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, kamu yararına çalışan dernekler, vergi muafiyeti tanınmış vakıflar ve 5362 sayılı Kanun kapsamına giren meslek odalarına ortak hizmet projesi adı altında taşınmaz tahsis edilmesi mümkün değildir. Öte yandan, söz konusu tahsislerin bedelli olması, yapılan işlemin tahsis niteliğini ortadan kaldırmamakta ve taşınmazın kiralandığı anlamına gelmemektedir. Kaldı ki, belediye mülkiyetindeki taşınmazların kiralanması için belediye meclis kararı tek başına yeterli olmayıp böyle bir durumda 2886 sayılı Kanun hükümlerinin uygulanması gerekmektedir.

Ancak, 04.09.2019 tarihli Belediye Meclisi kararıyla, Yıldırım ilçesi sınırlarındaki bütün pazar yerlerinde bulunan çay ocaklarını işletme hakkı Bursa Seyyar Pazarcılar Odası'na verilmiştir. Ayrıca, Belediye Meclisinin 01.02.2017 ve 06.11.2017 tarihli kararlarıyla da Yıldırım ilçesi dahilinde muhtelif yerlerde kurulmakta olan semt pazarlarındaki büfe ve otoparkların işletmesi yetkisi Yeşil Yıldırım Gıda Turizm Sanayi A.Ş’ ye verilmiştir. Belediye Meclisinin 08.01.2020 tarihli toplantısında ise, büfe ve otoparklara ilaveten pazar alanlarının kafeterya olarak düzenlenen kısımlarının da söz konusu kararlara ilave edilmesi ve işletim hakkının Yıldırım Kültür İnşaat Gıda Turizm Sanayi ve Ticaret A.Ş.’ ye verilmesi kararı alınmıştır.

Öte yandan, Pazar Yerleri Hakkındaki Yönetmelik'in “Pazar yerlerinin kurulması ve işletilmesi” başlıklı 5'inci maddesinde,

“Pazar yerleri, belediyeler veya yüzde ellisinden fazlasına sahip oldukları iştiraklerince işletilir ve bu yetki devredilemez. Ancak, pazar yerlerinin işletilmesine ilişkin bazı hizmetler, bu

Yönetmelik ve ilgili mevzuat hükümlerine aykırı hüküm içermeyecek şekilde yapılacak belirli süreli protokoller ile meslek kuruluşları eliyle yürütülebilir...” hükmü yer almaktadır.

Yönetmelik'in “Tanımlar” başlıklı 4 üncü maddesinin (h) bendinde ise, “Pazar yerleri: Belediyelerce tespit edilecek yer ve günlerde kurulan üretici ve semt pazarlarını ifade eder” denilmektedir.

Yıldırım Belediyesi ile Bursa Seyyar Pazarcılar Odası arasında Baruthane Mahallesi 4282 Ada, 56 Parsel üzerine kurulu kapalı pazar yerinin düğün salonu olan bölümünün Oda tarafından tadilat yapılarak yenilenmesi ve yarım kalan inşaatın tamamlanması; buna karşılık protokol süresi boyunca düğün salonunun ve alt katlarının pazarın kurulmadığı günlerde otopark olarak Oda tarafından kullanılması hususunda 5.000 TL aylık kira bedeli ile 10 yıl süreli işbirliği protokolü yapılmıştır.

Bu şekilde uygulama ortak hizmet projesi olarak adlandırılsa da, ihalesiz olarak irtifak hakkı verilmesidir. Yönetmelik’te pazar yerlerinin işletilmesine ilişkin bazı hizmetlerin belirli süreli protokoller ile meslek kuruluşları eliyle yürütülmesine imkan tanındığı halde, söz konusu protokolün konusu Belediyenin pazar yerlerinin işletilmesi yetkisinin devredilmesi ve düğün salonu ile pazarın kurulmadığı günlerde otoparkın işletilmesi niteliğindedir.

Protokolün gerekçesi olarak, pazar yerinin işletilmesinin meslek odasına, otoparkın ise ihale ile başka bir firmaya verilmesinin söz konusu alanda faaliyetlerin yürütülmesinde ve düzenin sağlanmasında zorluk yaşanmasına neden olacağı değerlendirmesi yapılıyorsa da, pazarın kurulmadığı günlerde otoparkın işletme hakkı meslek odasına verilmiştir. Ayrıca, kamu idaresi konunun belediye meclisine sunulacağını belirtmektedir.

Sonuç olarak, yukarıda yer alan mevzuat hükümleri uyarınca pazar yerlerindeki taşınmazlara ilişkin irtifak hakkı ile işletme hakkı verilirken 2886 sayılı Kanun'a uygun olarak rekabetin sağlanması suretiyle ihale yapılması gerektiği değerlendirilmektedir.