Kamu İdaresince Sayıştay İlamları ile tazminine hükmedilen kamu zararı tutarlarının büyük bir kısmının takibine yönelik olarak herhangi bir işlem tesis edilmemiştir.

5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun “Kamu zararı” başlıklı 71’inci maddesine dayanılarak hazırlanan Kamu Zararlarının Tahsiline İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik’in “Kamu zararından doğan alacakların muhasebe kayıtlarına alınması” başlıklı 9’uncu maddesinde;

“(1) Sayıştay veya mahkeme ilâmları ile bildirilen kamu zararından doğan alacakların, ilâmların idarelerine ulaştığı; kontrol, denetim veya inceleme sonucunda tespit edilen kamu zararından doğan alacakların ise 7 nci maddeye göre yapılacak değerlendirme sonucunun yazılı hale getirildiği tarihten itibaren beş iş günü içerisinde, merkezde strateji geliştirme birimlerince, taşrada ise takibe yetkili birimce muhasebeleştirmeye esas belgelerin birer nüshası muhasebe birimine gönderilerek, sorumlular ve ilgililer adına muhasebe kayıtlarına alınması istenilir. Taksitlendirilen kamu zararı alacaklarına ilişkin kararın bir örneği de karar tarihinden itibaren beş iş günü içerisinde muhasebe birimine gönderilir. Sayıştay sorgularının ihbar kabul edilerek yapılan değerlendirme sonucunda kamu zararının oluştuğuna karar verilmesi halinde de aynı şekilde işlem yapılır.

1. Muhasebe birimi, Sayıştay ilâmına istinaden bildirilenleri ilâmda belirtilen sorumlular adına; adlî, idarî veya askerî mahkeme kararlarına istinaden bildirilenleri kararda tazminle yükümlü olduğu belirtilenler adına; bunların dışındakileri ise sorumlular ve ilgililer adına hesaplara kaydeder.

2. Muhasebe kayıtlarına alınan her bir alacak için bir tahsilat izleme dosyası açılır.

   
   

3. Kamu zararından doğan alacakların muhasebe kayıtlarına alınması ve izlenmesine ilişkin diğer hususlarda, kamu idarelerinin tabi oldukları muhasebe yönetmeliklerinde belirlenen usul ve esaslar uygulanır.” hükümlerine yer verilmiştir.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 111’inci maddesinde ise, Sayıştay ve diğer mahkemelerce verilip kuruma tebliğ olunan ilamlarda yer alan tutarların kişilerden alacaklar hesabına alınarak takip edilmesi gerektiği belirtilmiştir.

Söz konusu maddenin “Sayıştay ilamları” başlıklı d bendinde ise;

“Sayıştay’ca tazmin hükmedilen paralara ait ilamlar kuruma gönderildiğinde; ilamda yazılı miktarlardan kısmen veya tamamen daha önceden kişilerden alacaklar hesabına kaydedilmiş miktarlar bulunduğu takdirde, tahsil edilip edilmediğine bakılmaksızın bu paraların hesaplara alınış kaydına ilişkin yevmiye tarih ve numarası ile miktarlarını gösteren

bir liste düzenlenir. Söz konusu liste, ilam suretine bağlanarak ilam tutarından bu miktar düşüldükten sonra arta kalan miktarlar yevmiye ve yardımcı defterlere kaydedilir. Daha önce hesaplara alınan ve listede gösterilen alacakların yardımcı defter kayıtlarında; ilamın tarihi, numarası, yılı ve adına tazmin hükmolunan sorumluların kimlikleri belirtilir. İlamın kesinleştiği bildirilinceye kadar, sorumlulardan icraya müracaat edilmeksizin tahsili izlenir. İlamın kesinleştiği bildirilince icra takibine başlanır. Yargılamanın iadesi isteminde bulunmak, icrayı alıkoymaz. Sayıştay’ca temyiz, yargılamanın iadesi veya karar düzeltilmesi yoluyla alacaklardan bir kısmının veya tamamının kaldırılmasına karar verildiği takdirde, buna ait kararlar da gönderildiğinde kaldırılan miktar hesaplardan çıkartılır.”

denilmektedir. Dolayısıyla, tazminine hükmolunan kamu zararı tutarlarının ilgili Yönetmelik hükümleri doğrultusunda muhasebe kayıtlarına alınması için ilamın kesinleşmesine gerek olmayıp, ilamın kesinleşmesinin izleme açısından değil icra takibine başlanılması açısından önem arz ettiği ilgili mevzuat hükümlerinden açıkça anlaşılmaktadır.

Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerine göre Sayıştay ilâmları ile bildirilen kamu zararından doğan alacaklar, ilâmların İdareye ulaştığı tarihten itibaren 5 gün içerisinde muhasebe kayıtlarına alınmak üzere muhasebe birimine bildirilmelidir. Muhasebe biriminin ise Sayıştay ilâmına istinaden bildirilen kamu zararı tutarını ilâmda belirtilen sorumlular adına 140 Kişilerden Alacaklar Hesabına kaydetmesi gerekmekte olup ayrıca muhasebe kayıtlarına alınan her bir alacak için tahsilat izleme dosyası açılmalıdır. Muhasebe kayıtlarına alınan kamu zararı tutarlarının ise ilamın kesinleştiği İdareye bildirilinceye kadar, icraya müracaat edilmeksizin izlenilmesi gerekmektedir.

Kamu İdaresince 2015 ve 2016 yıllarına ilişkin Sayıştay ilamları ile tazminine hükmedilen toplam 1.714.923,99 TL’lik kamu zararı tutarının 37.081,49 TL’lik kısmı tahsil edilmiş olup 45.945,26 TL’lik kısmı ise kişilerden alacaklar hesabında izlenmektedir. Geriye kalan 1.631.897,24 TL’lik kamu zararı tutarına ilişkin ise İdarece herhangi bir işlem tesis edilmemiştir.

Söz konusu durum, Kamu İdaresinin 2018 yılı mali tablolarında 140 Kişilerden Alacaklar Hesabının 1.631.897,24 TL, 600 Gelirler Hesabının ise 1.031.322,21 TL tutarında noksan görünmesine yol açmaktadır.

Kamu idaresi cevabında; Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 111’inci maddesi hükümlerine uygun olarak Sayıştay ve diğer mahkemelerce kuruma tebliğ

olunan ilamlara ilişkin tutarların kişilerden alacaklar hesabına kayıtlarının yapılacağı belirtilmiştir.

Sonuç olarak Kamu İdaresi bulgu konusu hususa iştirak etmiş olup Sayıştay ve diğer mahkemelerce kuruma tebliğ olunan ilamlara ilişkin tutarların kişilerden alacaklar hesabına kayıtlarının yapılacağını belirtmiştir.

Lakin söz konusu kayıtlar 2019 yılında yapılacağı için 2018 yılı mali tablolarında 140 Kişilerden Alacaklar Hesabı 1.631.897,24 TL, 600 Gelirler Hesabı ise 1.031.322,21 TL tutarında noksan görünmektedir.