İller Bankası Anonim Şirketi (İlbank A.Ş.) sermayesine iştirak edilen tutarların, 240 Mali Kuruluşlara Yatırılan Sermayeler Hesabında izlenmediği görülmüştür.

6107 sayılı İller Bankası Anonim Şirketi Hakkında Kanun'un "Ortaklık yapısı ve sermaye"' başlıklı 4 üncü maddesinde aynen; “(1) Bankanın ortakları il özel idareleri ve belediyelerdir. (2) Bankanın sermayesi 9.000.000.000 (dokuz milyar) Türk Lirasıdır. Bu

sermaye Bakanlar Kurulu kararı ile beş katına kadar artırılabilir. (3) Sermaye tavanına ulaşıncaya kadar Bankanın ödenmiş sermayesine aşağıdaki kaynaklar eklenir: a) 2/7/2008 tarihli ve 5779 sayılı İl Özel İdarelerine ve Belediyelere Genel Bütçe Vergi Gelirlerinden Pay Verilmesi Hakkında Kanuna göre her ay Maliye Bakanlığı ve İller Bankası tarafından dağıtılacak vergi gelirleri paylarının toplamı üzerinden aylık olarak yüzde iki oranında kesilecek miktarlar. b) Bankanın vergi ve diğer yasal yükümlülükler düşüldükten sonraki yıllık safi kârından yüzde otuz oranında ayrılacak pay. c) Diğer mevzuat hükümleri ile Banka sermayesine aktarılması uygun görülen paralar ile sermayeye eklenmek üzere yapılacak her türlü yardım ve bağışlar.” denilmek suretiyle bankanın ortaklarının, il özel idareleri ve belediyeler olduğu ve sermaye tavanına ulaşıncaya kadar, söz konusu ortaklara dağıtılacak vergi gelirleri paylarının toplamı üzerinden aylık %2 oranında kesilecek miktarların ödenmiş sermayesine ekleneceği” belirtilmiştir.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği'nin 240-Mali Kuruluşlara Yatırılan Sermayeler Hesabının niteliğine ilişkin 178'inci maddesinde, söz konusu hesabın kanuni yetkilere dayanılarak mali kuruluşların sermayesine iştirak edilen tutarlar ve bu sermaye tutarlarının işletilmesinden doğan kar ve zararlar, bütçeye iade olunan tutarlar ile bu kuruluşlara ikrazen verilen ve mahsup edilen tutarların izlenmesi için kullanılacağı belirtilmiştir.

“Hesaba ilişkin işlemler” başlıklı 179'uncu maddesinde ise; “(1) Mali kuruluşlara yatırılan sermayeler hesabına ilişkin işlemler aşağıda gösterilmiştir.

1. Mali kuruluşların gerek nominal sermaye ve gerekse ayni sermaye transferi şeklindeki iştirakler gerçeğe uygun değeri ile bu hesaba kaydedilir. Sermayesine iştirak edilen mali kuruluşlara nakdi veya ayni sermaye şeklindeki katılımların bu hesapta kayıtlı tutarların ilgili mali kuruluşların öz kaynak hesaplarında karşılık olarak yer alan tutarlarla eşit olması gerekir. Sermaye iştiraklerinin enflasyon düzeltmesi işlemine tabi tutulması sonucu ortaya çıkan değer artışları da ilgili mali kuruluşların kayıtlarına uygun olarak bu hesaba kaydedilir. Değerleme artışlarının birbirine uygun şekilde hesaplara yansıtılmasında ilgili mali kuruluşun enflasyon düzeltmesi işlemi sonucu ortaya çıkan yeni değerler esas alınır. Mali kuruluşlarca yapılan enflasyon düzeltmesi işlemlerine ilişkin belgeler kuruma gönderilir. Muhasebe birimi sermaye hareketlerine ilişkin bu belgeleri esas alarak muhasebeleştirme işlemlerini yapar. Enflasyon düzeltmesi ve sermaye hareketlerine ilişkin belgelerin birer nüshası muhasebeleştirme belgesine eklenir." denilmekte,

Yönetmeliğin 180'inci maddesinde ise; (1) Mali kuruluşlara yatırılan sermayeler hesabına ilişkin borç ve alacak kayıtları aşağıda gösterilmiştir.

1. Borç

1) Ödeneğine dayanılarak nakden verilen sermaye bir taraftan bu hesaba borç, 103- Verilen Çekler ve Gönderme Emirleri veya ilgili diğer hesaplara alacak; diğer taraftan 830- Bütçe Giderleri Hesabına borç, 835-Gider Yansıtma Hesabına alacak kaydedilir." denilmek suretiyle hesaba ilişkin işlemler ile hesaba hangi durumlarda borç kaydının yapılacağı düzenlenmiştir.

Yapılan incelemede, İller Bankası verilerine göre, iştirak bedeli olan 2.597.246,66 TL'nin (2007 yılından bu yana), 240-Mali Kuruluşlara Yatırılan Sermayeler Hesabında yer almadığı görülmüştür.

Mevzuat hükümlerinden de anlaşılacağı üzere, Çaldıran Belediyesi tarafından, İller Bankasının sermayesine iştirak edilen tutarların, 240-Mali Kuruluşlara Yatırılan Sermayeler Hesabında izlenmesinin uygun olacağı değerlendirilmiştir.

Kamu idaresi cevabında; Denetim Raporunda belirtilen şekilde ve mevzuata uygun işlem tesis edilerek İller Bankasınca Belediye payından kesilen sermaye tutarı olan 2.597.246,66 TL'nin muhasebe kayıtlarına alındığını, ifade etmiştir.

Sonuç olarak İller Bankasının sermayesine iştirak edilen tutarların, 240-Mali Kuruluşlara Yatırılan Sermayeler Hesabında izlenmemesi nedeniyle Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliğine uygun kayıt yapılmamış olup muhasebe kayıtları sağlıklı verileri içermemektedir.

Belediyece Denetim Raporunda belirtilen şekilde ve mevzuata uygun işlem tesis edilerek İller Bankasınca Belediye payından kesilen sermaye tutarı olan 2.597.246,66 TL'nin muhasebe kayıtlarına alındığı, ifade edilmiş olup bulgu konusu tespitin devam edip etmediği takip eden denetimlerde izlenecektir.