Belediyenin ticari faaliyet kapsamına girmeyen mal ve hizmet alımlarına ilişkin ödenen katma değer vergisinin (KDV) indirim konusu yapılamayacak olmasına rağmen 191 İndirilecek KDV Hesabına kaydedilmek suretiyle indirim konusu yapıldığı görülmüştür.

3065 sayılı KDV Kanunu’nun 1/3-g maddesinde; genel ve katma bütçeli idarelere, il özel idarelerine, belediyeler ve köyler ile bunların teşkil ettikleri birliklere, üniversitelere, dernek ve vakıflara, her türlü mesleki kuruluşlara ait veya tabi olan veyahut bunlar tarafından kurulan veya işletilen müesseseler ile döner sermayeli kuruluşların veya bunlara ait veya tabi diğer müesseselerin ticari, sınai, zirai ve mesleki nitelikteki teslim ve hizmetlerinin KDV’ye tabi olduğu hüküm altına alınmıştır.

KDV Genel Uygulama Tebliği’nin “1.B.2 Kamu Kurum ve Kuruluşları, Dernek ve Vakıflar ile Mesleki Kuruluşların Vergilendirilmesi” başlıklı bölümünde;

“3065 sayılı Kanunun (1/3-g) maddesinde sayılan; genel bütçeye dâhil idareler, özel bütçeli idareler, il özel idareleri, belediyeler ve köyler ile bunların teşkil ettikleri birlikler, üniversiteler, dernek ve vakıflar ile her türlü mesleki kuruluşların ticari, sınai, zirai ve mesleki faaliyet kapsamına girmeyen, kuruluş amaçlarına uygun teslim ve hizmetleri vergiye tabi değildir. ” düzenlemesi yer almıştır.

Bu mevzuat hükmünden de anlaşılacağı üzere belediyelerin kuruluş amaçlarına uygun ticari, sınai, zirai ve mesleki faaliyet niteliği bulunmayan faaliyetlerinin verginin konusuna dâhil edilmemesi gerekir.

MİBMY’nin 191 İndirilecek Katma Değer Vergisi Hesabının niteliğini açıklayan 153’üncü maddesine göre, mahalli idareler bir bedel karşılığı satmak üzere ürettikleri mal veya hizmetin üretim girdisi olarak satın aldıkları mal veya hizmetlere ilişkin olarak ödemiş oldukları katma değer vergisini indirim konusu yaparlar. Bunun dışında kurumun satışa konu olmayan kamu hizmeti üretiminde nihai tüketici olarak kullanmak veya tüketmek üzere satın alınmış mal veya hizmet için ödenen katma değer vergisi indirim konusu yapılmaz ve bu tutarlar ilgili gider hesabı veya varlık hesabına yapılacak muhasebe kaydında maliyet bedeline ilave edilir.

Buna göre belediyeler satışa konu olmayan mal ve hizmet alımları için ödediği KDV’yi indirim konusu yapamayacaklardır. İndirim konusu yapılmayacak bu tutarların yapılan alımın mahiyetine göre 630 Giderler Hesabına veya bilançoda yer alan bir varlığa ait ise ilgili varlık hesabına kaydedilmesi gerekmektedir.

Yapılan incelemede, ticari faaliyet kapsamına girmeyen bazı mal ve hizmet alımlarına ait KDV’nin 191 İndirilecek KDV Hesabına kaydedildiği görülmüştür. Sadece ticari faaliyet kapsamındaki satışa konu olan mal ve hizmetler söz konusu olduğunda KDV’nin 191 İndirilecek KDV Hesabına kaydedilmesi gerektiğinden Su İşleri Müdürlüğü, Ulaştırma

Hizmetleri Müdürlüğü, Liman İşletme Müdürlüğü ve İşletme ve İştirakler Müdürlüğüne ait ve satışa konu olan mal ve hizmet alımlarında 191 İndirilecek KDV Hesabının kullanılması imkan dâhilindedir.

Belediyenin ticari faaliyet kapsamına girmeyen, çeşitli mal ve hizmet alımlarına ilişkin KDV’yi indirim konusu yaparak 191 İndirilecek KDV Hesabına kaydetmesi neticesinde, 190 Devreden KDV Hesabının yüksek görülmesine ve 630 Giderler Hesabının veya varlık hesaplarının düşük görülmesine neden olunmuştur.

191 İndirilecek Katma Değer Vergisi Hesabının 3065 Sayılı KDV Kanunu’na göre indirim konusu yapılacak alımlarda kullanıldığı ve 2021 yılında sehven yapılan kaydın düzeltildiği belirtilmiş ise de bu husus 2020 bilançosunda yapılan hatayı değiştirmemektedir.