Hendek Belediyesinde taşıt kiralama ve yemek hizmet alımı işleri ihale yoluyla temin edilmesi gerekirken ihtiyaçların kısımlar halinde piyasadan doğrudan temin edildiği görülmüştür.

Belediyenin 12 ay boyunca her ay tekrarlayan benzer türden taşıt kiralama ve yemek hizmeti ihtiyaçlarının karşılanması için 2021 yılında toplam 52 alımda 1.000.655 TL araç kirlama hizmeti için, 88 adet alımda 337.286 TL yemek hizmeti alımı için harcama yapıldığı görülmüştür. Aynı ihalenin konusu olabilecek bu alımlar, birleştirilerek ihale edilmek yerine kısımlar halinde yapılmıştır.

4734 sayılı kanunun “Kapsam” başlıklı 2 nci maddesinde:

“Aşağıda belirtilen idarelerin kullanımında bulunan her türlü kaynaktan karşılanan mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin ihaleleri bu Kanun hükümlerine göre yürütülür:

a) Genel bütçe kapsamındaki kamu idareleri ile özel bütçeli idareler, il özel idareleri ve belediyeler ile bunlara bağlı; döner sermayeli kuruluşlar, birlikler (meslekî kuruluş şeklinde faaliyet gösterenler ile bunların üst kuruluşları hariç), tüzel kişiler.” denilmektedir.

Aynı kanunun "Tanımlar" başlıklı 4 ncü maddesinde;

"Pazarlık usul: Bu Kanunda belirtilen hallerde kullanılabilen, ihale sürecinin iki aşamalı olarak gerçekleştirildiği ve idarenin ihale konusu işin teknik detayları ile gerçekleştirme yöntemlerini ve belli hallerde fiyatı isteklilerle görüştüğü usulü,

Doğrudan temin: Bu Kanunda belirtilen hallerde ihtiyaçların, idare tarafından davet edilen isteklilerle teknik şartların ve fiyatın görüşülerek doğrudan temin edilebildiği usulü," ifade eder denilmiştir.

Öte taraftan "Temel İlkeler" başlıklı 5 nci maddesinde de;

Eşik değerlerin altında kalmak amacıyla mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin kısımlara bölünemeyeceği Bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde açık ihale usulü ve belli istekliler arasında ihale usulünün temel usuller olduğu, diğer ihale usullerinin Kanun’da belirtilen özel hallerde kullanılabileceği ifade edilmiştir.

Yukarıdaki hükümler birlikte değerlendirildiğinde, pazarlık veya doğrudan temin usulünün ancak bu kanunda belirtilen hallerde kullanılabileceği, bu haller dışında kalan ihtiyaçların temel ihale usulleri olan "Açık ihale" veya "Belli İstekliler Arasında İhale" usullerinden birisi ile temininin zorunlu olduğu ortaya konulmuştur.

Aynı Kanun’un 21 ve 22 nci maddelerinde pazarlık ve doğrudan temin usullerinin hangi hallerde kullanılabileceği ayrıntılı olarak ifade edilmiştir.

Buna karşılık kurum yaklaşık maliyeti Kanun’un belirlediği alt sınırın üstünde kalan ihtiyaçlarını ihale yoluyla karşılamak yerine kısımlara bölmek suretiyle piyasadan doğrudan temin etmeyi tercih etmiştir.

Alım konusu ihtiyacın her ay tekrarlaması ve ihtiyaç tutarının gerçekleşen aylık tutara bakıldığında, eşik değerin üzerinde oluşacağının öngörülmemesi, işi kısımlara bölerek doğrudan temin eden kurumun eşik değerlerin altında kalmayı amaçladığını göstermektedir.

Yukarıda açıklanan mevzuat hükümlerine göre, yıllık toplam taşıt kiralama ve yemek hizmeti alım tutarının Kanun’un ihale düzenlenmesini zorunlu kılan tutarın oldukça üzerinde kalmasına rağmen ihale yapılmamasının temel ilkelere ve yasaklara aykırı olduğu değerlendirilmektedir.