Şirkette toplu iş sözleşmesi hükümlerine aykırı olarak kapsam dışı statüde işçi çalıştırıldığı tespit edilmiştir.

Kapsam dışı personel, iş kanunu hükümlerine tabi olarak çalışmakla birlikte toplu iş sözleşmesi hükümlerinden yararlanamayan çalışanları tanımlamak amacıyla kullanılmaktadır.

İZENERJİ A.Ş.’de 01.01.2023-31.12.2024 tarihleri arasında uygulanan Toplu İş Sözleşmesi’nin sözleşmenin kapsamı başlıklı 2’nci maddesinde, “…Kişi olarak iş yerinde çalışan genel iş sendikası üyelerini kapsar. Ancak müdür, müdür yardımcıları, danışmanlar, mühendis, tasarımcı, araştırmacı, tarihçi, grafiker, gazeteci, yazar, yönetmen, mimarlar, muhasebe bölümü, personel bölümü, satın alma ve halkla ilişkiler bölümü (sorumlusu), Büyükşehir belediyesinde görev yapan sekreteryası, bilgi işlem şefi, dağıtım saha çalışması koordinatör şefi, Genel müdür asistanı kapsam dışıdır. Bunların sayısı 250 kişiyi geçmeyecektir. Kapsam dışı personele bu toplu iş sözleşmesinin ilgili maddesine göre belirtilen bentlerden daha düşük ücret ödenemez…” düzenlenmesine yer verilmiştir.

Şirkette yapılan incelemede, toplu iş sözleşmesinde sayılan unvanlar haricinde büro elemanı, iş güvenliği uzmanı, ambar sorumlusu, iş yeri hekimi, iş yeri hemşiresi, bilgi işlem personelinin kapsam dışı personel olarak belirlendiği görülmüştür.

6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’nda toplu iş sözleşmesi, iş sözleşmesinin yapılması, içeriği ve sona ermesine ilişkin hususları düzenlemek üzere işçi sendikası ile işveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işveren arasında yapılan sözleşmeyi ifade etmektedir. Dolayısıyla toplu iş sözleşmesi, işçilerin ve işverenlerin karşılıklı olarak ekonomik ve sosyal durumları ile çalışma şartlarını belirlemek üzere yaptıkları bir sözleşmedir.

Anılan Kanun’un “Toplu iş sözleşmesinin hükmü” başlıklı 36’ncı maddesinde ise “Toplu iş sözleşmesinde aksi belirtilmedikçe iş sözleşmeleri toplu iş sözleşmesine aykırı olamaz. İş sözleşmelerinin toplu iş sözleşmesine aykırı hükümlerinin yerini toplu iş sözleşmesindeki hükümler alır. Toplu iş sözleşmesinde iş sözleşmelerine aykırı hükümlerin bulunması hâlinde ise iş sözleşmesinin işçi yararına olan hükümleri geçerlidir…” hükmü yer almaktadır.

Sonuç olarak, Şirket tarafından istihdam edilen personelin kapsam dışı olarak belirlenmesinde toplu iş sözleşmesi ile ilgili mevzuat düzenlemelerinin dikkate alınması, toplu iş sözleşmesinde kapsam dışı personel olarak sayılmayan unvanlarda kapsam dışı personel olarak istihdam edilme uygulamasına son verilmesi gerekmektedir.