Hacettepe Üniversitesinin mülkiyetinde bulunan taşınmazların değerleme çalışmaları tamamlanmadığından ve muhasebe kayıtları, taşınmazların mevcut cinsini yansıtacak şekilde yapılmadığından mali tabloların söz konusu varlıklara ilişkin doğru ve güvenilir bilgi sunmadığı görülmüştür.

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun “Tanımlar” başlıklı 3’üncü maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca, kamu kaynağı olarak sayılan taşınmazların mali saydamlığı ve hesap verebilirliği sağlayacak şekilde kayıtlara alınması gerekmektedir. Bu itibarla, taşınmazların mevzuata uygun olarak belirlenen değerler üzerinden ve mevcut cinsini doğru yansıtacak şekilde kayıtlara alınması önem arz etmektedir.

Kamu idarelerine ait taşınmazların kayıt işlemleri, 02.10.2006 tarih ve 26307 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Kamu İdarelerine Ait Taşınmazların Kaydına İlişkin Yönetmelik hükümleri çerçevesinde yürütülmektedir.

Anılan Yönetmelik’in “Kayıt ve kontrol işlemleri” başlıklı 5’inci maddesinin ikinci fıkrasında; taşınmazların maliyet bedeli veya rayiç değer üzerinden kayıtlara alınması gerektiği ifade edilmiştir. Benzer bir düzenlemeye taşınmazların muhasebeleştirilmesine ilişkin çerçevenin çizildiği Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliği’nin 26’ncı maddesinde de yer verilmiştir.

Envanteri tamamlanan ve gerçek değeri tespit edilen taşınmazlar, Merkezi Yönetim Muhasebe Yönetmeliği’nin 169-176’ncı maddeleri arasında yer alan düzenlemeler uyarınca varlığın cinsine göre 250 Arazi ve Arsalar Hesabı, 251 Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri Hesabı ve 252 Binalar Hesabına kaydedilerek raporlanmalıdır.

Yapılan denetimlerde; Üniversitenin envanterinde bulunan taşınmazların gerçek değerinin tespitine ilişkin çalışmaların yapılamadığı ve kayıtların emlak vergi değeri üzerinden gerçekleştirildiği görülmüştür. Bununla beraber Üniversite mülkiyetindeki taşınmazların, piyasa koşullarındaki rayiç değerinin sağlıklı belirlenebilmesi için öncelikle geçmişten gelen kadastro ve imar bilgilerindeki uyumsuzlukların çözülmesinin önemli olduğu da değerlendirilmiştir. Zira bahse konu uyumsuzluk, taşınmazlar üzerindeki tasarruflara ilişkin bir takım kısıtlar oluşturduğundan taşınmazın gerçek değerinin sağlıklı olarak tespit edilmesinde zorluklara sebep olabilecek niteliktedir.

Ayrıca Üniversite bünyesinde yer alan ana arter ve iç yollar, elektrik ve telefon hatları, otoparklar, yaya yolları, peyzaj alanları, trafolar ve kanalizasyon ile doğalgaz hatları, parklar, galeri sistemleri, meydanlar vb. yerlerin 251 Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri Hesabında tam olarak takip edilmediği de anlaşılmıştır. 2021 yılı Sayıştay Raporunda da bulgu konusu edilen bu hususa ilişkin başlatılan çalışmalar denetim yılında tamamlanmadığından, anılan varlıklar mevzuatta öngörülen hesapta takip edilememektedir.

Kamu İdaresince, bulguda tespit edilen hususlara ilişkin olarak imar planı ve değer tespitine yönelik çalışmalara başlanıldığı ifade edilmiştir.

Sonuç olarak; mali tabloların Üniversitenin taşınmazlarına ilişkin doğru ve güvenilir bilgi sunmasını teminen yetkili kurumlar ile işbirliği halinde çalışılarak imar-kadastro uyumsuzluğunun giderilmesi, değerleme çalışmalarının en kısa sürede tamamlanması ve varlıkların cinsi dikkate alınarak muhasebe kayıtlarına alınmasının sağlanması gerekmektedir.