Doğrudan temin yöntemiyle yapılan alımlarda, benzer alımlar için farklı fiyatlar ödendiği, mal, hizmet ve yapım işlerine ilişkin işin niteliklerinin gösterilmediği ve bazı alımlarda yasaklılık sorgulamasının yapılmadığı tespit edilmiştir.

1. Yasaklılık Sorgulamasının Yapılmaması

   
   

   Bazı müdürlüklerin, doğrudan teminle yaptıkları alımlarda yasaklılık sorgulaması yapmadığı tespit edilmiştir.

   Kamu İhale Genel Tebliği’nin 30.5.4 bendinde “4734 sayılı Kanun’un 22 nci maddesi uyarınca doğrudan temin yoluyla alım yapılması halinde alım yapılacak kişi ya da firmanın ihalelere katılmaktan yasaklı olup olmadığı teyit ettirilmeyecektir. Ancak, anılan Kanun’un

   
   

   22 nci maddesinin birinci fıkrasının (d) bendinde belirtilen parasal limit dahilinde yapılan alımlarda, alım yapılacak gerçek veya tüzel kişinin Kurumun internet sayfasındaki yasaklılar listesinde bulunup bulunmadığının kontrol edilmesi ve yasaklı olduğunun belirlenmesi durumunda, söz konusu kişiden alım yapılmaması gerekmektedir.” denilmektedir. Fakat yapılan incelemede bazı ödeme emirlerinde bu sorgulamanın yapılmadığı, bazılarında da fatura tarihinden sonra yapıldığı anlaşılmıştır.

2. Aynı Tip Mal ve Hizmet Alımları İçin Farklı Fiyatlar Ödenmesi

   
   

   Birden çok ödeme emrinde, işin niteliğini gösteren teklif isteme mektubundan, aynı olduğu anlaşılan kalemler için farklı fiyatlar ödendiği ve bu farkın bazı alımlarda fahiş miktarlara ulaştığı görülmüştür. Örneğin vatandaşlara verilen yemeklerde, istenen yemeklerin birebir aynı olmasına, hatta bazen yüklenicinin de aynı olmasına rağmen farklı fiyatlardan ödeme yapıldığı tespit edilmiştir. Hizmetlerin görüldüğü tarihlerin de birbirine yakın olduğu, dolayısıyla aradaki farkın enflasyon ile izah edilemeyeceği açıktır.

   Tablo 5: Benzer İşlere İçin Ödenen Farklı Fiyatlar

   
   

   Tarih	Yevmiye No	Yüklenici	Birim fiyat (TL)	Toplam Fiyat (TL)	İşin Niteliği
   14.01.2019	509	Buca İmar ve İnşaat Sanayi Teknik Hizmetler Aş	50,00 (Kişi başı)	10.000,00 (200 Kişi)	Kahvaltı Bedeli: Yumurta, gevrek, boyoz, peynir 5 çeşit (kaşar peyniri, ezine peyniri, izmir tulum, çörek otlu top, dil peynir) domates, salatalık, zeytin 5 çeşit (yeşil, siyah, biberli, zeytin ezmesi, dilimli zeytin) ballı kaymak, reçel 5 çeşit (çilek, vişne, ahududu, kayısı reçeli, böğürtlen) tereyağı, fısıtıklı salam, soslu sos, Meşrubat, sınırsız çay, süt, meyve suyu
   07.03.2019	2731	Buca İmar ve İnşaat Sanayi teknik Hizmetler Aş	160,00TL (Kişi başı)	80.000,00 TL (500 kişi)	Kahvaltı Bedeli: Yumurta, gevrek, boyoz, peynir 5 çeşit (kaşar peyniri, ezine peyniri, izmir tulum, çörek otlu top, dil peynir) domates, salatalık, zeytin 5 çeşit (yeşil, siyah, biberli, zeytin ezmesi, dilimli zeytin) ballı kaymak, reçel 5 çeşit (çilek, vişne, ahududu, kayısı reçeli, böğürtlen) tereyağı, fısıtıklı salam, soslu sos, Meşrubat, sınırsız çay, süt, meyve suyu
   23.01.2019	931	İntegral Araştırma Org. Dan. Proje Eğt. Tan. Hiz. Tur. Tic. Ve San.	16,5TL (Kişi başı)	66.000 (4000 Kişi)	Vatandaş memnuniyet anketi

   
   

   		Ltd. Şti
   22.03.2019	3437	Analiz Araştırma Danışmanlık Eğitim Organizasyon Hizmetleri Reklamcılık İnşaat Gayrimenkul Değerleme San. Ve Tic Ltd. Şti)	10,75TL (Kişi başı)	51.600TL (4800 Kişi)	Vatandaş memnuniyet anketi
   21.01.2019	829	Buca İmar ve İnşaat Sanayi teknik Hizmetler Aş	105,00TL (kişi başı)	63.000,00 TL (600 kişi)	Zeytinyağlı tabağı (5 çeşit) – (yaprak sarma, patlıcan ezme, köz biber, börüce salatası, fava) Ara sıcak (Sigara böreği, mantar dolma) Salata (1 çeşit) Mevsim salata Ana yemek: Karışık Izgara (Tavuk ızgara, köfte ızgara) Meyve (4 çeşit mevsim meyveleri) Tatlı (tiramisu) İçeçek (Limitsiz meşrubat)
   26.03.2019	3553	Şirin Önder ÖZTÜRKLER	200TL (kişi başı)	90.000Tl (450 kişi)	Zeytinyağlı tabağı (5 çeşit) – (yaprak sarma, patlıcan ezme, köz biber, börüce salatası, fava) Ara sıcak (Sigara böreği, mantar dolma) Salata (1 çeşit) Mevsim salata Ana yemek: Karışık Izgara (Tavuk ızgara, köfte ızgara) Meyve (4 çeşit mevsim meyveleri) Tatlı (tiramisu) İçeçek (Limitsiz meşrubat)
   11.07.2019	7878	Buca İmar ve İnşaat Sanayi teknik Hizmetler Aş	165.00TL	74.250,00 (450 kişi)	Zeytinyağlı tabağı (5 çeşit) – (yaprak sarma, patlıcan ezme, köz biber, börüce salatası, fava) Ara sıcak (Sigara böreği, mantar dolma) Salata (1 çeşit) Mevsim salata Ana yemek: Karışık Izgara (Tavuk ızgara, köfte ızgara) Meyve (4 çeşit mevsim meyveleri) Tatlı (tiramisu) İçeçek (Limitsiz meşrubat)

   
   

   
   

3. Mal, Hizmet ve/veya Yapım İşlerine İlişkin Bazı Alımlarda, İşin Teknik Özelliklerinin Belirtilmemesi

Kamu İhale Genel Tebliği’nin 22.1.1.2 maddesinde:

“Söz konusu hükümler uyarınca anılan maddede belirtilen nitelikteki ihtiyaçların karşılanmasında kolaylık sağlanması amaçlanmış olmakla birlikte, ihtiyacın niteliğine göre, ilan yapılması, teminat alınması, ihale komisyonu kurulması, isteklilerde belirli yeterlik

kriterlerinin aranması ile şartname ve sözleşme düzenlenmesi gibi hususlar idarelerin takdirindedir.”

denilmektedir.

İdareye tanınan bu tercih hakkını sınırsız olarak kabul etmek, bütün mal ve hizmet alımları ile yapım işlerinin niteliklerin belirlenmeksizin yapılabileceğini kabul etmek mümkün görünmemektedir. Burada tanınan yetki daha çok standart malzemelerin alımında getirilen bir kolaylık olarak görülmelidir. Örneğin kırtasiye veya gıda malzemelerinin standartları hemen hemen her üretici için benzerdir. Yada tüketim süresi cari yılla sınırlı olan ve genelde tek kullanımlık tüketim malzemeleri için de teknik şartname hazırlanmasının bir faydası olmayabilmekte, hatta bazen zaman kaybına da neden olmaktadır. Ancak demirbaşlar gibi alımlarda, yada hizmet ve özellikle yapım işlerinde işin teknik özelliklerinin gösterildiği belgelerin düzenlenmesi hem ihtiyaçların görülmesi hem de bu ihtiyaçların istenen nitelikte olup olmadığını kontrol eden komisyonların görevlerini yerine getirmesinde önem arz etmektedir.

Yapılan incelemede bazı ödeme emri ve eki belgelerinde, yapılan işe ilişkin ayırt edici teknik özelliklere yer verilmediği, genel nitelikte bir tanımlama yapıldığı, yapım işlerindeyse sadece ihtiyaç duyulan malzemenin sayıldığı, bunların teknik özellikleri veya projeleri gibi dokümanların eksik olduğu tespit edilmiştir. Örneğin farklı ödeme emirleri ile alınan büro malzemelerine ilişkin herhangi bir teknik şartnamenin bulunmadığı, ancak fiyatlar arasında fahiş sayılabilecek farkların olduğu görülmüştür. Keza bir maskın/heykelin içine ofis yapılması, ek su deposu yapılması gibi yapım işlerinde de sadece gerekli malzeme sayılmış, ancak nitelikleri ile projelerine yer verilmemiştir. Yüklenicilerin teklif verirken ve işi yaparken yararlanacağı bu belgelerin eksik olması, fiyat araştırmasından işin yapılmasına kadar olan sürecin sağlıklı yürütülmediği, bulgunun diğer bentleriyle beraber değerlendirildiğinde rekabetin oluşmasında yeterince özen gösterilmediği değerlendirilmektedir.