Şirket, kuruluşundan bu yana her yıl zarar etmesine rağmen, sponsorluk anlaşmaları yapılırken fayda/maliyet dengesinin gözetilmediği görülmüştür.

Şirketin 2022 ve geçmiş yıl mali tabloları incelendiğinde, kurulduğu tarihten bu yana hiç kar etmediği ve her yıl zarar beyan ettiği görülmüştür. Şirketin zarar etmesindeki asıl etken Belediye Kanunu ile Belediyeye verilmiş olan şehir içi yolcu taşımacılığı hizmetlerinin Belediye tarafından Şirkete devredilmesi ve kamu yararı ağır basan bu hizmetin genellikle zararına gerçekleştirilmesidir. Ancak Şirketin gider kalemlerine bakıldığında, asli hizmetiyle ilgili olmayan bir takım harcamaların bulunduğu ve bu harcamaların Şirketin katlandığı zarar içinde önemli bir paya sahip olduğu görülmektedir.

770 Genel Yönetim Giderleri Hesabı detayındaki 770.51 alt hesap kodunda, Şirketin 2022 yılında 4.237.288,13 TL sponsorluk harcaması yaptığı görünmektedir. Ödenen KDV ile birlikte toplam sponsorluk harcaması ise 5.000.000,00 TL olmaktadır.

Taraflar arasında yapılan sözleşme incelendiğinde sponsorluk konusunun, Türkiye 1. futbol liginde yer alan ve profesyonel bir spor kulübü olan Denizli Spor Kulübü Derneği’nin, Denizli Büyükşehir Belediyesi Ulaşım Sanayi Ticaret AŞ’nin reklamını yapmasına ilişkin olduğu görülmüştür. Sponsorluk sözleşmesi 17.08.2022 – 17.08.2023 tarihleri için yapılmış olup sözleşme bedeli KDV dahil 5.000.000,00 TL olarak belirlenmiştir.

Denizli Büyükşehir Belediyesi Ulaşım Sanayi Ticaret AŞ’nin temel faaliyeti şehir içi

yolcu taşımacılığı olup Şirketin mali tabloları incelendiğinde elde edilen gelir ve yıllık maliyetlerin büyük kısmının bu taşımacılık faaliyetinden kaynaklandığı görülecektir. Ayrıca şehir merkezi ile Denizli Çardak Havalimanı arasındaki taşımacılık hizmeti de Şirket tarafından sağlanmaktadır.

Sponsorluk ve reklam gibi hizmetleri almanın amacı, yapılan işi hitap edilen kesime duyurarak fayda/maliyet dengesi çerçevesinde kazanç sağlamaktır. Sponsorluk konusuna bakıldığında şehir içi ulaşım hizmeti veren bir şirketin reklamının yapılması amaçlandığı görülmektedir. Şirketin faaliyet yürüttüğü iş alanı göz önüne alındığında sponsorluk anlaşması ile reklam hizmeti alınmasının şehir içi yolcu taşımacılığı işine yönelik olmadığı anlaşılabilecektir. Zira bu faaliyetlerin Belediyenin yetki verdiği Şirket tarafından yürütülmesi, o şehirde yaşayan ve bu hizmetleri kullanan vatandaşlar tarafından zaten bilinecek bir olgudur. Dolayısıyla alınan reklam hizmetinin fayda sağlayabileceği tek faaliyet konusu şehir merkezi ile havaalanı arasındaki yolcu taşımacılığı olacaktır.

Şirketin havaalanı yolcu taşımacılığına ilişkin faaliyet sonucuna bakıldığında, faaliyetlerine başladığı 2020 yılında 289.865,47 TL, 2021 yılında 86.458,92 TL ve 2022 yılında ise 1.162.703,85 olmak üzere toplam 1.539.028,24 TL faaliyet zararı gerçekleştiği görülmüştür. Ayrıca bu hizmetin verilebilmesi için yapılan yatırım maliyeti 3.436.778,50 TL olup geçekleşen zarar içinde bu maliyet yer almamaktadır.

Şirketin 2022 yılı mali tabloları incelendiğinde ise yıllık brüt satış tutarının 91.546.964,72 TL, bu satışlara ilişkin maliyetin ise 212.258.232,30 TL olduğu görülmekte olup faaliyetle ilgili olan ya da olmayan diğer gelir ve giderler ile birlikte Şirketin 2022 yılı dönem zararının 101.664.905,58 TL olduğu anlaşılmaktadır. Bu zarar içinde sponsorluk bedeli olarak ödenen tutarın da dikkate değer payı bulunmaktadır.

Şirketin sunduğu ulaşım hizmetlerinin niteliği ile dönemsel kar/zarar durumları sponsorluk anlaşması için ödenen bedel ile karşılaştırıldığında, bu tablonun fayda/maliyet değerlendirmeleri bağlamında olumsuz bir görüntü verdiği düşünülmektedir.

Ticaret Kanunu Hükümlerine göre faaliyet yürüten şirketlerin reklam ve sponsorluk anlaşmaları yapmarı ve bu yolla tanınırlıklarını, faaliyet alanlarını, ürün ve hizmet yelpazelerini sonuçta da gelirlerini artırmaları hem Kanun’a hem de ticari teamüllere uygun olan durumlardır. Özel kişilere ait şirketlerin reklam ve sponsorluk harcamaları yapmalarını engelleyen bir durum bulunmamakla birlikte bu harcamaların basiretli bir iş adamı gibi davranma ilkesine uygun

olması beklenmektedir. Ancak kamu kurumlarına ait şirketlerde ise kamu kaynağının kullanılıyor olması nedeniyle bu tür harcamaların kamu yararı ilkesine uygun biçimde yapılması gerekecektir.

Dolayısıyla faaliyete başladığı tarihten bu yana sürekli faaliyet zararı beyan eden ve sermaye artırımlarıyla finanase edilen Denizli Büyükşehir Belediyesi Ulaşım AŞ’nin kamu kurumu olan belediye iştiraki olması nedeniyle, diğer harcamaları gibi reklam ve sponsorluk harcamalarında da kamu kaynağının kullanıldığı gerçeğiyle hareket edilerek bu harcamaların fayda/maliyet dengesi kapsamında yapılması kamu yararına hizmet edecektir.

Konuyla ilgili olarak Şirket cevabında, havalimanı ile şehir merkezi arasındaki transfer hizmetinin kendileri tarafından sağlandığı, bu durumun çeşitli basın yayın organlarında ilan edildiği ve bahsedilen sponsorluk anlaşmasının da bu amaçla yapıldığı belirtilerek yapılan anlaşma ile transfer hizmetinin Denizli Büyükşehir Belediyesi tarafından sağlandığının bilinirliğinin arttığı ifade edilmiştir.

Havaalanı transfer hizmetinin Şirket tarafından sunulduğunun ilan edilmesi ve bunun reklamının yapılması son derece olağan ve ticari teamüllere uygun bir yöntemdir. Bulguda eleştirilen husus reklam verilmesi değil verilen reklam için ödenen bedelin sağlanan fayda ile orantılı olmamasıdır. Üstelik Şirket, faaliyetlerine başladığı tarihten bu yana hiç kar edememiş ve sürekli olarak Belediye tarafından sermaye artırımı yapılmak suretiyle finanse edilmiştir. Yani kamu kaynağı ile finanse edilen ve asli faaliyeti şehir içi yolcu taşımacılığı olan Şirket, bu kaynağı zarar ettiği diğer bir faaliyet olan transfer hizmetlerinin reklamını yapmak için kullanmıştır.

Ayrıca bu transfer hizmetini Şirketin ya da dolaylı olarak Büyükşehir Belediyesinin verdiğinin bilinir hale gelmesinin, faaliyetle ilgili ortaya çıkan zarara da olumlu bir etkisi bulunmamaktadır.

Sonuç olarak tekrar ifade etmek gerekirse, faaliyetlerinden ötürü zarar eden Şirketin, reklam ve tanıtım için yaptığı harcamalarda fayda-maliyet dengesini gözetmesinin daha faydalı olacağı değerlendirilmektedir.