Karar Künyesi
Sayıştay ilamlarıyla tazminine karar verilen kamu zararı tutarlarının bazılarının İdare tarafından muhasebe kayıtlarına alınmadığı görülmüştür.
5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun “Kamu zararı” başlıklı 71’inci maddesine dayanılarak hazırlanan Kamu Zararlarının Tahsiline İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik’in “Kamu zararından doğan alacakların muhasebe kayıtlarına alınması” başlıklı 9’uncu maddesinde;
“(1) Sayıştay veya mahkeme ilâmları ile bildirilen kamu zararından doğan alacaklar, ilâmların idarelerine ulaştığı; kontrol, denetim veya inceleme sonucunda tespit edilen kamu zararından doğan alacaklar ise 7/A maddesine göre yapılacak değerlendirme sonucuna ilişkin değerlendirme formunun takibe yetkili birime ulaştığı tarihten itibaren beş iş günü içerisinde, takibe yetkili birimce, sorumlular ve ilgililer adına muhasebe kayıtlarına aldırılır. Muhasebe birimine yazılan yazıda faiz başlangıç tarihi de belirtilir. Taksitlendirilen kamu zararından doğan alacaklara ilişkin kararın bir örneği de karar tarihinden itibaren beş iş günü içerisinde muhasebe birimine gönderilir. Sayıştay sorguları üzerine yapılan değerlendirme sonucunda kamu zararının oluştuğuna karar verilmesi halinde de aynı şekilde işlem yapılır
Muhasebe birimi, Sayıştay ilâmına istinaden bildirilenleri ilâmda belirtilen sorumlular adına; adlî, idarî veya askerî mahkeme kararlarına istinaden bildirilenleri kararda tazminle yükümlü olduğu belirtilenler adına; bunların dışındakileri ise sorumlular ve ilgililer adına hesaplara kaydeder.
Muhasebe kayıtlarına alınan her bir alacak için bir tahsilat izleme dosyası açılır.
Kamu zararından doğan alacakların muhasebe kayıtlarına alınması ve izlenmesine ilişkin diğer hususlarda, kamu idarelerinin tabi oldukları muhasebe yönetmeliklerinde belirlenen usul ve esaslar uygulanır.” hükümlerine yer verilmiştir.
Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 111’inci maddesinde ise, Sayıştay ve diğer mahkemelerce verilip kuruma tebliğ olunan ilamlarda yer alan tutarların kişilerden alacaklar hesabına alınarak takip edilmesi gerektiği belirtilmiştir.
Söz konusu maddenin “Sayıştay ilamları” başlıklı d bendinde ise;
“Sayıştay’ca tazmin hükmedilen paralara ait ilamlar kuruma gönderildiğinde; ilamda yazılı miktarlardan kısmen veya tamamen daha önceden kişilerden alacaklar hesabına kaydedilmiş miktarlar bulunduğu takdirde, tahsil edilip edilmediğine bakılmaksızın bu paraların hesaplara alınış kaydına ilişkin yevmiye tarih ve numarası ile miktarlarını gösteren bir liste düzenlenir. Söz konusu liste, ilam suretine bağlanarak ilam tutarından bu miktar düşüldükten sonra arta kalan miktarlar yevmiye ve yardımcı defterlere kaydedilir. Daha önce hesaplara alınan ve listede gösterilen alacakların yardımcı defter kayıtlarında; ilamın tarihi, numarası, yılı ve adına tazmin hükmolunan sorumluların kimlikleri belirtilir. İlamın kesinleştiği bildirilinceye kadar, sorumlulardan icraya müracaat edilmeksizin tahsili izlenir. İlamın kesinleştiği bildirilince icra takibine başlanır. Yargılamanın iadesi isteminde bulunmak, icrayı alıkoymaz. Sayıştay’ca temyiz, yargılamanın iadesi veya karar düzeltilmesi yoluyla alacaklardan bir kısmının veya tamamının kaldırılmasına karar verildiği takdirde, buna ait kararlar da gönderildiğinde kaldırılan miktar hesaplardan çıkartılır.”
Denilmektedir.
Dolayısıyla, tazminine hükmolunan kamu zararı tutarlarının ilgili Yönetmelik hükümleri doğrultusunda muhasebe kayıtlarına alınması için ilamın kesinleşmesine gerek olmayıp, ilamın kesinleşmesinin izleme açısından değil icra takibine başlanılması açısından önem arz ettiği ilgili mevzuat hükümlerinden anlaşılmaktadır.
Söz konusu mevzuat hükümlerine göre, Sayıştay ilâmları ile bildirilen kamu zararından doğan alacaklar, ilâmların İdareye ulaştığı tarihten itibaren 5 iş günü içerisinde muhasebe kayıtlarına alınmak üzere muhasebe birimine bildirilmeli, muhasebe birimi ise bildirilen kamu zararı tutarını ilâmda belirtilen sorumlular adına 140- Kişilerden Alacaklar Hesabına kaydetmeli ve karar tarihinden itibaren kanuni faize tabi tutmalıdır.
Ayrıca, muhasebe kayıtlarına alınan her bir alacak için tahsilat izleme dosyası açılarak muhasebe kayıtlarına alınan kamu zararı tutarları ilamın kesinleştiği İdareye bildirilinceye kadar icraya müracaat edilmeksizin izlenilmeli, kesinleştikten sonra ise hükmün yerine getirilmesi gerekmektedir.
Yapılan incelemede, İdarenin 2018 yılı hesabına ilişkin düzenlenen yargılamaya esas raporun Sayıştay 7’inci Dairesi tarafından yargılandığı ve 14.04.2021 tarih ve 176 sayılı İlam ile 6.356.385,80 TL’lik tutarın tazminine karar verildiği, bu Karar üzerine İdare tarafından Temyize başvurulduğu ve söz konusu sürecin henüz tamamlanmadığı anlaşılmıştır.
Yukarıda yer alan denetim tespiti üzerine, İdare tarafından bulgu konusu hususla ilgili gerekli muhasebe kayıtlarının yapıldığı bildirilmiştir. Ancak, bahse konu düzeltici kayıt 2022 yılında yapılmıştır. Bu nedenle, İdarenin 2021 yılı bilançosunda, 140-Kişilerden Alacaklar Hesabı ile faaliyet sonuçları tablosunda da 600-Gelirler Hesabı 6.356.385,80 TL eksik tutarlarla yer almıştır.
Sonuç olarak, Sayıştay ilamlarıyla tazminine karar verilen kamu zararı tutarlarının mevzuatında belirtilen şekilde muhasebe kayıtlarına alınması ve mali tablolara yansıtılması gerekmektedir.