Belediye tarafından sahipsiz veya hasta ya da tehlike arz eden hayvanlar için hayvan bakımevi kurmaya yönelik olarak 2023 yılı bütçesinde, kesinleşmiş en son bütçe gelirlerinin binde beşi oranında kaynak ayrılmadığı görülmüştür.

14.07.2021 tarihli ve 31541 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 7332 sayılı Hayvanları Koruma Kanunu İle Türk Ceza Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un 13’üncü maddesi ile 5199 sayılı Hayvanları Koruma Kanunu’na eklenen “Belediyelerin sorumluluğu” başlıklı Ek 1’inci maddesinde;

“Büyükşehir belediyeleri, il belediyeleri ve nüfusu yirmi beş bini aşan büyükşehir ilçe belediyeleri ile diğer belediyeler, sahipsiz veya güçten düşmüş ya da tehlike arz eden hayvanların korunması ve bakımının yapılması ile rehabilitasyonunun sağlanması amacıyla hayvan bakımevleri kurar.

Birinci fıkrada belirtilen hayvanlar, ilgili belediyeler tarafından hayvan bakımevine götürülür. Hayvan bakımevi kurma zorunluluğu olmayan belediyeler ise sorumluluk alanındaki bu hayvanları en yakın hayvan bakımevine götürür. Rehabilite edilen hayvanlar Bakanlıkça oluşturulan veri tabanına kaydedilir. Rehabilitasyon süreci tamamlanan hayvanların, bakımevine getiren belediye tarafından öncelikle alındıkları ortama bırakılmaları esastır.

Rehabilite edilmemiş sahipsiz köpekler, belediyelerce hayvan bakımevlerinde veya geçici ünitelerde kısırlaştırılarak veri tabanına kaydedilir. Geçici ünitelerde yapılan kısırlaştırmalar sonrasında, köpekler alındıkları ortama bırakılmadan önce sağlıklarına kavuşmaları için gerekli tedbirler alınır. Bakanlık da bu kapsamdaki köpeklerin kısırlaştırılmasına her türlü yardımda bulunur.” denilmektedir.

7332 sayılı Kanun'un 16'ncı maddesi ile 5199 sayılı Kanun'a eklenen geçici 4’üncü maddede de;

“Büyükşehir belediyeleri, il belediyeleri ve nüfusu yetmiş beş bini aşan belediyeler 31/12/2022, diğer belediyeler ise 31/12/2024 tarihine kadar ek 1 inci maddenin birinci fıkrasında belirtilen hayvan bakımevlerini kurmakla yükümlüdür.

Belediyeler bu madde yürürlüğe girdikten sonra üç yıl süreyle birinci fıkra gereğince hayvan bakımevleri kurmak ve rehabilitasyon işlemlerini gerçekleştirmek için kesinleşmiş en son bütçe gelirlerinin binde beşi oranında kaynak ayırır. Bu oran büyükşehir belediyelerinde binde üç olarak uygulanır. Bu fıkra uyarınca ayrılan ödenekler başka bir amaç için kullanılamaz.” hükmüne yer verilmiştir.

12.05.2006 tarih ve 26166 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Hayvanların Korunmasına Dair Uygulama Yönetmeliği’nin “Belediyelerin alacağı tedbirler” başlıklı 7’nci maddesinde; sahipsiz veya güçten düşmüş hayvanların toplatılması, aşılanması, kayıt altına alınması, rehabilitasyonu ve diğer yapılacak tüm işlemler ve alınacak tedbirler belirtilmiştir.

Yukarıdaki mevzuat hükümlerine göre belediyenin en son nüfus sayımına göre nüfusu

11.321 olup 75 binin altında olması nedeniyle hayvan bakımevleri kurmak ve rehabilitasyon işlemlerini gerçekleştirmek için son tarih 31.12.2024 olup kesinleşmiş en son bütçe gelirlerinin binde beşi oranında kaynak ayırması gerekmektedir.

Yapılan incelemede, Belediyenin 2024 yılı sonu itibarıyla yerine getirilmesi gereken yükümlülüklerini teminen 2023 yılı bütçesinde 5199 sayılı Kanun’un geçici 4’üncü maddesi ile öngörülen kaynağın ayrılmadığı ve sokak hayvanlarının bakım ve rehabilitasyonu ile ıslahı için verilen diğer görevleri yerine getirmek üzere Belediye bünyesinde herhangi bir hazırlığın bulunmadığı tespit edilmiştir.

Bulguda belirtilen hususla ilgili olarak kamu idaresi cevabında; Hayvanların Korunmasına Dair Uygulama Yönetmeliği gereğince belediyemiz ekiplerince sahipsiz veya güçten düşmüş hayvanlar toplanarak Bursa Büyükşehir Belediyesine ait klinikte ilgili bakım, tedavi ve kısırlaştırma işlemleri yapılarak tekrar belediyemize ait geçici barınma yerine getirilerek rehabilitasyonları yapılmakta olduğu, 2024 yılı Bütçesinin kesinleşmiş en son bütçe gelirlerinin binde beşi oranında kaynak ayrılması sağlanacağı ifade edilmiştir

Her ne kadar Büyükşehir Belediyesi tarafından kurulmuş bir barınak olsa da mevzuatta belirtilen nitelikteki belediyelerin bu konuyla ilgili olarak sorumlu tutulmaları nedeniyle Keles Belediyesinin 31/12/2024 tarihine kadar bir hayvan barınağı kurması gerekmektedir. Bu amaçla 2021 yılı bütçesinin kesinleşmesinden başlayarak gerekli ödeneklerin ayrılması gerekmekteydi. İdare tarafından 31.12.2023 tarihi itibariyle hayvan bakımevleri kurulması amacına yönelik ödenek tahsis edilmemiştir.

Sonuç olarak; Belediyenin, 5199 sayılı Hayvanları Koruma Kanunu hükümlerine uygun olarak, hayvanların bakımı ve korunması ile rehabilite edilmesi için Bütçesinde kesinleşmiş en son bütçe gelirlerinin binde beşi oranında kaynak ayırmak suretiyle hayvan bakımevleri kurma yükümlüğünün daha fazla geciktirilmeden yerine getirilmesi gerekmektedir.