Mülkiyeti belediyeye ait taşınmaz malların bazılarının 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 75’inci maddesi hükümlerine aykırı olarak bazı dernek ve vakıflara belirli sürelerle tahsis edildiği görülmüştür. Söz konusu husus 2017 yılı Sayıştay Denetim Raporunda da yer almaktadır.

5393 sayılı Belediye Kanunu’nun “Diğer kuruluşlarla ilişkiler” başlıklı 75’inci maddesinde;

“Belediye, belediye meclisinin kararı üzerine yapacağı anlaşmaya uygun olarak görev ve sorumluluk alanlarına giren konularda;

1. Mahallî idareler ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarına ait yapım, bakım, onarım ve taşıma işlerini bedelli veya bedelsiz üstlenebilir veya bu kuruluşlar ile ortak hizmet projeleri gerçekleştirebilir ve bu amaçla gerekli kaynak aktarımında bulunabilir. Bu takdirde iş, işin yapımını üstlenen kuruluşun tâbi olduğu mevzuat hükümlerine göre sonuçlandırılır.

2. Mahallî idareler ile merkezî idareye ait aslî görev ve hizmetlerin yerine getirilmesi amacıyla gerekli aynî ihtiyaçları karşılayabilir, geçici olarak araç ve personel temin edebilir.

3. (Değişik: 12/11/2012-6360/19 md.) Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, kamu yararına çalışan dernekler, Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınmış vakıflar ve 7/6/2005 tarihli ve 5362 sayılı Esnaf ve Sanatkârlar Meslek Kuruluşları Kanunu kapsamına giren meslek odaları ile ortak hizmet projeleri gerçekleştirebilir. Diğer dernek ve vakıflar ile gerçekleştirilecek ortak hizmet projeleri için mahallin en büyük mülki idare amirinin izninin alınması gerekir.

4. Kendilerine ait taşınmazları, aslî görev ve hizmetlerinde kullanılmak üzere bedelli veya bedelsiz olarak mahallî idareler ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarına devredebilir veya süresi yirmibeş yılı geçmemek üzere tahsis edebilir. Bu taşınmazlar aynı kuruluşlara kiraya da verilebilir. Bu taşınmazların, tahsis amacı dışında kullanılması hâlinde, tahsis işlemi iptal edilir. Tahsis süresi sonunda, aynı esaslara göre yeniden tahsis mümkündür.

Kamu kurum ve kuruluşlarına belediyeler, bağlı kuruluşları ve belediye şirketlerince devir veya tahsis edilen taşınmazlar, kamu konutu ve sosyal tesis olarak kullanılamaz.

…”

Hükümleri yer almaktadır.

Kanunun yukarıdaki hükümlerinden anlaşılacağı üzere; taşınmaz tahsisi, meclis kararı ile ve sadece mahalli idareler ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarına, bu kurum ve kuruluşların asli görev ve hizmetlerinde kullanılmak üzere ve süresi yirmi beş yılı geçmemek üzere bedelli ya da bedelsiz olarak yapılabilecektir. Taşınmazların aynı kurum ve kuruluşlara kiraya verilmesi de mümkün olup tahsis amacı dışında kullanılan taşınmazların tahsis işlemi iptal edilecektir. Tahsis süresi sonunda, aynı esaslara göre yeniden tahsis mümkün olup belediyeler, bağlı kuruluşları ve belediye şirketlerince devir veya tahsis edilen taşınmazlar kamu konutu veya sosyal tesis olarak kullanılamayacaktır.

Nitekim Sayıştay Genel Kurulunun 2017/1 Esas No’lu İçtihadı Birleştirme Kararında;

“… 14’üncü maddenin ne önceki halinde ne de yürürlükteki halinde belediye taşınmazlarının sporu teşvik amacıyla spor kulübüne tahsis edilebileceğine ilişkin bir düzenlemeye yer verilmemiştir. Madde hükmünde yer alan gerekli desteği sağlar ifadesinin taşınmazların tahsisini de içerdiğini iddia etmek, hem bu maddenin hem de taşınmaz tahsisine ilişkin özel olarak düzenlenmiş 69’uncu ve 75’inci maddelerin lafzına da amacına da uygun düşmemektedir.

Bu itibarla;

Belediyenin muhtelif taşınmazlarının doğrudan Belediye Meclisi kararı ile Marmaris Belediyesi Gençlik ve Spor Kulübüne tahsis edilmesi işleminin, 2886 sayılı Kanun hükümleri çerçevesinde ihale yoluyla bir kiralama yapılmamış olması nedeniyle kiralama olarak kabul edilemeyeceği,

Belediye Meclisi kararı ile taşınmaz tahsisinin, 5393 sayılı Kanunun 69’uncu maddesindeki özel hükümler hariç olmak üzere, ancak 5018 sayılı Kanunun 47’nci maddesi ile 5393 sayılı Kanunun 75’inci maddesi çerçevesinde ve sadece mahalli idareler ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarına yapılabileceği, bu nedenle kamu kurum ve kuruluşu niteliği taşımayan Marmaris Belediyesi Gençlik ve Spor Kulübüne yapılan taşınmaz tahsisinin mevzuata aykırı olduğu”

Denilmiştir.

Yapılan incelemede; mülkiyeti belediyeye ait aşağıdaki tabloda yer alan taşınmazların kamu kurum ve kuruluşu statüsünde olmayan dernek ve vakıflara süresiz / belirli sürelerle tahsis edildiği görülmüştür.

T.C. Sayıştay Başkanlığı

Tablo 3: Tahsisli Taşınmazlar

T.C. Sayıştay Başkanlığı

Yukarıda yer alan mevzuat hükümleri ve Sayıştay Genel Kurulu İçtihadı Birleştirme Kararı çerçevesinde değerlendirildiğinde; mülkiyeti belediyeye ait taşınmazların tabloda adı geçen vakıf ve derneklere süresiz / belirli süreli ve bedelli / bedelsiz olarak tahsisi mümkün değildir. Söz konusu taşınmazların, ancak 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu hükümlerine göre yapılacak bir ihale kapsamında kiralanması mümkündür.

Kamu idaresi cevabında; “Bulgu konusunda belirtilen mülkiyeti Belediye ait taşınmaz mallar, 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 75.maddesi ile 14/b maddesinde hükümleri çerçevesinde belirli süreli tahsis işlemleri, Sayıştay Genel Kurul İçtihadı Birleştirme Kararı(E.2017/1,K:5415/1) ile Belediyelere ait taşınmazların belediye meclis kararı ile spor kulüplerine tahsis edilmesine imkan bulunmadığına 16.10.2017 tarihinde karar verildiği ve 02.02.2018 tarih ve 30320 sayılı Resmi Gazete’de ilan edilen edilerek, İçişleri Bakanlığı Mahalli İdareler Genel Müdürlüğü 27.03.2018 tarih ve 7339 sayılı yazıları, Kemer Kaymakamlığı İlçe Yazı İşleri Müdürlüğünün 02.04.2018 tarih ve E.818 sayılı yazısı ekinde gönderilmiş olup Resmi Gazete tarihinden itibaren Sayıştay Genel Kurul İçtihadı Birleştirme Kararına (E.2017/1,K:5415/1) aykırı işlem tesis yapılmamıştır.

Diğer yandan da Sayıştay Genel Kurul İçtihadı Birleştirme Kararı gereğince, daha önce tahsis edilen taşınmazlardan, tahsis süresi dolanların süreleri yenilenmeyerek, tahliye yoluna gidilerek tahliyeleri sağlanmakta iken Belediye Meclisinin 02.05.2019 tarih ve 31 sayılı kararı ile bulgu maddesine konu tüm tahsislerin (tahsis süresi biten veya devam eden) iptaline, Belediyemize tesliminin sağlanmasına ve bu taşınmazların 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’na göre ihale edilerek kiralanması yoluna gidilmesine karar verilmiştir.

Belediye meclis kararı, tahsis işlemi yapılan tüm dernek ve vakıflara bildirim süreci başlatılmış olup işlem süreci devam etmektedir.”

Denilmiştir.

Sonuç olarak İdare cevabında; daha önce tahsisi yapılan taşınmazlardan tahsis süresi dolanların, Sayıştay Genel Kurul İçtihadı Birleştirme Kararı gereğince sürelerinin yenilenmeyerek tahliyesi yoluna gidilmekte iken Belediye Meclisinin aldığı 02.05.2019 tarih ve 31 sayılı karar ile tahsis süresi dolan taşınmazlar dışındaki tüm taşınmaz tahsis işlemlerinin de iptal edildiği, taşınmazların tahliye edilerek idareye teslimi için ilgili dernek ve vakıflara gerekli bildirimlerin yapıldığı, bu taşınmazların 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’na göre ihale edilerek kiralanması yoluna gidileceğine karar verildiği ifade edilmiş, tahsisli taşınmazların

tahliyesi için muhataplarına yazılan yazılar cevap ekinde gönderilmiştir.

Bulgu konusu mevzuata aykırı taşınmaz tahsis işlemlerinin idarece 2019 yılında iptal edildiği idare cevabı ve eki belgelerden anlaşılmış olup 2018 yılına ilişkin tespitimiz ise geçerliliğini korumaktadır.