Belediye tarafından tahsis edilen taşınmazların envanterinin hatalı yapıldığı, tahsis süresi biten taşınmazların muhasebe kayıtlarında izlenmeye devam edildiği ve buna bağlı olarak tahsisli olarak kullanılan ve diğer kamu idarelerine tahsis edilen taşınmazların kayıtlı değerleri ile mali tablolarda yer alan tahsisli taşınmazlara ilişkin tutarlar arasında uyumsuzluk olduğu görülmüştür.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin “Hesap grubuna ilişkin işlemler” başlıklı 187’nci maddesinin ikinci fıkrasının (a) bendinin 1 numaralı alt bendinde; kamu idaresinin mülkiyetinde olan taşınmazlardan diğer kamu idarelerine tahsis edilenler ve kamu idarelerince tahsisli olarak kullanılan taşınmazların yardımcı hesaplar itibarıyla izleneceği, taşınmazların tahsisinin kaldırılmasına karar verilmesi halinde ise taşınmazı tahsis eden idare ile taşınmazın tahsis edildiği idarenin muhasebe hizmetlerini yürüten muhasebe birimleri tarafından tahsise ilişkin muhasebe kayıtlarının kapatılacağı ifade edilmiştir.

Söz konusu Yönetmelik’in 250- Arsa ve Araziler Hesabı, 251- Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri Hesabı ile 252- Binalar Hesabının işleyişine ilişkin 189, 191 ve 193’üncü maddelerine göre, İdareye tahsis edilen taşınmazların ilgili varlık hesabına borç, 500- Net Değer Hesabına alacak; İdarenin tahsis ettiği taşınmazların ise ilgili varlık hesabına alacak, 500-Net Değer Hesabına borç kaydı yapılarak muhasebeleştirileceği belirtilmiştir. Ayrıca, taşınmaz üzerindeki tahsisin kaldırılması durumunda, tahsise verilme ya da alınma sırasında İdare tarafından yapılan kayıtların tam tersinin yapılması gerekmektedir.

Mahalli İdareler Detaylı Hesap Planında, tahsisli kullanılan ve tahsis edilen taşınmazların muhasebe kayıtlarında kullanılacak hesaplar ve alt kodları belirtilmiştir. Buna göre, Belediyenin tahsis ettiği taşınmazlar için Yönetmelik gereği yapılacak kayıtlarda; 250.02,

251.02 ve 252.02- Kamu İdaresinin Tahsis Ettiği Taşınmazlar hesapları ile 500.11- Tahsis Edilen Taşınmazlar hesabının kullanılacağı; tahsisli olarak kullandığı taşınmazlar için ise 250.03, 251.03 ve 252.03- Tahsisli Kullanılan Taşınmazlar hesapları ile 500.12- Tahsisli Kullanılan Taşınmazlar hesabının kullanılması gerektiği düzenlenmiştir.

Bu nedenle, 250/251/252.02 Kamu İdaresinin Tahsis Ettiği Taşınmazlar Hesabı ile 500.11- Tahsis Edilen Taşınmaz Hesabının; 250/251/252.03 Tahsisli Kullanılan Taşınmazlar Hesabı ile 500.12 Tahsisli Kullanılan Taşınmazlar Hesabının birbirleri ile uyumlu olması gerekmektedir.

Belediyenin tahsis ettiği ve tahsisli kullandığı taşınmazlar üzerinden yapılan incelemede, tahsis süresi bitmesine rağmen ilgili taşınmazlara ilişkin muhasebe kayıtlarının bu doğrultuda düzeltilmediği, ayrıntısı aşağıdaki tabloda görüleceği üzere tahsisli kullanılan ve tahsis edilen taşınmazların varlık hesaplarındaki değerleri ile net değer hesabında yer alan değerleri arasında tutarsızlık olduğu aynı zamanda bu değerlerin Ruhsat ve Denetim Müdürlüğü ile Plan ve Proje Müdürlüğünden alınan taşınmaz tahsis listesinde yer alan kayıtlı değerler ile de farklılık gösterdiği tespit edilmiştir. Dolayısıyla, taşınmaz tahsislerine ilişkin envanter işlemlerinin hatalı ve eksik yapıldığı anlaşılmaktadır.

‌Tablo 9: Tahsislerin Kesin Mizan ve Tahsis Formlarındaki Değerlerinin Karşılaştırılması

Yukarıdaki tablodan anlaşılacağı üzere, İdarece tahsisli olarak kullanılan ve diğer kamu idarelerine tahsis edilen taşınmazların hem varlık hesaplarındaki kayıtlı tutarları hem net değer hesabındaki kayıtlı tutarları hem de tahsis formundaki kayıtlı tutarları arasında uyumsuzluk olduğu açık bir şekilde görünmektedir. Tahsis işlemlerine ilişkin muhasebe kayıtlarında hataların bulunması, İdarenin tahsisli olarak kullandığı taşınmazların bilançosunda yer almamasına, başka kurumlara tahsis ettiği taşınmazların ise kullanım hakkının İdarede bulunmadığı halde kullanımındaymış gibi görünmesine neden olmaktadır.

Yukarıda yer alan düzenlemeler ve açıklamalar çerçevesinde, mali tabloların gerçek durumu yansıtabilmesi için, tahsis edilen ve tahsisli kullanılan taşınmazlarla ilgili muhasebe kayıtlarının Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği ile Mahalli İdareler Detaylı Hesap Planına uygun olarak yapılması gerektiği değerlendirilmektedir.