6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümleri çerçevesinde tatbik olunan ve henüz tahsilatı gerçekleşmemiş gecikme zamları, ilgili oldukları yılın mali tablolarında izlenmemektedir.

Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliği’nin 5’inci maddesinde, “Dönemsellik” kavramı, kamu idarelerinin faaliyetlerinin, belirli dönemlerde raporlanacağı ve her dönemin faaliyet sonuçlarının diğer dönemlerden bağımsız olarak saptanacağı” şeklinde ifade edilmiştir. Yönetmelik’in 16’ncı maddesinde ise; kamu hesaplarının mali yıl esasına göre tutulacağı, kamu gelir ve giderlerinin tahakkuk ettirildikleri mali yılın hesaplarında gösterileceği belirtilmiştir.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliğinin 88’inci maddesinde ise 120- Gelirlerden Alacaklar Hesabında kayıtlı alacaklar için tahakkuk ettirilen faiz tutarlarının bu hesaba borç, 600-Gelirler Hesabına alacak kaydedileceği ifade edilmiştir.

Mevzuat hükümlerinden anlaşıldığı üzere, her dönemin faaliyet sonuçlarının diğer dönemlerden bağımsız olarak saptanabilmesi için, gelirlerin ilgili olduğu mali yıl içerisinde tahakkuk ettirilmesi ve mali tablolarda izlenmesi gerekmektedir.

Belediye alacaklarına ilişkin olarak, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümleri çerçevesinde, alacak takip yazılımı aracılığı ile mükellef bazında günlük gecikme zammı hesaplanmakta; hesaplanan tutarlar faizin hangi mali yıla ilişkin olduğu dikkate alınmaksızın, ödemenin yapıldığı mali yıl içerisinde tahakkuk ettirilmektedir.

Yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri çerçevesinde, yıllar itibari ile hesaplanan gecikme zammının ilgili olduğu dönem sonunda gelir hesapları aracılığı ile öz kaynaklar arasında gösterilmesi ve bu şekilde alacağa bağlanan gecikme zammı tutarlarının ödeme döneminde ilgili alacak hesabının kapatılması suretiyle tahsil edilmesi gerekmektedir.

İdarenin hesap ve işlemleri incelendiğinde, 2020 yılı dönem sonu itibariyle gecikme zamlarının ilgili olduğu dönemlerde tahakkuk kayıtlarının yapılmadığı; bu nedenle “Faaliyet Alacakları” hesap grubunun olması gerekenden 12.867.951,14 TL daha düşük gözüktüğü tespit edilmiştir.

Söz konusu denetim tespiti sonrasında, İdare tarafından; gelirlerin tahakkuk ettirildiği yazılım programının gecikme zamlarının ilgili dönemler itibariyle takibine imkan vernediği ve yapılandırma kanunları nedeniyle tekrar hesaplamalar gerçekleştirildiğinden, gecikme zamlarının tahsilinde tahakkuk ettirildiği belirtilmiştir.

Ancak, mevzuat hükümlerinin muhasebe programları imkanları ölçüsünde uygulanması yerine, yazılımların mevzuat gereklerine uyumlu hale getirilmesi gerekmektedir. Ayrıca yapılandırma kanunları istisnai düzenlemeler olup, genel mevzuat hükümlerinin ileride gerçekleşme ihtimali bulunan yapılandırma kanunlarını dikkate alarak uygulanmamasının dayanağı bulunmamaktadır.

Yukarıda yer alan mevzuat hükümleri ve yapılan açıklamalar itibariyle; gecikme zamlarına ilişkin tahakkuk kayıtlarının ilgili yılı içinde yapılmaması, 2020 yılı mali tablolarında “Faaliyet Alacakları” hesap grubunun 12.867.951,14 TL eksik görünmesine neden olmuştur.