Döner Sermaye İşletmesi kaynakları aracılığıyla temin edilen demirbaş ve diğer dayanıklı taşınırların genel yönetim faaliyetlerinde kullanılıp kullanılmadığına bakılmaksızın tamamının ay sonlarında Üniversite özel bütçesine devredildiği görülmüştür.

18.06.2020 tarih ve 31159 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Yükseköğretim Kurumları Döner Sermaye İşletmelerinin Kurulmasına İlişkin Yönetmelik’in “Taşınır

işlemleri” başlıklı 13’üncü maddesinde, işletmelerce edinilen taşınırların kayıtlara alınmasında, verilmesinde ve izlenmesinde, Taşınır Mal Yönetmeliği hükümlerinin uygulanacağı ve devamında döner sermaye işletmesinin genel yönetim faaliyetlerinde kullanılan dayanıklı taşınırlar hariç, döner sermaye gelirleri ile alınan araç, gereç ve diğer demirbaş eşyanın (canlı demirbaş hariç) en geç satın alındığı ay sonu itibarıyla gelirin elde edildiği yükseköğretim kurumu taşınır birimine devredileceği hükümleri yer almaktadır.

Yukarıda yer verilen düzenlemelerden de anlaşılacağı üzere, Döner Sermaye İşletmelerinin taşınır işlemlerinde, Taşınır Mal Yönetmeliği hükümlerinin uygulanması gerekmektedir. Döner sermaye işletmesi gelirleri ile alınan araç, gereç ve diğer demirbaş eşyalar (canlı demirbaş hariç) en geç satın alındığı ay sonu itibarıyla gelirin elde edildiği yükseköğretim kurumu taşınır birimine devredilecek olmakla birlikte, istisna olarak döner sermaye işletmesinin genel yönetim faaliyetlerinde kullanılan dayanıklı taşınırlar Döner Sermaye İşletmesi Müdürlüğü kayıtlarında tutulacaktır. Genel yönetim faaliyetlerinde kullanılan dayanıklı taşınırlardan kasıt, işletmenin genel yönetim fonksiyonu ile ilgili olarak yapılan ve üretimle ya da satılan mal maliyeti ile doğrudan ilişkisi kurulamayan dayanıklı taşınırlardır. Başka bir deyişle, genel yönetim faaliyetlerinin icrasında kullanılan büro mobilyaları, bilgisayar gibi çeşitli demirbaşların ilgili birimlere devri gerçekleştirilmeyecektir.

Yapılan incelemede, Hacettepe Üniversitesi Döner Sermaye İşletmesi kaynakları ile alınan tüm taşınırların ayrım yapılmadan ay sonlarında Üniversite özel bütçesine devredilip kaydının yapıldığı görülmüştür.

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu ile Taşınır Mal Yönetmeliği’nde, taşınır işlemlerinde harcama yetkilileri ile taşınır kayıt ve kontrol yetkililerinin sorumluluk esasları düzenlenmektedir. Dolayısıyla ayrı bir bütçesi ve muhasebe sistemi bulunan Döner Sermaye İşletmesinin tüm dayanıklı taşınırlarının her ay sonunda Üniversite özel bütçesine devredilmesi hem sorumluluk tespitini güçleştirmekte hem de Üniversite ve İşletme mali tablolarındaki taşınır hesaplarının gerçeği yansıtmamasına neden olmaktadır. Ayrıca bu durum Döner Sermaye Mali Yönetim Sisteminde (DMİS) amortisman ayırmaya ilişkin modül olmasına rağmen, bu modülün hiç kullanılmamasına ve döner sermaye işletmesi kaynaklarıyla alınan hiçbir dayanıklı taşınıra amortisman ayrılmamasına sebep olmaktadır. Dolayısıyla kurumlar vergisi mükellefiyeti bulunan Hacettepe Üniversitesi Döner Sermaye İşletmesinde matrahtan düşülebilecek giderlerin de azalmasına yol açmakta, aynı zamanda dönem kâr/zarar durumuna etki yapmaktadır.

‌Her ne kadar İdare tarafından DMİS programında yer alan taşınır modülünün kullanılması durumunda ikinci bir dayanıklı taşınır listesi oluşacağı, sorumluluk tespiti ve takibi açısından tek merkezli takip yöntem kolaylığını ve bütünlüğünün bozulmasına sebep olacağı belirtilmiş olup devir edilen tüm dayanıklı taşınırların Strateji Daire Başkanlığı Muhasebe biriminde amortisman ayrılıp gider yansıtılmakta olup herhangi bir gider kaybı yaşanmadığı ifade edilmişse de Yükseköğretim Kurumları Döner Sermaye İşletmelerinin Kurulmasına İlişkin Yönetmeliğinin Taşınır İşlemleri başlıklın 13’ncü maddesinin 2’nci fıkrasında yer verilen genel yönetim faaliyetlerinde kullanılan dayanıklı taşınırlar hariç diğer taşınırların devredileceği hükmüne istinaden genel yönetim faaliyetinde kullanılan dayanıklı taşınırların İşletme mali tablolarında gösterilmesi gerektiğinden yapılan açıklamalar bulgu konusu husus için geçerli değildir.

Sonuç olarak; mali tabloların taşınırlara ilişkin doğru bilgi sunması için İşletme gelirleriyle alınan ve İşletmenin genel yönetim faaliyetlerinde kullanılan taşınırların muhasebe kayıtlarında izlenmesi gerekmektedir.