Karar Künyesi
Şirketin herhangi bir menkul kıymet varlığı bulunmamasına rağmen mali yatırımlarından elde ettiği faiz gelirlerini 645-Menkul Kıymet Satış Karları Hesabını kullanarak muhasebeleştirdiği görülmüştür.
6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun “Defter tutma yükümlülüğü” başlıklı 64'üncü maddesinde, her tacirin, ticari defterlerini işletmenin faaliyetleri ve finansal durumu hakkında fikir verebilecek şekilde tutmak ve bu amaçla defterlerinde, ticari işlemleriyle ticari işletmesinin iktisadi ve mali durumunu, borç ve alacak ilişkilerini açıkça görülebilir bir şekilde ortaya koymak zorunda olduğu; böylece işletme faaliyetlerinin oluşumu ve gelişmesinin bu defterlerden izlenebileceği belirtilmiştir. Ancak, Kanun'un defter tutma, envanter, mali tabloların düzenlenmesi, saklama ve ibraz hükümlerinin VUK ile diğer vergi kanunlarının aynı hususları düzenleyen hükümlerinin uygulanmasına engel teşkil etmeyeceği de hüküm altına alınmıştır.
1 Sıra No.Lu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği’nin “V-Tekdüzen Hesap Çerçevesi, Hesap Planı ve Hesap Planı Açıklamaları” bölümünde yer alan “Hesap Planı Açıklamaları” başlıklı (C) bendinde de;
“…
HİSSE SENETLERİ
Geçici olarak, elde tutulan hisse senetleri bu hesapta izlenir.
ÖZEL KESİM TAHVİL, SENET VE BONOLARI
Özel sektörün çıkartmış bulunduğu tahvil, senet ve bonolar bu hesapta izlenir.
KAMU KESİMİ TAHVİL, SENET VE BONOLARI
Kamu tarafından çıkartılmış bulunan tahvil, senet ve bonolar bu hesapta izlenir.
…
118. DİĞER MENKUL KIYMETLER
Hisse senetleri, kamu ve özel sektör tarafından çıkarılmış bulunan tahvil, bono ve senetlerin dışındaki diğer menkul kıymetlerin takip edildiği hesaptır.
Menkul Kıymetler Hesaplarının İşleyişi:
Menkul kıymetler edinildiğinde alış bedeli üzerinden yukarıdaki hesaplara borç, elden çıkartıldığında ise, aynı bedel ile alacak kaydedilir.
Menkul kıymetlerin satınalma giderleri "65. Diğer Faaliyetlerden Olağan Gider Ve Zararlar" grubundaki ilgili gider hesabında izlenir. Menkul kıymetlerin satışından doğan zararlar "Diğer Faaliyetlerden Olağan Gider ve Zararlar" grubundaki ilgili hesapta; kârlar ise "64. Diğer Faaliyetlerden Olağan Gelir ve Kârlar" grubundaki ilgili hesapta izlenir.
…
642. FAİZ GELİRLERİ
Her türlü kısa ve uzun vadeli mali yatırımlardan sağlanan faiz gelirlerinin izlendiği hesaptır…” denilmektedir.
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerine göre, bir menkul kıymetin satılması neticesinde; ortaya kar çıkması halinde 645-Menkul Kıymet Satış Karları Hesabına alacak, zarar çıkması halinde ise 655-Menkul Kıymet Satış Zararları Hesabına borç kaydı yapılarak muhasebeleştirilmesi gerekmektedir. Her türlü kısa ve uzun vadeli mali yatırımlardan sağlanan faiz gelirlerinin ise 642-Faiz Gelirleri Hesabında takip edilmesi gerekmektedir.
Yapılan incelemede; Şirketin herhangi bir menkul kıymeti bulunmamasına rağmen tamamını mali yatırımlarından elde ettiği 2.071.162,83 TL’lik faiz gelirini 642-Faiz Gelirleri Hesabı yerine 645-Menkul Kıymet Satış Karları Hesabında takip ettiği görülmüştür.
Yukarıda yer alan denetim tespiti üzerine, Şirket tarafından; bulgu doğrultusunda işlem tesis edileceği ifade edilmiştir. Ancak, bulgu konusu hususa yönelik 2023 yılında yapılan kayıtların 2022 yılı dönem sonu mali tablolarındaki hatayı düzeltici bir etkisi bulunmamaktadır.
Sonuç olarak; Şirketin mali yatırımlarından elde etmiş olduğu faiz gelirlerini 642-Faiz Gelirleri Hesabında takip etmesi gerekmektedir.