Karar Künyesi
Belediye şirketlerine yıl içinde çeşitli tarihlerde yapılan taşınmaz devri veya geçmiş yıl karlarının eklenmesi yoluyla yapılan sermaye artırımları, Belediyece muhasebe kayıtlarında zamanında ve doğru olarak takip edilmemiştir.
Ayni Sermaye Taahhütlerinin Mevzuata Aykırı Muhasebeleştirilmesi;
Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 241-Mal ve Hizmet Üreten Kuruluşlara Yatırılan Sermayeler Hesabının işleyişini açıklayan 183’ncü maddesine göre; taşınır ve taşınmaz malların ayni sermaye olarak devredilmesi durumunda varlığın kayıtlı
değeri ve ayrılmış amortisman tutarının hesaplardan çıkarılması ve net değeri üzerinden bu hesaba ve 830-Bütçe Giderleri Hesabına kaydedilmesi gerekmektedir.
Erzurum Büyükşehir Belediyesi’nin taşınmazları devredilerek, bazı şirketlerde sermaye artırımı yapılmıştır. Şirket bazında incelendiğinde;
Er Konut İnşaat Taahhüt Malzeme Ticaret Sanayi AŞ
13/07/2021 tarihli 463 sayılı ve 464 sayılı, 12.11.2020 tarihli ve 768 sayılı, 26.11.2020 tarihli ve 832 sayılı Meclis Kararlarıyla bazı taşınmazların belediye şirketine ayni sermaye olarak verilmesine karar verilmiştir.
2021 yılı içinde 28.01.2021, 21.09.2021 gibi çeşitli tarihli Asliye Ticaret Mahkemesi Kararları ile ayni sermaye olarak verilecek taşınmazların 29.318.507,50 TL olarak bedel tespiti yapılmıştır.
Yıl içinde bedel tespiti yapılan taşınmazların sermaye taahhüdü yapıldığı tarihte değil, 31.12.2021 tarihinde muhasebe kayıtlarına alındığı görülmüştür.
Erzurum Kültür Turizm Eğitim Reklam ve Sanat Ürünleri Sanayi Ticaret AŞ 08/04/2021 tarih ve 249 sayılı Meclis Kararı ile bir taşınmazın Şirkete ayni sermaye
olarak verilmesi kararlaştırılmıştır. Asliye Ticaret Mahkemesince 22.06.2021 tarihinde taşınmaz için 7.235.415,00 TL bedel tespiti yapılmıştır. Ancak sermaye artırımı muhasebe kayıtlarına yansıtılmamıştır.
Ayrıca sermaye olarak iştiraklere devredilen taşınmazların muhasebe kayıtlarında yer alıp almadığı, alıyorsa kayıtlı değerinin ve birikmiş amortismanının ne olduğu konularında net bir bilgi alınamamıştır. Taşınmazların varlık kayıtlarından çıkarılmasında kayıtlı değer yerine taşınmazların mahkemece belirlenen değeri dikkate alınmıştır. Yine varlığın net değeri üzerinden 830 Bütçe Gideri Hesabına kayıt yapılması gerekirken, mahkemece belirlenen değer dikkate alınmıştır.
Kamu idaresi cevabında, 2022 yılı itibariyle bulgu konusu husus ile ilgili gerekli çalışmaların yapılacağını belirtse de bu durum 2021 yılı muhasebe kayıtlarına ilişkin hatayı düzeltmemektedir. İdare tarafından ayni sermaye artırımına ilişkin muhasebe işlemlerinin mevzuata uygun ve sağlıklı yapılması sağlanmalıdır.
Geçmiş Yıl Karlarının Sermayeye Eklenmesi İşleminin Mevzuata Aykırı Muhasebeleştirilmesi
Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 241-Mal ve Hizmet Üreten Kuruluşlara Yatırılan Sermayeler Hesabının işleyişini açıklayan 183’ncü maddesine göre; Mal ve hizmet üreten kuruluşlara verilen sermayenin işletilmesi sonucunda ortaya çıkan ve özel kanunlarında sermayeye eklenmesine yetki verilen karlar, bir taraftan bu hesaba borç, 600- Gelirler Hesabına alacak; diğer taraftan 800-Bütçe Gelirleri Hesabına alacak; 805-Gelir Yansıtma Hesabına borç kaydedilir. Ayrıca 830-Bütçe Giderleri Hesabına borç, 835-Gider Yansıtma Hesabına alacak kaydedilmelidir.
Erzurum Büyükşehir Belediyesi Meclisinin 31.05.2021 tarihli ve 330 sayılı Kararı ve Şirket Yönetim Kurulu’nun 17.05.2021 tarihli ve 2021/06 sayılı Kararı ile Palandöken Yatırım İnşaat AŞ’nin, 10.500.000,00 TL geçmiş yıl karının sermayeye eklenerek, sermayenin 14.000.000,00 TL’ye çıkarılması kabul edilmiştir. Ancak bu işlem muhasebe kayıtlarına yılsonunda yansıtılmıştır. Ayrıca işlem bütçe gideri olarak kayıtlara alınmamıştır.
Yukarıda yapılan açıklamalara uygun olarak, gerek taşınmaz devri gerekse geçmiş yıl karlarının eklenmesi suretiyle sermaye artırımlarının muhasebe kayıtlarına yansıtılmadığı veya zamanında yansıtılmadığı ve işlemlerin mevzuata uygun muhasebeleştirilmediği görülmektedir. Kamu idaresi cevabında, 2022 yılı itibariyle bulgu konusu husus ile ilgili gerekli çalışmaların yapılacağını belirtse de bu durum 2021 yılı muhasebe kayıtlarına ilişkin hatayı düzeltmemektedir.
Belediyenin ilgili birimleri arasında gerekli koordinasyonun kurularak sermaye artırımlarının zamanında ve doğru şekilde muhasebe kayıtlarına yansıtılması, taşınmaz envanter çalışmalarının tamamlanarak varlıkların gerçek değeri üzerinden muhasebe sistemine kaydedilmesi ve muhasebe sisteminden çıkışların bu değer dikkate alınarak yapılması gerekmektedir.