Kamu İdaresinin mülkiyetinde olan taşınmazların kira sözleşmesinin incelenmesi neticesinde işletme hakkı kiralaması niteliğinde olan bazı taşınmaz kiralama bedelleri üzerinden Katma Değer Vergisinin hesaplanmadığı görülmüştür.

3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’nun, “Verginin konusunu teşkil eden işlemler” başlıklı 1’inci maddesinde; ticari, sınai, zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde yapılan teslim ve hizmetler ile Gelir Vergisi Kanunu’nun 70’inci maddesinde belirtilen mal ve hakların kiralanması işlemlerinin Katma Değer Vergisine tabi olduğu belirtilmektedir. Gelir Vergisi Kanunu’nun 70’inci maddesinin 5’inci bendinde “işletme hakları” da sayılmış olup işletme haklarının kiralanması işlemleri Katma Değer Vergisine tabi olacaktır.

Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 17/4-d bendinde, bu Kanun’un 1/3-f bendinde vergiye tabi olarak sayılan işlemlerden bazılarına istisna getirilmiş ve iktisadi işletmelere dâhil olmayan gayrimenkullerin kiralanması işlemleri vergiden istisna edilmiştir. Kamu idareleri, dernekler, vakıflar, belediyeler, iktisadi işletme mahiyetinde olmadıklarından bunlara ait gayrimenkullerin kiralanması işlemleri prensip olarak Katma Değer Vergisinden müstesnadır.

Ancak bu madde hükmü ile sadece iktisadi işletmeye dâhil olmayan gayrimenkullerin kiralanması vergiden istisna edilmiş, Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 1’inci maddesi ile gönderme yapılan Gelir Vergisi Kanunu’nun 70’inci maddesinde sayılan diğer mal ve hakların kiralanması işlemleri istisna kapsamına dâhil edilmemiştir.

Konu ile ilgili olarak 11 Seri No.lu Katma Değer Vergisi Genel Tebliği’nin E bölümünde bu durum şöyle ifade edilmiştir;

“Katma Değer Vergisi Kanununun 1. maddesinin 3. fıkrasının (g) bendinde sayılan; genel bütçeye dahil idareler, katma bütçeye dahil idareler, belediyeler ve köyler ile bunların teşkil ettikleri birlikler, üniversiteler, dernek ve vakıflar ile her türlü mesleki kuruluşların kuruluş amaçlarına uygun teslim ve hizmetleri Katma Değer Vergisi Kanunu kapsamına girmediğinden vergiye tabi olmayacaktır. Bu kuruluşlar iktisadi işletme niteliği taşımadığından sahip oldukları gayrimenkullerin kiralanması işlemleri de vergiye tabi olmayacak, ancak Gelir Vergisi Kanununun 70. maddesi kapsamına giren diğer mal ve hakların kiralanması işlemleri ile bu kuruluşlarca gerçekleştirilen her türlü ithalat vergiye tabi olacaktır. …”

Bu durumda gayrimenkul kiralaması dışında kalan işletme hakkının kiralanması gibi, kamuya ait diğer mal ve hakların kiralanması işlemleri yukarıdaki hükümler gereği Katma Değer Vergisine tabi olacaktır.

Gelir İdaresi Başkanlığının konu ile ilgili vermiş olduğu görüşlerde de bu husus açıkça ifade edilmiş olup Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki gayrimenkullerin kiraya verilmesi halinde Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 17/4-d maddesi gereği vergi hesaplanmayacağı, ancak iktisadi işletmeye dâhil olmasa da kiraya verilen gayrimenkul tek başına bir iktisadi işletme mahiyetinde ise bu kiralama işlemi gayrimenkul kiralaması değil işletme hakkının kiraya verilmesi (çay ocağı, otopark, spor tesisi, iskele, büfe vb. gibi) olarak değerlendirileceğinden anılan Kanun’un 1/3-f bendine göre vergi hesaplanacağı belirtilmiştir.

İdare tarafından işletme hakkı kiralaması niteliğinde olan büfe, spor tesisi, otopark, kahvehane vb. bazı taşınmaz kiralamalarından katma değer vergisi hesaplanmamaktadır.

Yukarıda yer alan açıklamalar doğrultusunda gayrimenkul kiralaması olmayıp işletme hakkının kiralanması niteliğinde olan taşınmaz kiralaması işlemlerinden katma değer vergisi hesaplanmasının gerektiği değerlendirilmektedir.