İdare tarafından personele yapılan ödemelerde gönderme emri belgesi düzenlenmeden, İdare cari hesabının bulunduğu banka tarafından geliştirilen "Toplu Ödeme Sistemi" adı

verilen elektronik ödeme sisteminin kullanılarak ödemelerin gerçekleştirildiği tespit edilmiştir.

5018 sayılı Kamu Mali Yönetim ve Kontrol Kanununun “Hazine Birliği” başlıklı 6’ncı maddesinde;

“Bu Kanuna ekli (I) sayılı cetvelde yer alan kamu idarelerinin muhasebe hizmetlerini yürüten muhasebe birimlerince gerçekleştirilen tahsilât ve ödeme işlemleri, güvenli elektronik imza kullanılarak veya Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasınca belirlenecek güvenlik kriterlerine uygun olarak elektronik ortamda verilecek talimatlar çerçevesinde bu Banka aracılığıyla gerçekleştirilebilir. Genel yönetim kapsamındaki diğer kamu idarelerini uygulama kapsamına almaya ve uygulamaya ilişkin usul ve esasları belirlemeye Hazine Müsteşarlığı ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının görüşünü almak suretiyle Maliye Bakanlığı yetkilidir.” denilmiş, söz konusu hükme istinaden Maliye Bakanlığı tarafından “Genel Bütçe Kapsamındaki Kamu İdarelerinin Ödeme ve Tahsilat İşlemlerinin Elektronik Ortamda Gerçekleştirilmesine İlişkin Usul ve Esaslar” 18.06.2011 tarih ve 27968 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Ancak Genel Yönetim Kapsamındaki diğer kamu idareleri için bakanlık tarafından herhangi bir düzenleme yapılmamıştır.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliğinin 59 uncu maddesinde ise;

“Kurumca tahakkuk ettirilerek banka hesabından ilgililerin banka hesaplarına gönderilecek olan tutarlar, bankalarda açtırılan krediler ile aynı muhasebe biriminin farklı hesaplarına yapılan aktarmalarda gönderme emri düzenlenir. Gönderme emrinde, açtırılacak kredinin veya gönderilecek paranın ne şekilde ve ne gibi belge karşılığında ödeneceği açıklanır.

İki nüsha olan gönderme emri muhasebe yetkilisince görevlendirilecek bir memur tarafından günlük olarak banka yetkililerine zimmetle teslim edilir. Bu konuda görevlendirilecek memurun adı, soyadı ve imza örneği daha önce bankaya yazılı olarak bildirilir. Teslim işlemi, ilgili birimce iki nüsha olarak düzenlenen “gönderme emri/döviz gönderme emri teslim tutanağı”nın (Örnek-53) banka yetkilisine imzalatılması suretiyle gerçekleştirilir. Tutanağın ilk nüshası bankada alıkonulur, ikinci nüshası ise görevli memura geri verilir ve bu nüsha açılacak ayrı bir dosya da tarih sırasına göre saklanır. Bankaca, gönderme emrinin bir nüshası alıkonulup, bir nüshası paranın gönderilmesi veya istenilen

hesaba aktarılmasından sonra onaylanarak banka hesap özet cetveli ile birlikte kuruma iade edilir.”

Denilmektedir.

Yukarıdaki mevzuat hükümleri birlikte değerlendirildiğinde; kamu elektronik ödeme sisteminin sadece genel bütçe kapsamındaki kamu idarelerince kullanılma imkânı sağlayan düzenleme yapılmış, genel yönetim kapsamındaki diğer kamu idareleri için henüz Maliye Bakanlığı tarafından usul ve esaslar belirlenmemiştir.

Ancak idare ile anlaşmalı banka arasında yapılan işlemlere bakıldığında, personel ödemelerinin internet üzerinden elektronik ortamda gerçekleştirildiği, idare tarafından “xls” formatında hazırlanan ödeme listelerinin, muhasebe birimi tarafından internet üzerinden bankanın sistemine yüklendiği, ödeme işleminin ise gönderme emri belgesi düzenlenmeden gerçekleştirildiği anlaşılmıştır.

Banka tarafından yazılımı yapılıp geliştirilen bir ödeme sisteminin, hali hazırda yürürlükte bulunan mevzuat hükümlerinde belirtilen gönderme emri düzenlemek suretiyle ödeme yapılmasına alternatif olarak kullanılmasının mevzuata uygun olmadığı düşünülmektedir.

Kamu idaresi cevabında; "Personellere veya firmalara yapılan ödemelerde herhangi bir elektronik ödeme sistemi kullanılmamaktadır. Personellere yapılan maaş ödemelerinde gönderme emri veya yazı talimatnamenin ekine personelin adı soyadı, hesap numarası ve ödeme tutarını içeren liste ıslak imza ile birlikte bankaya gönderildikten sonra, bankanın sistemine uygun olarak elektronik tablo (xls) şeklinde İnsan Kaynakları Müdürlüğü tarafından hazırlanan doküman banka mail adresine e-mail olarak gönderilmektedir. İlgili sorguda bahsi geçtiği gibi bankanın sistemine Belediye tarafından yükleme gibi bir durum söz konusu bulunmamakla birlikte banka tarafından kendi sistemlerine elektronik ortamda aktarım yapılmaktadır.

Ayrıca firma ödemelerinde Muhasebat Genel Müdürlüğü Genel Tebliği (Sıra No:43) ekinde belirtilen Gönderme Emri Ayrıtı Listesi EK-3’e ve Mahalli İdareler Bütçe Muhasebe Yönetmeliği’nde Örnek-51 olarak belirtilen Gönderme Emri’ne uygun olarak hazırlanan Gönderme Emri bankaya elektronik ortamda e-mail veya faks yolu ile gönderildikten sonra ıslak imzalı olarak da ayrıca bankaya gönderilmektedir."

Denilmektedir.

Sonuç olarak Kamu idaresi cevabında personel ödemeleri yapılırken her ne kadar gönderme emri veya yazı talimatnameden bahsedilmişse de, Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliğinin 59'uncu maddesinde ilgililerin hesaplarına aktarılacak tutarlarda gönderme emri dışında başka bir belgeye izin verilmemiştir. Banka tarafından ödeme yapıldıktan sonra gönderme emrinin bir nüshası ile hesap özet cetveli idareye verilmelidir.

Ödemelere esas alınmak üzere, personelin adı soyadı, hesap numarası ve ödeme tutarını içeren "xls" formatında idarece hazırlanan dokümanın, bankaya e-mail yoluyla gönderilmesi ve bankaca bu formatın ödemelerde kullanılması elektronik ödeme sisteminin bir diğer yoludur ve halihazırda genel bütçe dışında yer alan idarelerin bu yöntemi kullanmasına izin verilmemiştir. Banka yoluyla gerçekleştirilecek ödeme işlemlerinin sadece gönderme emri vasıtasıyla gerçekleştirilmesi gerektiği düşünülmektedir.