İdarenin gelir hesapları ve inşaat ruhsatları üzerinde yapılan incelemelerde; geliştirme alanı vasfı taşıyan ve hali hazırda yol, su ve kanalizasyon gibi altyapının bulunmadığı imarlı yerlere “Teknik Altyapı Bedeli” tahsil edilmeden inşaat ruhsatı (yapı izni) verildiği görülmüştür.

3194 sayılı İmar Kanunu’nda yapı ruhsatı konusunda açıklamalara yer verilmiş, Kanun’un 21 ve 22’nci maddelerinde yapı ruhsatı ve ruhsat alma şartları ayrıntılı bir şekilde düzenlenmiştir.

Bir sonraki madde olan “Geliştirme alanlarında yapı ruhsatı” başlıklı 23’üncü maddesinde ise özel ve istisnai bir düzenleme yapılmış ve iskân hudutları içinde olup da “imar planında beldenin inkişafına ayrılmış bulunan sahalarda yapı izni verilebilmesi” için gereken

şartlar detaylı bir şekilde düzenlenmiştir.

Söz konusu maddede, mezkûr sahalarda yapı izni verilebilmesi için ilgili sahanın yol, pis ve içme suyu şebekeleri gibi teknik alt yapısının yapılmış olması zorunlu tutulmuştur. Teknik alt yapısı henüz tamamlanmamış olan yerlerde ise; ancak belli şartlar dâhilinde yapı izni verilebileceği belirtilmiş, bu kapsamda ya ilgili idarenin izni ve ilgili idarece hazırlanacak projeye uygun olarak teknik alt yapının ilgili kişilerce yaptırılması ya da parselleri hizasına rastlayan ve hissesine düşen teknik alt yapı bedelinin İdareye ödenmesi gerektiği hüküm altına alınmıştır.

Görüldüğü üzere İmar Kanunu’nun 23’üncü maddesinde yapı ruhsatı alınırken yol ve kanalizasyon yapımı için “Teknik Altyapı Bedeli” alınması öngörülmüş ancak bu bedel “Geliştirme Alanları” ve “Bu alanlarda hali hazırda yol ve kanalizasyon tesisi bulunmayan yerler” ile sınırlandırılmış, teknik alt yapısı tamamlanmış yerleşik alanlar kapsam içerisinde zikredilmemiştir.

Dolayısıyla geliştirme alanı olan imarlı yerlerden, teknik alt yapı bulunup bulunmadığına bakılarak teknik alt yapı bulunmayan alanlarda inşa edilecek yeni yapılardan teknik alt yapı bedeli alınması gerekmektedir.

Yapılan incelemelerde; geliştirme alanı vasfı taşıyan örneğin; 2022 yılında Yeşilkent Mahallesi 1155/2 ve 1156/14 ada/parselde yeni bina inşaası için ruhsat (yapı izni) başvurusunda bulunulmuş fakat anılan yerin herhangi bir altyapısı bulunmamasına rağmen başvuru sahiplerinden teknik altyapı bedeli alınmadan inşaat ruhsatı (yapı izni) verildiği görülmüştür.

Konuya ilişkin Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından hazırlanan ve tüm belediyelerle birlikte Bozüyük Belediyesine de gönderilen 10.03.2020 tarih ve 14399437-010.06.02-E.60063 sayılı yazıda “…teknik altyapısı tamamlanmış meskun sahalarda 3194 sayılı Kanun’un 23 üncü maddesine dayanılarak teknik altyapı bedelinin alınmaması gerektiği…” açıkça belirtilmiştir. Bu yazıdan anlaşılacağı üzere geliştirme alanı olup da teknik alt yapısı tamamlanmamış yerlerden ise teknik altyapı bedeli alınması gerektiği açıktır.

Açıklamalarda belirtildiği üzere alt yapısı olmayan yerlere yapı izni verilmesi için bazı şartlar getirilmiştir. Hem bulgu metninde hem de İdarenin verimiş olduğu cevabi yazıda; yolu, pis ve içme suyu şebekeleri gibi teknik alt yapısı henüz yapılmamış olan yerlerde, ilgili idarenin izni halinde ve ilgili idarece hazırlanacak projeye uygun olarak yaptıranlara veya parselleri hizasına rastlayan ve Yönetmelikte belirtildiği şekilde hissesine düşen teknik alt yapı bedelinin

%25 peşin ödeyip geri kalan %75’ini alt yapı hizmetinin ilgili idaresince tamamlanacağı tarihten en geç altı ay içinde ödemeyi taahhüt edenlere yapı ruhsatı verileceğine ilişkin şartlar konulmuştur. İdarece yapı izni verilirken her ne kadar yapı sahibinden genel bir taahhüt alınmış olsa da taahhüt karşılığında yapı izni verilebilmesi için teknik alt yapı bedelinin yüzde 25'inin peşin alınması gerekmekte olup, buna ilişkin teknik altyapı bedelinin yüzde 25'inin peşin alındığına dair bir bilgi ve belge sunulmamıştır. Ayrıca İdare cevabında 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu'nda belirtilen harcamlara katılma paylarına yönelik, katılma paylarının hizmetin tamamlanarak halkın istifadesine sunulmasından sonra tahakkuk ettirilmesi gerektiğinden bahsedilse de raporun diğer bir bulgu konusu da İdarece harcamalara katılma paylarının tahakkuk ve tahsilatının yapılmadığına yöneliktir.

Sonuç olarak, yukarıda detaylı bir şekilde anlatıldığı üzere İmar Kanunu’nun 23’üncü maddesinde özel bir düzenleme bulunmaktadır. Bu düzenlemeye göre geliştirme alanlarında bulunan ve teknik altyapısı olmayan yapılar için ruhsat başvurusunda bulunan kişilerden yapı izni almanın şartı olarak teknik altyapı bedelinin alınması gerekmektedir.