Kamu İdaresinin 2022 yılındaki mal alımlarına ilişkin olarak; 4734 Sayılı Kanun’un 21 ve 22’nci maddeleri kapsamında yapılan harcamaların yıllık toplamının, bu amaçlar için bütçeye konulan ödeneklerin % 10’unu aştığı görülmüştür.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Pazarlık usulü” başlıklı 21’inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendinde idarelerin yaklaşık maliyeti 728.072 TL’sine kadar olan mamul mal, malzeme veya hizmet alımlarını, pazarlık usulü ile ihale yaparak temin edebileceği denilmekte olup aynı Kanun’un doğrudan temin başlıklı 22’nci maddesinin d fıkrasında ise büyükşehir belediyesi sınırları dâhilinde bulunan idarelerin 218.395 TL’sini, diğer idarelerin 72.752 TL’sini aşmayan ihtiyaçları ile temsil ağırlama faaliyetleri kapsamında yapılacak konaklama, seyahat ve iaşeye ilişkin alımların ilân yapılmaksızın ve teminat alınmaksızın doğrudan temin usulü ile karşılanabileceği belirtilmektedir.

Yine aynı Kanun’un 62’nci maddesinin (ı) bendinde, bu Kanun’un 21 ve 22’nci maddelerindeki parasal limitler dâhilinde yapılacak harcamaların yıllık toplamının, idarelerin

bütçelerine bu amaçla konulacak ödeneklerin % 10’unu Kamu İhale Kurulunun uygun görüşü olmadıkça aşamayacağı ifade edilmiştir.

Kamu İhale Genel Tebliği’nin 21’inci maddesinde; 4734 sayılı Kanunun 62’nci maddesinin (ı) bendi ile ilgili olarak, “31/12/2020 tarihli ve 31351 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 4734 Sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 62’nci Maddesinin (I) Bendi Kapsamında Yapılacak Başvurulara İlişkin Tebliğ” açıklamalarının dikkate alınacağı belirtilmiştir.

Anılan Tebliğ’in “Genel esaslar” başlıklı 4’üncü maddesinin ikinci fıkrasında; “Kanunun 62’nci maddesinin (ı) bendine göre, Kanun kapsamında yer alan ve bütçe sahibi olan kamu idareleri; Kanunun gerek 21’inci maddesinin (f) bendi, gerekse temsil ağırlama faaliyetleri kapsamında yapılacak konaklama, seyahat ve iaşeye ilişkin alımlar hariç 22’nci maddesinin (d) bendi kapsamında yapacakları harcamalarda, bütçelerine bu amaçla konulan ödeneklerin % 10’unu Kurulun uygun görüşü olmadan aşamaz. Bu oran aşılarak Kuruma yapılan başvurular reddedilir.” hükmüne yer verilmiştir.

Belediyede yapılan incelemeler neticesinde mal alımları için bütçeyle ayrılan ödeneğin

% 10'unun üzerindeki bir oranda 4734 sayılı Kanun’un 22’nci maddesinin (d) bendine göre alım yapılmış olup, söz konusu durum için Kamu İhale Kurumundan herhangi bir izin de alınmamıştır.

Tablo 12: Mal Alımlarına İlişkin Yapılan Harcama Tutarları

Kamu idaresi cevabında, ödenek limitleri dahilinde yıllık ihtiyaçlar belirlenemediği için Kamu İhale Kurulundan uygun görüş alınamadığı belirtilmiştir. Ancak, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'nda temel alım yöntemi olarak açık ihale usulünün belirlenmiş olduğu ve diğer temin yöntemlerine Kanun'da belirtilen özel hallerde ve parasal limitler dahilinde başvurulabildiği dikkate alındığında, idarelerce bütçe hazırlık süreçlerinde ihtiyaç planlamalarının gerçekçi bir şekilde yapılması ve bütçe ödeneklerinin bu doğrultuda belirlenmesi gerektiği düşünülmektedir.

Ayrıca söz konusu cevapta, özellik ve aciliyet gerektiren malzemelerin dışında, kırtasiye, temizlik, elektrik aydınlatma, park ve bahçe malzemelerinin temininde açık ihale usulü tercih edildiği, ancak 2022 yılında, malzeme tedarikçilerinin fiyatlardaki günlük değişim

sebebiyle çoğu ihaleye katılım sağlamadığı ve söz konusu alımların 4734 sayılı Kanun'un 21 ve 22’nci maddelerindeki parasal limitler dâhilinde yapılacak harcamalar kapsamında gerçekleştirildiği belirtilmiştir. Oysa, anılan Kanun'un 21'inci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde, açık ihale usulü ile yapılan ihalede teklif çıkmaması durumunda pazarlık usulü ile ihale yapılabileceği hükmü yer almaktadır.

Yukarıda değinilen mevzuat hükümleri gereğince, bütçe ödeneklerinin % 10’unu aşan ve izne tabi olan bu limit üstü harcamaların Kamu İhale Kurulundan izin alınmadan yapılmasının yasal düzenlemelere aykırı olduğu değerlendirilmektedir.