İdare gelirleri açısından en önemli unsur niteliğinde olan su ve atık su bedellerinin ilgili mevzuat hükümlerine uygun olarak belirlenmediği görülmüştür.

2560 sayılı İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun’un “Tarife tespit esasları” başlıklı 23’üncü maddesinde; su satışı, kanalizasyon sistemi bulunan yerlerdeki kullanılmış suların uzaklaştırılması ve septik çukurların boşaltılması giderleri için ayrı tarifeler yapılacağı, söz konusu tarifelerde yönetim ve işletme giderleri ile amortismanları doğrudan gider yazılan (aktifleştirilmeyen) yenileme, ıslah, tevsi masrafları ve bir kâr oranının esas alınacağı; tarifelerin tespiti ve tahsilatla ilgili usul ve esasların bir yönetmelik ile belirleneceği hüküm altına alınmıştır.

Söz konusu madde uyarınca, su satışı ve kullanılmış su bedeli ile ilgili tarifelerin tespiti, tarife tespitinde esas alınacak hususların belirlenmesi ile tespit edilecek bedellerin tahsili ve abonelere verilecek hizmetlere ilişkin usul ve esasların belirlenmesi amacıyla “TİSKİ Tarifeler ve Abone Hizmetleri Yönetmeliği” yayımlanmıştır.

Yönetmelik’in “Tarife tespit esasları” başlıklı 5’inci maddesinde; “(1) Tarifelerin tespitinde aşağıda belirtilen esaslara uyulur:

1. Tarifenin belirlenmesinde, üretilen, kayıplar düşüldükten sonra tüketileceği öngörülen ölçülebilir su satış miktarı ana unsur olarak esas alınır.

2. Toplam sistem maliyetleri tarifelere yansıtılır.

   
   

3. Atık su tarifesi; atıkların oluşturduğu veya oluşturması muhtemel çevresel kirlenme ve bozulmayı önlemek, sınırlandırmak, gidermek ve çevrenin iyileştirilmesini sağlamak için yapılan ve/veya yapılacak tüm yatırımların ve harcamaların kirletenler veya bozulmaya neden olanlar tarafından karşılanacağı şeklinde tanımlanan “kirleten öder” ilkesine göre belirlenir.”

   denilmektedir.

   Aynı Yönetmelik’in “Su Satışı ve Atık Su Tarifesi” başlıklı 10’uncu maddesinde; su satışı ve atık su tarifesinin belirlenmesinde; enerji ve malzeme giderleri, personel giderleri, çeşitli masraflar, su isale ve dağıtım giderlerinden oluşan yönetim ve işletme giderleri, amortismanlar, aktifleştirilmeyen yenileme, ıslah ve tevsii masrafları ile kârlılık oranının dikkate alınacağı ifade edilmiştir.

   Yukarıda belirtilen mevzuat hükümlerine göre; tarife bedellerinin belirlenmesinde, üretilen ve kayıplar düşüldükten sonra tüketileceği öngörülen ölçülebilir su satış miktarı, yönetim ve işletme giderleri, amortismanlar, aktifleştirilmeyen yenileme, ıslah ve tevsii masrafları ile kârlılık oranının dikkate alınması ve gerçek değerlerle maliyet hesabının yapılması gerekmektedir.

   İdarenin hesap ve işlemlerinin incelenmesi neticesinde; su ve atık su tarife tespitine yönelik mevzuatın öngördüğü şekilde herhangi bir maliyet hesabının yapılmadığı, İdarenin kurulduğu 2014 yılından itibaren, ilçe belediye meclisleri tarafından belirlenen tarife bedelleri üzerine Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) oranında artış yapıldığı, söz konusu uygulama nedeniyle su ve atık su tarife bedellerinin gerçek maliyet unsurlarını yansıtmadığı tespit edilmiştir.

   Söz konusu denetim tespiti sonrasında, İdare tarafından özetle; mevzuata uygun şekilde maliyet hesabının yapıldığı ifade edilmiştir.

   Her ne kadar İdare cevabında tarife bedellerinin mevzuata uygun hesaplandığı ifade edilse de yapılan incelemelerde 2014 yılından itibaren ilçe belediye meclislerinin belirlediği su birim fiyatları üzerine TÜFE artış oranı uygulanarak tarifelerin belirlendiği görülmüştür. Diğer taraftan mevzuata uygun tarife bedelleri tespitine ilişkin kanıtlayıcı herhangi bir belge gönderilmemiştir.

   Sonuç itibarıyla, mevzuatın öngördüğü şekilde maliyet hesabının yapılması, su ve atık su tarifelerinin bu doğrultuda belirlenmesi gerekmektedir.