10.08.2005 gün ve 25902 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik’in "İşyeri Açılması" başlıklı 6'ncı maddesinde;

“Yetkili idarelerden usulüne uygun olarak işyeri açma ve çalışma ruhsatı alınmadan işyeri açılamaz ve çalıştırılamaz. İşyerlerine bu Yönetmelikte belirtilen yetkili idareler dışında diğer kamu kurum ve kuruluşları ile ilgili meslek kuruluşları tarafından özel mevzuatına göre verilen izinler ile tescil ve benzeri işlemler bu Yönetmelik hükümlerine göre ruhsat alma mükellefiyetini ortadan kaldırmaz. İşyeri açma ve çalışma ruhsatı alınmadan açılan işyerleri yetkili idareler tarafından kapatılır...” düzenlemesi yapılmış ve 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun “Emre Aykırı Davranış” başlıklı 32'nci maddesinin birinci fıkrasında, “Yetkili makamlar tarafından adlî işlemler nedeniyle ya da kamu güvenliği, kamu düzeni veya genel sağlığın korunması amacıyla, hukuka uygun olarak verilen emre aykırı hareket eden kişiye yüz Türk Lirası idarî para cezası verilir. Bu cezaya emri veren makam tarafından karar verilir.” düzenlemesi yapılmıştır.

1608 sayılı Umuru Belediyeye Müteallik Ahkâmı Cezaiye Hakkında 16 Nisan 1340 Tarih ve 486 Numaralı Kanunun Bazı Maddelerini Muaddil Kanun’un 1’inci maddesinde ise belediye meclis ve encümenlerinin kendilerine kanun, nizam ve talimatnamelerin verdiği vazife ve salahiyet dairesinde ittihaz ettikleri kararlara muhalif hareket edenlerle belediye kanun ve nizam ve talimatnamelerinin men veya emrettiği fiilleri işleyenlere veya yapmayanlara, belediye encümenince Kabahatler Kanunu’nun 32’nci maddesi hükmüne göre idarî para cezası ve yasaklanan faaliyetin menine karar verilmesi gerektiği belirtilmiştir.

Yukarıdaki mevzuat hükümlerinden de anlaşılacağı üzere ruhsatsız olarak faaliyet gösteren işyerleri tespit edildiğinde idari para cezası kesilmesi ve hukuka aykırılığın giderilmesi gerekmektedir. İdare uygulmasında ruhsatsız olduğu tespit edilen işyerlerine ruhsat alınması için belli bir süre verilmekte, ancak idari para cezası uygulanmamaktadır. Bunun sonucunda ise işyeri sahiplerine ruhsatsız olarak faaliyet gösteren işyerileri için herhangi bir yaptırım uygulanmamaktadır.

Yukarıda yer alan mevzuat hükümleri değerlendirildiğinde ruhsatsız çalıştırıldığı tespit edilen ve ruhsat alaması için süre verilen işyerlerine ilişkin idari para cezasının da uygulanması

gerektiği değerlendirilmektedir.

Kamu idaresi cevabında; “5326 sayılı Kabahatler Kanunu'nun 32’inci “Emre Aykırı Davranış” maddesinde bahsi geçen husus “davranış” olarak tanımlanmakta olup, zabıta müdürlüğünce ruhsatsız olarak faaliyet gösteren işyerlerine ise “İş Yeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik” kapsamında, Yönetmelikte yazılı hususlar doğrultusunda idari işlem tesis edilmektedir.” denilmiştir.

Sonuç olarak Başkanlığımıza gönderilen kamu idaresi cevabında 5326 sayılı Kabahatler Kanunu'nun 32’nci “Emre Aykırı Davranış” maddesinde belirtilen hususun davranış olduğu belirtilmiş ve ruhsatsız işyeri işletmenin bu tanım kapsamına girmediği belirtilmiştir. Ancak mezkûr maddenin 2’nci fıkrasında “Bu madde, ancak ilgili kanunda açıkça hüküm bulunan hallerde uygulanabilir.” denilmektedir. 1608 sayılı Umuru Belediyeye Müteallik Ahkâmı Cezaiye Hakkında 16 Nisan 1340 Tarih Ve 486 Numaralı Kanunun Bazı Maddelerini Muaddil Kanun’un 1’inci maddesinde;

“Belediye meclis ve encümenlerinin kendilerine kanun, nizam ve talimatnamelerin verdiği vazife ve salahiyet dairesinde ittihaz ettikleri kararlara muhalif hareket edenlerle belediye kanun ve nizam ve talimatnamelerinin men veya emrettiği fiilleri işleyenlere veya yapmayanlara belediye encümenince Kabahatler Kanununun 32 nci maddesi hükmüne göre idarî para cezası ve yasaklanan faaliyetin menine karar verilir. Bu kararda ilgili kişiye bir süre de verilebilir.

Belediye encümeni kararında belli bir fiilin muayyen bir süre zarfında yapılmasını da emredebilir. Emredilen fiilin ilgili kişi tarafından yapılmaması hâlinde, masrafları yüzde yirmi zammı ile birlikte tahsil edilmek üzere belediye tarafından yerine getirilir.

Bu madde hükümleri ilgili kanunda ayrıca hüküm bulunmayan hâllerde uygulanır.”

denilmektedir.

Yukarıdaki mevzuat hükümleri incelendiğinde Belediye meclis ve encümenlerinin kendilerine kanun, nizam ve talimatnamelerin verdiği vazife ve salahiyet dairesinde ittihaz ettikleri kararlara muhalif hareket edenlere ve belediye kanun ve nizam ve talimatnamelerinin men veya emrettiği fiilleri işleyenlere veya yapmayanlara 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun 32’nci maddesinin uygulanmasını uygun görmüş ve bu fiilleri genel olarak mezkûr madde de geçen davranış tanımının kapsamına almıştır. Açıklanan sebeplerle ruhsatsız olduğu tespit edilen işyerlerine ilişkin idari para cezası uygulanması gerekmektedir.Bulgu konusu tespitin devam edip etmediği takip eden denetimlerde izlenecektir.