Gecekondu fonunun muhasebeleştirilmesi ve bütçeleştirilmesinde karşılaşılan hatalı uygulamalar şunlardır:

a)Gecekondu Fonunda Toplanan Paraların Gelirler Hesabı Yerine Fonlar veya Diğer Kamu İdareleri Adına Yapılan Tahsilat Hesabında Muhasebeleştirilmesi

775 sayılı Gecekondu Kanunu’nun 12’nci maddesinde gecekondu fonunun gelirleri sayılmıştır. Diğer yandan, gecekondu fonunun idaresi ile bu fona ait her türlü hak ve görevler ilgili Belediyeye aittir.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin “Belirli Bir Amaca Tahsisli Gelirler ve Alınan Paylar” başlıklı 18’inci maddesinin (2) numaralı fıkrasında ise aynen;

“20/7/1966 tarihli ve 775 sayılı Gecekondu Kanununun 12 nci maddesi gereği kurulan fonda toplanacak paralar gelir bütçesinin ilgili bölümüne gelir kaydedilir. Diğer taraftan gider bütçesinin ilgili tertibine tahsis amacı doğrultusunda kullanılmak üzere ödenek konulur. Bu fondan yapılan harcamalarda 775 sayılı Kanunda belirtilen usul ve esaslar uygulanır”

denilmektedir.

Yönetmelik’te belirtildiği üzere; gecekondu fonundaki paralar, İdarenin belirli amaca tahsisli geliridir. Dolayısıyla bu gelirler, yardımcı hesap kodlarıyla takip edilmek üzere 600- Gelirler Hesabı ve 800-Bütçe Gelirleri Hesabında muhasebeleştirilmelidir.

İdarenin 2020 yılı mali işlemlerinin incelenmesi neticesinde; gecekondu fonu gelirlerinin 362 Fonlar Veya Diğer Kamu İdareleri Adına Yapılan Tahsilat Hesabında muhasebeleştirildiği tespit edilmiştir.

Denetim tespiti sonrasında İdare tarafındani 2021 yılında düzeltme kayıtlarının yapıldığı belirtilmiştir.

Ancak, söz konusu düzeltme kayıtlarının ilgili yılında yapılmaması nedeniyle; 2020 yılı mali tablolarında 600-Gelirler Hesabında eksik, 362-Fonlar veya Diğer Kamu İdareleri Adına Yapılan Tahsilat Hesabında fazla bilgi oluşmasına neden olunmuştur.

Söz konusu fon gelirlerinin, İdarenin belli amaca tahsisli geliri olması nedeniyle gelir hesaplarında muhasebeleştirilmesi gerekmektedir.

B) Gecekondu Fonunda Toplanan Paraların İdare Bütçesinin İlgili Bölümlerinde Fon Geliri Ayrıntı Koduyla Gösterilmemesi ve Fona Ait Ödenek Tertibinin Bulunmaması

775 sayılı Gecekondu Kanunu’nun “Fonların Teşkili ve Kullanılması” başlıklı 12’nci maddesinde; bu maddede belirtilen kaynaklardan sağlanacak gelirlerin, ilgili belediyeler adına açılacak özel hesapta (banka hesabı) toplanacağı ve aynı Kanun'un 13’üncü maddesinde ise, bu fonun hangi amaçlar için kullanılacağı belirtilmiştir.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin “Belirli Bir Amaca Tahsisli Gelirler ve Alınan Paylar” başlıklı 18’inci maddesinin (2) numaralı fıkrasında aynen;

“20/7/1966 tarihli ve 775 sayılı Gecekondu Kanununun 12 nci maddesi gereği kurulan fonda toplanacak paralar gelir bütçesinin ilgili bölümüne gelir kaydedilir. Diğer taraftan gider bütçesinin ilgili tertibine tahsis amacı doğrultusunda kullanılmak üzere ödenek konulur. Bu fondan yapılan harcamalarda 775 sayılı Kanunda belirtilen usul ve esaslar uygulanır” denilmektedir.

775 sayılı Kanun’da belirtilen gelirlerden oluşan ve belediyelerin yönetiminde olan gecekondu fonu için, sadece bu fona ilişkin mali işlemleri takip etmek amacıyla, özel bir banka

hesabı açılmalı; fonda toplanan paralar bütçede ilgili bölüme gelir, diğer yandan gider bütçesine özel ödenek olarak kaydedilmelidir. Diğer bir ifade ile; gecekondu fonu gelirleri belli bir amaca tahsisli gelir olması nedeniyle, hem gelir bütçesinde hem de gider bütçesinde mevzuatın amacına uygun kodlanması gerekmektedir.

2020 yılı mali işlemleri kapsamında İdare bütçesinin incelenmesi neticesinde; gecekondu fonu gelirlerinin ilgili bölümde fon geliri ayrıntı koduyla kodlanmadığı ve belirtilen gelirlerin Kanun’da belirtilen işlerde kullanılması için gider bütçesine ödenek kaydedilmediği tespit edilmiştir. Halbuki, gecekondu fonu gelirlerinin mevzuatında belirtilen şekilde kullanılmasını sağlamak amacıyla; İdarenin gelir ve gider bütçesinde fonun amacına uygun kodlanmalıdır.

Denetim tespiti sonrasında İdare tarafından, gecekondu fonu gelirlerinin 775 sayılı Kanun’da belirtilen amaca uygun bütçeleştirildiği belirtilmiş olmakla birlikte, bütçeleştirme işlemlerine yönelik herhangi bir kanıtlayıcı belge gönderilmemiştir.

Sonuç olarak; gecekondu fonu gelirlerinin 775 sayılı Kanun’da belirtilen amaca uygun bütçeleştirilmesi gerekmektedir.