Sincan Belediye meclisince belirlenen ve Ankara Büyükşehir Belediye meclisince onaylanan kırsal mahallelerde 2464 sayılı Belediye Kanunu’nda belirtilen harçların 6360 ve 5216 sayılı Kanun hükümlerine aykırı olarak alındığı görülmüştür.

5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nun 16.10.2020 tarihinde eklenen ek 3’üncü maddesinde; Köy veya belde belediyesi iken mahalleye dönüşen ve büyükşehir belediyesi sınırları içinde bulunup sosyo-ekonomik durumu, şehir merkezine uzaklığı, belediye hizmetlerine erişebilirliği, mevcut yapılaşma durumu ve benzeri hususlar dikkate alınarak ilgili ilçe belediye meclisinin kararı ve teklifi üzerine büyükşehir belediye meclisinin kararı ile kırsal mahalle veya kırsal yerleşik alan olarak belirlenen yerlerden; 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu uyarınca alınması gereken bina inşaat harcı ile imarla ilgili harçların alınmayacağı, bu madde uyarınca kırsal mahalle veya kırsal yerleşik alan olarak belirlenen yerler hakkında 6360 sayılı On Dört İlde Büyükşehir Belediyesi ve Yirmi Yedi İlçe Kurulması ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun geçici 1’inci maddesinin onbeşinci fıkrasının uygulanmayacağı ifade edilmiştir. Bunun yanında 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nun ek 3’üncü maddesine dayanılarak çıkartılan Kırsal Mahalle ve Kırsal Yerleşik Alan Yönetmeliği’nde de konuyla ilgili detaylı açıklamalar yapılmıştır.

İlçe sınırları içerisindeki mahallelere yönelik 5216 sayılı Büyükşehir Belediye Kanunu’nun Ek 3’üncü maddesine atıfta bulunarak alınan Sincan Belediye Meclisinin 07.12.2021 tarih ve 255 sayılı Kararı’nın Ankara Büyükşehir Belediye Meclisince görüşüldüğü ve Büyükşehir Belediye Meclisinin 09.06.2022 tarih ve 1156 sayılı Kararı’yla Sincan ilçesindeki 57 adet mahallenin 1’i kırsal mahalle, 27’sinin ise belli kısımlarının kırsal yerleşik alan olarak belirlendiği görülmüştür. Aşağıda örneği verilen Ücret ve Bacı mahallelerinin tamamına yakını bu kapsamda kırsal yerleşik alan olarak belirlenmiştir.

6360 ve 5216 sayılı Kanun ile mahalleye dönüşen ve 5216 sayılı Kanun gereğince kırsal mahalle veya kırsal yerleşik alan statüsüne kavuşan köylere yapılan inşaatlar ve buna ilişkin tahsil edilen ücretler incelenmiş ve başvuru sahiplerinden alınmaması gereken harçların alındığı görülmüştür. Örneğin; 5216 sayılı Kanun ile mahalleye dönüşen ve daha sonra kırsal yerleşik alan olarak belirlenen Ücret köyüne başvuru üzerine 16.08.2022 tarihinde 505 numaralı inşaat ruhsatı verilmiş ve 2464 sayılı Kanun’da yer alan bina inşaat harcı ile imar harçlarından olan proje tasdik harcı tahsil edilmiştir. Aynı inşaat bittikten sonra 12.01.2023 tarihinde 15 numaralı yapı kullanma izin belgesi düzenlenmiş ve imar ile ilgili harçlardan olan yapı kullanma izin harcı tahsil edilmiştir. Yine aynı şekilde 6360 sayılı Kanun ile mahalleye dönüşen ve kırsal yerleşik alan kapsamındaki Bacı köyüne 29.12.2023 tarihli ve 643 numaralı inşaat ruhsatı verilmiş ve aynı şekilde bina inşaat harcı ile imar harçlarından olan proje tasdik harcı tahsil edilmiştir. Görüldüğü üzere 5216 sayılı Kanun'un ek 3'üncü maddesine dayanılarak önce Sincan Belediye Meclisinin, daha sonra da Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin kararları ile kırsal yerleşik alan olarak belirlenen Ücret ve Bacı mahallelerine yapı ruhsatı ve yapı kullanma izin belgeleri düzenlenmiş ve alınmaması gereken harçlar alınmıştır.

İdarece verilen cevapta, İmar Kanunu’na göre Kırsal Mahalle veya Kırsal Yerleşik Alan olarak belirlenen alanın olmadığı, böyle bir alana alana belediyece yapı ruhsatı düzenlenmediği bildirilmiştir.

Ancak, bulgu içeriğinde de görüleceği üzere bulgu İmar Kanunu ile ilgili olmayıp, 5216 sayılı Kanun ile ilgilidir. Tarih ve sayısı verilen meclis kararları ile kırsal mahalle ve kırsal yerleşik alanların belirlendiği ve bu alanlara inşaat ruhsatı ve yapı kullanma izin belgeleri düzenlendiği örneklendirilmiştir.

Sonuç olarak, yukarıda belirtilen mevzuat hükümleri gereği 5216 ve 6360 sayılı Kanun ile mahalleye dönüşen köylerden 5216 sayılı Kanun’da geçen ek madde 3 kapsamında kırsal mahalleye ya da kırsal yerleşik alana dönüşenlerden kırsal mahalle/kırsal yerleşik alan statüsünün devamı boyunca 2464 sayılı Kanun’da belirtilen bina inşaat harcı ile imarla ilgili harçların alınmaması gerekmektedir.