Belediyenin mülkiyetinde bulunan birçok taşınmazın ihale yapılmaksızın ecrimisil karşılığında kullandırıldığı ve tahliye sürecinin başlatılmayarak ecrimisilin kira yöntemine dönüştürüldüğü görülmüştür.

2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun “Kapsam” başlıklı 1’inci maddesinde;

“Genel bütçeye dahil dairelerle katma bütçeli idarelerin, özel idare ve belediyelerin alım, satım, hizmet, yapım, kira, trampa, mülkiyetin gayri ayni hak tesisi ve taşıma işleri bu Kanunda yazılı hükümlere göre yürütülür.

…”

Aynı Kanun’un “Tanımlar” başlıklı 4’üncü maddesinde;

“Bu Kanunun uygulanmasında:

…

Kira: Taşınır ve taşınmaz malların ve hakların kiralanmasını veya kiraya verilmesini

…”

Yine aynı Kanun’un “Ecrimisil ve Tahliye” başlıklı 75’inci maddesinde;

“Devletin özel mülkiyetinde veya hüküm ve tasarrufu altında bulunan taşınmaz malları, özel bütçeli idarelerin mülkiyetinde bulunan taşınmaz mallar ve Vakıflar Genel Müdürlüğü ile idare ve temsil ettiği mazbut vakıflara ait taşınmaz malların, gerçek ve tüzelkişilerce işgali üzerine, fuzuli şagilden, bu Kanunun 9 uncu maddesindeki yerlerden sorulmak suretiyle, idareden taşınmaz ve değerleme konusunda işin ehli veya uzmanı üç kişiden oluşan komisyonca tespit tarihinden geriye doğru beş yılı geçmemek üzere tespit ve takdir edilecek ecrimisil istenir. Ecrimisil talep edilebilmesi için, idarelerin işgalden dolayı bir zarara uğramış olması gerekmez ve fuzuli şagilin kusuru aranmaz.

…

Kira sözleşmesinin bitim tarihinden itibaren, işgalin devam etmesi halinde, sözleşmede hüküm varsa ona göre hareket edilir. Aksi halde ecrimisil alınır. İşgal edilen taşınmaz mal, idarenin talebi üzerine, bulunduğu yer mülkiye amirince en geç 15 gün içinde tahliye ettirilerek, idareye teslim edilir.

…” hükümleri yer almaktadır.

5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 15’inci maddesinde ise, 2886 sayılı Kanun’un 75’inci madde hükümlerinin belediye taşınmazları hakkında da uygulanacağı düzenlenmiştir.

Yukarıda verilen mevzuat hükümleri değerlendirildiğinde, belediye taşınmazlarının 2886 sayılı Kanun çerçevesinde ihale yapılarak kiraya verilmesinin esas olduğu ve bu taşınmazların işgali durumunda işgal eden kişi veya kurumlardan geçmişe dönük olarak ecrimisil alınması, idare tarafından işgalin sonlandırılması için mülki amire başvurulması, mülki amirce taşınmazın tahliye ettirilerek idareye teslim edilmesi gerektiği ve ecrimisilin olağan kira yöntemi gibi kullanılamayacağı anlaşılmaktadır.

Yapılan incelemede büfe, otopark, çay bahçesi, restoran, kafeterya, depo, spor kompleksi gibi 129 adet belediye taşınmazının tamamının ihale yapılmaksızın ecrimisil karşılığında kullandırıldığı ve ecrimisilin olağan kira yöntemine dönüştürüldüğü görülmüştür. Ancak Kanun hükümlerinden anlaşılacağı üzere, ecrimisil taşınmazların işgali durumunda işgalciden geçmişe dönük alınması gereken tazminat niteliğinde bir bedel olup, kişiye kullanıma devam etme hakkı vermemektedir. Belediyenin ecrimisili işgal durumundan ziyade ihalesiz kiralama yöntemi gibi kullanması anılan Kanun hükümleri ile bağdaşmamaktadır.

Sonuç olarak Belediye taşınmazlarının ihale yapılmaksızın ecrimisil karşılığında kullandırılmaması ve tahliye sürecinin başlatılması adına gerekli çalışmaların yapılması gerektiği düşünülmektedir.

Bir önceki denetim döneminde de Sayıştay Raporunda yer alan bu hususa ilişkin, Kamu İdaresi tarafından düzeltme veya çalışmaların yapılacağı belirtilmesine rağmen gerekli düzeltmelerin yapılmadığı anlaşılmıştır.

Kamu idaresi cevabında; “Belediyemize ait ecrimisil karşılığı kullanılan yerlerin büyük bir çoğunluğu ihale yapılmasına müsait olmayan yerlerdir. İhale yapılması gerekenler park içi büfeler ile daha önce ihale yapılıp ve ihale süresi dolan yerlerdir. Belediyemiz tarafından faaliyete geçirilen “ Bütçe içi İşletme” tarafından işletilmeleri düşünülmektedir. Ayrıca bazı ecrimisil uygulamaları da İmar Planlarının uygulaması sonucu ortadan kalkmaktadır. Aynı zamanda tahliye işlemlerine başlanan yerler olup çalışmalar devam etmektedir.” denilmektedir.

Sonuç olarak İdare cevabında bazı yerlerin ihale yapılmasına uygun olmayan yerler olması nedeniyle ecrimisil yöntemiyle kullandırıldığı belirtilmiştir. Bulguda da ifade edildiği üzere ecrimisil taşınmazın olağan kira yöntemi olmayıp idare taşınmazlarının işgali durumunda işgalciden geçmişe dönük alınması gereken bir tazminattır. Dolayısıyla taşınmazın ihale yapılmasına uygun olmaması ecrimisil yönetimiyle kullandırılacağı anlamına gelmemektedir. Bu durum dışında İdare tarafından, işgal edilen bazı yerlerin tahliye edilmeye başlandığı ve çalışmaların devam etmekte olduğu ifade edilmiştir. Bulgu konusu tespitin devam edip etmeyeceği takip eden denetimlerde izlenecektir.