İdare tarafından Meclis kararına istinaden aktarılan ve 241 Mal Ve Hizmet Üreten Kuruluşlara Yatırılan Sermayeler Hesabında izlenen sermaye tutarlarının, ortak olunan Şirketlerce Ticaret Sicil Gazetesi’nde tescil edilmediği ve öz kaynak hesaplarında izlenmediği görülmüştür.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 24 Mali Duran Varlıklar Hesap Grubunda yer alan 241 Mal Ve Hizmet Üreten Kuruluşlara Yatırılan Sermayeler Hesabına dair “Hesaba ilişkin işlemler” başlıklı 182’inci maddesinde; mal ve hizmet üreten kuruluşlara nominal sermaye transferi şeklinde gerçekleştirilen iştiraklerin gerçeğe uygun değerleri ile bu hesaba kaydedileceği, bu hesapta kayıtlı tutarların ilgili mal ve hizmet üreten kuruluşların öz kaynak hesaplarında yer alan tutarlar ile eşit olması gerektiği ifade edilmiştir.

Bu kapsamda, 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun “Meclisin görev ve yetkileri” başlıklı 18’inci maddesinin birinci fıkrasının (i) bendine istinaden meclis kararı ile aktarılan sermaye tutarlarının, Şirketlerce Ticaret Sicil Gazetesi’nde tescil edilmesi ve 500 Sermaye Hesabında izlenmesi gerekmektedir. İdare tarafından da 241 No.lu hesaba kaydedilecek tutarlar, Şirketlerin 500 Sermaye Hesabında yer alan tutarlara denk olmalıdır.

Yapılan incelemede ise, 07.08.2020 tarih ve 98 sayılı Meclis Kararına istinaden Buca İmar Ve İnşaat Sanayi Teknik Hizmetler Anonim Şirketine sermaye olarak aktarılan 5.508.810,93 TL ile 05.03.2021 tarih ve 49 sayılı Meclis Kararı; 04.06.2021 tarih ve 82 sayılı Meclis kararına istinaden Kızılçullu İmar Ve İnşaat Sanayi Teknik Hizmetler Limited Şirketine sermaye olarak aktarılan 1.800.000,00 TL’nin Şirketler tarafından sermaye olarak tescil edilmediği ve 331 Ortaklara Borçlar Hesabında izlendiği tespit edilmiştir.

Hal böyleyken Şirketlerce sermaye olarak tescil edilerek 500 Sermaye Hesabına alınmayan bu tutarların, İdare tarafından da 241 No.lu hesapta izlenmemesi gerekmektedir.

Diğer yandan Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 139 Diğer Kurum Alacakları Hesabına ilişkin “Hesabın niteliği” başlıklı 107’nci maddesinde; bu hesabın, 13 Kurum Alacakları Hesap Grubuna dair diğer hesaplar kapsamına girmeyen alacakların izlenmesi için kullanılacağı belirtilmiş olup şirketlere kaynak aktarımına cevaz veren tek hükmün sermaye artışı olması nedeniyle aktarılan bu tutarların, 139 No.lu hesapta izlenmesi suretiyle İdare tarafından verilen bir borç olarak değerlendirilmesi ve kanuni faize tabi tutulması gerekmektedir.

Kamu idaresi cevabında, bulgu konusu hususta gerekli işlemlerin yapılacağı belirtilmiştir. Ancak, muhasebe hesaplarına ilişkin herhangi bir düzeltme kaydı yapılmamıştır.

Bu itibarla, İdarenin mali tablolarında yer alan 241 Mal Ve Hizmet Üreten Kuruluşlara Yatırılan Sermayeler Hesabı 7.308.810,93 TL fazla tutar ile yer almaktadır. Söz konusu tespite 2020 Yılı Sayıştay Denetim Raporunda da yer verilmiş ancak İdare tarafından mevzuat hükümlerinin gereği yerine getirilmemiştir.

Sonuç olarak, İdarenin %100 oranında hissesine sahip olduğu Şirketlere aktarmış olduğu nakdi sermaye tutarlarını, pay sahipliğinin vermiş olduğu hak ve yetkileri çerçevesinde takip etmesi gerekmekte olup bu durumun, mevzuat gereği uygulanacak işlemler ve mali tabloların doğruluğu ile güvenilirliği bakımından önemli olduğu değerlendirilmektedir.