Devlet Su İşleri Bölge Müdürlüğünce (DSİ) sondaj izni verilen kuyulara ait bilgilerin Kurum tarafından edinilememesi neticesinde gerek altyapı yatırım planlamaları gerekse abonelik tesisi işlemlerinin sağlıklı bir şekilde yerine getirilemediği tespit edilmiştir.

167 sayılı sayılı Yeraltı Suları Hakkında Kanun’un 3’üncü maddesine göre; sınırları ve yapısal özellikleri belirlendikçe yeraltı suyu sahaları, Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğünün teklifi üzerine Tarım ve Orman Bakanlığınca “Yeraltısuyu İşletme Alanları” kabul ve ilan edilmektedir.

Anılan Kanun’un 4’üncü maddesine göre, yeraltı suyu işletme sahaları içinde 8’inci madde hükmüne göre belge alınarak açılması gereken kuyuların adedi, yerleri, derinlikleri ve diğer vasıflarıyla çekilecek su miktarı Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü tarafından tayin ve tespit edilmektedir. Yeraltı suyu işletme sahalarında 8’inci madde kapsamına giren her türlü yeraltı suyu tesisleri, Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca tanzim edilecek teknik talimatname hükümlerine göre meydana getirilir.

Yukarıdaki madde hükümlerinden anlaşılacağı üzere, sondaj kuyularının adedi, yerleri, derinlikleri ve diğer nitelikleri hakkında gerekli izin ve belgelerin verilmesi, ilgili kuyulara ilişkin faydalı kullanım miktarının belirlenmesi Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğünün yetkisi dâhilindedir. 2560 Sayılı İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun’un 2’nci maddesinde, su ve kanalizasyon idarelerinin görev ve yetkileri ayrıntılı

olarak düzenlenmiştir.

Kurumun su kaynaklarının temini, abonelere ulaştırılması için gerekli altyapı yatırımlarının planlanması ve yürütülmesi, kullanılmış suların toplanması, uzaklaştırılması, zararsız bir biçimde boşaltma yerine ulaştırılması ve gerekli hallerde bu sulardan yararlanılması, yer altı ve yer üstü su kaynaklarının korunması bağlamındaki görev ve yetkileri dikkate alındığında, 167 sayılı Kanun çerçevesinde DSİ Genel Müdürlüğünce verilen sondaj kuyularının adedi, yerleri, derinlikleri ve diğer nitelikleri hakkında Kurumun bilgi sahibi olmasının önemi yadsınamaz bir gerçektir.

Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü ile ESKİ Genel Müdürlüğü arasında doğru, sağlıklı ve zamanlı bilgi alışverişini sağlanamaması Kurumun görev sahası içinde açılan ve kullanılan bu kuyuların kaçak deşarjları, arıtma tesislerine olan aşırı ve zamansız yükleri, atık su abonelikleri ve Çevre Temizlik Vergisi gibi bedellerin alınmasını zorlaştırabileceği gibi yapılacak alt yapı yatırım/işletme planlamalarını önemli ölçüde etkileyecektir.

Yukarıdaki açıklamalar bağlamında, DSİ 3. Bölge Müdürlüğünden resmi yazı ile alınan yer altı suyu belgeleri (ruhsatları) alınarak Kurum yetkilileri ile paylaşılmıştır.

Atıksu aboneliklerinin mevcudiyeti yönüyle yapılan inceleme sonucunda; özellikle ticari ve sanayi amaçlı olarak kullanılan yer altı su kaynakları için atıksu aboneliklerinin genellikle yapıldığı görülmekle birlikte kanalizasyon hattı geçen toplamda 214 yer altı suyu kullanıcısının adres bilgilerinin yetersizliğine bağlı olarak gerekli saha araştırmaları tamamlanamamıştır. 2020 yılı denetimlerinde tespit edilen bu eksikliklerin henüz giderilemediği görülmüştür.

Bu itibarla; Kurumun görev alanı içinde kullanımda olan ve/ya yeni kullanıma açılan/açılacak kuyuların bilgisi ve değişikliklerinin Devlet Su İşleri Bölge Müdürlüğünden periyodik olarak temin edilerek görev ve yetkileri dâhilinde kullanılmasının elzem ve önemli olduğu değerlendirilmektedir.