İdare tarafından ihale edilen yapım işlerine ait hafriyat toprağı ile inşaat ve yıkıntı artıklarının Belediyenin belirlediği alana dökülmesine ilişkin bedelin, Adana Büyükşehir Belediyesine yükleniciler tarafından ödenmesi gerekirken İdare bütçesinden ödendiği tespit edilmiştir.

18.03.2004 tarihli ve 25406 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Artıklarının Kontrolü Yönetmeliği’nin 8’inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde; “hafriyat toprağı ve inşaat/yıkıntı atıkları geri kazanım tesisleri sahaları ile depolama sahalarını belirlemek, kurmak/kurdurtmak ve işletmek/işlettirmek”, (c) bendinde ise “hafriyat toprağı ve inşaat/yıkıntı atıklarının toplanması, taşınması ve bertaraf bedelini belirlemek” belediyelerin görev ve yetkileri arasında sayılmıştır. Bu yetkiye istinaden belediyeler, hafriyat toprağı ve inşaat ve yıkıntı artıkları toplanması, taşınması ve bertaraf edilmesi ile ilgili ücret tarifeleri belirlemekte ve hafriyat toprağı ile inşaat ve yıkıntı atıklarının çevreye zarar vermeyecek şekilde toplanması, geçici biriktirilmesi, taşınması, geri kazanılması, değerlendirilmesi ve bertaraf edilmesine ilişkin uyulması gereken kuralları düzenlemektedir.

4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’nun “İlkeler” başlıklı 4’üncü maddesinde; bu Kanun’a göre düzenlenecek sözleşmelerde, ihale dokümanında yer alan şartlara aykırı hükümlere yer verilemeyeceği, “Tip sözleşmeler” başlıklı 5’inci maddesinde ise idarelerce yapılacak sözleşmelerin Tip Sözleşme hükümleri esas alınarak düzenleneceği hüküm altına alınmıştır.

Kamu İhale Kurumu tarafından yayımlanan Yapım İşlerine Ait Tip Sözleşmenin “Sözleşme türü ve bedeli” başlıklı 6.1’inci maddesinde, birim fiyat sözleşmelerin ihale dokümanında yer alan ön ve/veya kesin projelere ve bunlara ilişkin mahal listeleri ile birim fiyat tariflerine dayalı olarak, İdarece hazırlanmış birim fiyat teklif cetvelinde yer alan her bir iş kaleminin miktarı ile bu iş kalemleri için yüklenici tarafından teklif edilen birim fiyatların çarpımı sonucu bulunan tutarların toplamı bedel üzerinden akdedildiği belirtilmiştir. Bu düzenlemeye göre sözleşme bedeli, İdarece hazırlanmış birim fiyat teklif cetvelinde yer alan her bir iş kalemi ile bu iş kalemleri için yüklenici tarafından teklif edilen birim fiyatların çarpımı sonucu bulunan bedel olup, birim fiyat tarifinde yer alan unsurlar sözleşme bedeline dahildir.

Yapım ihalelerine ilişkin kazı ve moloz nakli birim fiyat tariflerinde; kazıdan çıkan her türlü malzemenin taşıtlara yüklenip boşaltılması, ilgili belediyenin göstereceği uygun yere nakli, depo yerinde tesviye ve istiflenmesinin birim fiyata dahil olduğu yer almaktadır. Hafriyat toprağı, inşaat ve yıkıntı artıkları da kazıdan çıkan malzeme olduğundan bunların da taşıtlara yüklenip boşaltılması, ilgili belediyenin göstereceği uygun yere nakli, depo yerinde tesviye ve istiflenmesinin yüklenicinin taahhüdü kapsamında olduğu sözleşmenin amir hükmüdür.

Bu durumda, Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Artıklarının Kontrolü Yönetmeliği hükmü uyarınca ilgili belediye tarafından belirlenen bedellerin yükleniciler tarafından Belediyeye ödenmesi gerekmektedir. Özel teknik şartnamelerde bu konuda düzenleme yapılmamalıdır. Yapılsa bile, Yapım İşlerine Ait Tip Sözleşme’nin 8’inci maddesinde sayılan ihale dokümanını oluşturan belgeler arasında yer alan birim fiyat tarifleri ve cetveli, özel teknik şartnameden öncelikli olduğu için birim fiyat tariflerinde yer alan düzenlemelerin uygulanması gerekmektedir.

Yapılan incelemede, 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu uyarınca düzenlenen sözleşmelerin eki kazı ve moloz nakli birim fiyat tariflerinde, kazıdan çıkan her türlü malzemenin taşıtlara yüklenip boşaltılması, ilgili belediyenin göstereceği uygun yere nakli, depo yerinde tesviye ve istiflenmesi birim fiyata dahil olduğu halde, Adana Büyükşehir Belediyesi tarafından belirlenen alanlara taşınan hafriyat toprağı ve inşaat ve yıkıntı artıkları bedelinin, İdare tarafından adı geçen Belediyeye ödendiği tespit edilmiştir.

İdare tarafından ihale edilen yapım işlerinde kazıdan çıkan her türlü malzemenin taşıtlara yüklenip boşaltılması, ilgili belediyenin göstereceği uygun yere nakli, depo yerinde tesviye ve istiflenmesi bedeli sözleşme bedeline dahil olduğu için bu işler için idare tarafından Adana Büyükşehir Belediyesine ödeme yapılmaması gerekmektedir.