“Mezitli-3 Ocak Hafif Raylı Sistem Metro Hattının İnşaat ve Elektromekanik Sistemlerinin Temini, Montajı ve İşletmeye Alınması İşi”ne ilişkin ÇED- Çevresel Etki Değerlendirmesi Raporu alınmadan inşaata başlanıldığı tespit edilmiştir.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Temel İlkeler” başlıklı 5’inci maddesinde; ilgili mevzuatı gereğince Çevresel Etki Değerlendirme- ÇED raporu gerekli olan işlerde ihaleye çıkılabilmesi için, doğal afetlere bağlı olarak acilen ihale edilecek yapım işleri hariç, ÇED olumlu belgesinin alınmasının zorunlu olduğu ifade edilmiştir.

Çevre Kanununun 10’uncu maddesinde; gerçekleştirmeyi planladıkları faaliyetleri sonucu çevre sorunlarına yol açabilecek kurum, kuruluş ve işletmelerin bir Çevresel Etki Değerlendirme Raporu hazırlayacağı, bu raporda çevreye yapılabilecek tüm etkiler göz önünde bulundurularak çevre kirlenmesine sebep olabilecek atık ve artıkların ne şekilde zararsız hale getirilebileceği ve bu hususta alınacak önlemlerin belirtileceği, Çevresel Etki Değerlendirme Raporu’nun hangi tip projelerde isteneceği, ihtiva edeceği hususlar ile hangi makamca onaylanacağına dair esasların yönetmelikle belirleneceği hükmüne yer verilmiştir.

Öte yandan Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği’nin 4’üncü maddesinde; çevresel etki değerlendirmesi gerekli değildir kararı, Çevresel Etkileri Ön İnceleme ve Değerlendirmeye Tabi Projeler (Ek-2) listesinde yer alan çevresel etkileri ön inceleme ve değerlendirmeye tabi projelerin, çevre üzerindeki muhtemel olumsuz etkilerinin, alınacak önlemler sonucunda ilgili mer’i mevzuat ve bilimsel esaslara göre kabul edilebilir düzeyde olduğunun belirlenmesi üzerine, projenin gerçekleşmesinde çevre açısından sakınca görülmediğini belirten Bakanlık kararı olarak tanımlanmış, dolayısıyla ilgili Bakanlıkça çevresel etki değerlendirmesi gerekli değildir kararının alınmasının zorunlu olduğu belirtilmiştir.

Yapılan incelemede; Mersin Mezitli- TCDD Garı Hafif Raylı Sistem Hattı projesine ilişkin Mersin Valiliğince 2017 yılında “Çevresel Etki Değerlendirmesi Gerekli Değildir” kararı verildiği; ancak Mersin Belediye Başkanlığı’nca projede M1 Fuar İstasyonu-Üniversite ve 3 Ocak Şehir Hastanesi- MEŞOT raylı sistem hattının iki farklı lokasyonda “Mezitli- 3 Ocak

Hafif Raylı Sistem Metro Hattının İnşaat ve Elektomekanik Sistemlerinin Temini, Montajı ve İşletmeye Alınması İşi” ile entegrasyonunu için projede revizyona gidildiği, söz konusu proje revizyonu gerekçesiyle “Çevresel Etki Değerlendirmesi Gerekli Değildir” belgesi alımı için ilgili kurumlar nezdinde yeniden girişimlerde bulunulduğu, ama şu ana kadar bahse konu belgenin alınamadığı anlaşılmıştır.

Kamu İdaresi'nin göndermiş olduğu cevapta; Mersin Mezitli- TCDD Garı Hafif Raylı Sistem Hattı Projesi'nde revizyona gidilmesi nedeniyle “Çevresel Etki Değerlendirmesi Gerekli Değildir” belgesi alımı için ilgili kurumlar nezdinde girişimlerde bulunulduğu, ayrıca söz konusu proje kapsamında, sadece 3 Ocak Kent Meydanı İstasyonu'nda inşaat öncesi hazırlık çalışmaları yapıldığı ifade edilmiştir.

Mezitli- 3 Ocak Hafif Raylı Sistem Metro Hattının İnşaat ve Elektromekanik Sistemlerinin Temini, Montajı ve İşletmeye Alınması İşine Projesi için ÇED Raporu alınmadan inşaata başlanılması, anılan mer’i mevzuat hükümlerine aykırılık teşkil etmektedir.

Çevreye verebileceği muhtemel zararların değerlendirilmesinin gerekli olması nedeniyle ilgili mevzuatı gereğince ÇED olumlu belgesi alınması zorunluluğu bulunan işler için, bu belge alınmadan ihaleye çıkılmaması gerekmektedir.