1. Yüklenici ile Alt Yükleniciler Arasında İmzalanan Sözleşmelerden Doğan Damga Vergisinin Ödenip Ödenmediğinin Kontrol Edilmemesi

   Anadolu Üniversitesi Döner Sermaye İşletme Müdürlüğü tarafından ihale edilen yapım işlerine ilişkin yükleniciler ile alt yükleniciler arasında imzalanan sözleşmelerin, yükleniciler tarafından Üniversiteye ibraz edildiğinde, sözleşmelere ait damga vergisinin ödenip ödenmediğinin kontrolünün yapılmadan söz konusu sözleşmelerin işleme konulduğu görülmüştür.

   488 sayılı Damga Vergisi Kanunu’nun 1’inci maddesinde; anılan Kanuna ekli (1) sayılı tabloda yazılı kağıtların damga vergisine tabi olacağı; 26’ncı maddesinde ise resmi dairelerin ilgili memurlarının kendilerine ibraz edilen kağıtların damga vergisini aramaya ve eksik olanları bir tutanakla tespit etmeye veya bunları tutanağı düzenlemek üzere, vergi dairesine göndermeye mecbur olduğu düzenlenmiştir.

   Yapım İşleri Genel Şartnamesinin “Alt yüklenicilerin çalıştırılması ve sorumlulukları”

   
   

   başlıklı 20’nci maddesinin beşinci fıkrasında; yüklenicinin, idare tarafından onaylanan alt yükleniciler ile bunların işe başlamadan önce sözleşme yapması ve bir örneğini idareye vermesinin gerekli olduğu belirtilmiştir.

   Yapılan incelemede Döner Sermaye İşletme Müdürlüğüne ait bazı yapım işlerine (Örneğin; 2022/422259 ihale kayıt numaralı Yunus Emre Kampüsü Eğitim ve Hizmet Bloklarında Muhtelif Tadilat Yapılması İşi) ait sözleşmelerde idarenin izni ile alt yüklenici çalıştırılmasına karar verilmiştir. Ancak işlere ilişkin asıl yüklenici ile alt yükleniciler arasında imzalanan alt yüklenici sözleşmelerine ait damga vergilerinin ödenip ödenmediğinin Üniversite tarafından kontrol edilmediği ve alt yüklenici sözleşmelerine ilişkin ödenmeyen damga vergilerinin tespit edilerek vergi dairesine bildirilmediği görülmüştür.

   Kamu idaresi bulguya katıldığını belirtmiş olup söz konusu hususun düzeltilmesine ilişkin işlemlere başlanıldığı ifade edilmiştir.

   Üniversite tarafından ihalesi yapılan yapım işlerinde, Üniversitenin izni ile alt yüklenicilere yaptırılacak işler için asıl yüklenici ve alt yüklenici arasında yapılan sözleşmelerden doğan damga vergisinin ödenip ödenmediğinin kontrol edilmesi; ödenmemesi durumunda ise vergi dairesine bildirilerek ödenmesinin sağlatılması gerekmektedir.

2. İdarenin İzni İle Çalışan Alt Yüklenicilerin İhale Yasaklısı Olup Olmadığının Sorgulanmaması

Anadolu Üniversitesi Döner Sermaye İşletme Müdürlüğü tarafından alt yüklenici çalıştırılmasına onay verilen ihalelerde, alt yükleniciler için yasaklılık teyidi yapılmadığı görülmüştür.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “İhaleye Katılamayacak Olanlar” başlıklı 11’inci maddesinin birinci fıkrasında bentler halinde kimlerin ihalelerde yüklenici veya alt yüklenici olarak kendileri veya başkaları adına ihaleye katılamayacakları açıklanmıştır.

Yapım İşleri Genel Şartnamesinin “Alt yüklenicilerin çalıştırılması ve sorumlulukları” başlıklı 20’nci maddesinde ise; 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 10’uncu maddesinin dördüncü fıkrası uyarınca ihalelere katılmaktan yasaklı olanların, 11’inci maddesi uyarınca ihaleye katılamayacak olanların, 58’inci maddesi uyarınca ihalelere katılmaktan yasaklı olanların ve 53’üncü maddenin (b) bendinin 8’inci alt bendi gereğince alınacak Cumhurbaşkanı kararında belirtilen yabancı istekliler ile 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’nun

26’ncı maddesi uyarınca yasaklı olanların alt yüklenici olamayacağı, ayrıca ön yeterlik/yeterlik değerlendirmesi sonucunda yeterli bulunanlar ile işin ihalesine teklif veren isteklilerin bu işte alt yüklenici olamayacağı belirtilmiş, yüklenicinin ortak girişim olması halinde ise ortak girişimin ortaklarının da alt yüklenici olarak çalıştırılamayacağı hüküm altına alınmıştır.

Buna göre alt yüklenicilerin de ihaleye katılanlar gibi ihaleye katılabilme ve yasaklı olmama şartlarını taşımaları zorunludur. Sözleşme imzalandıktan sonra yüklenici tarafından idareye alt yüklenici çalıştırmak için başvurulduğu durumlarda idare tarafından alt yüklenici ile ilgili yasaklılık kontrollerinin yapılması ve ihalelere katılabilme şartlarının gözetilmesi gerekmektedir.

Yapılan incelemede; Anadolu Üniversitesi Döner Sermaye İşletme Müdürlüğü tarafından yaptırılan bazı işlerde (Örneğin; 2022/422259 ihale kayıt numaralı Yunus Emre Kampüsü Eğitim ve Hizmet Bloklarında Muhtelif Tadilat Yapılması İşi) İdare tarafından alt yüklenici çalıştırılmasına onay verildiği ancak İdarenin onayı ile çalıştırılan alt yüklenicilerin yasaklılık kontrollerinin yapılmadığı görülmüştür.

Kamu idaresi bulguya katıldığını belirtmiş olup söz konusu hususun düzeltilmesine ilişkin işlemlere başlanıldığı ifade edilmiştir.

Üniversitenin onayı ile alt yüklenici çalıştırılan işlerde, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu ve Yapım İşleri Genel Şartnamesi hükümleri gereği alt yüklenicilerin yasaklılık teyidinin yapılması gerektiği değerlendirilmektedir.