Belediyenin mali tabloları ve yevmiye kayıtları üzerinden yapılan incelemeler neticesinde; şehir içi toplu ulaşım hizmetlerinden ücretsiz faydalananlar için Bakanlık tarafından gönderilen destek tutarlarının muhasebe kaydının yapılmadığı görülmüştür.

4736 sayılı Kamu Kurum ve Kuruluşlarının Ürettikleri Mal ve Hizmet Tarifeleri ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun’un 1’inci maddesinde sayılan kişilerin toplu taşıma hizmetlerinden ücretsiz yararlanacakları düzenlenmiş, hizmet verecek toplu taşıma araçları, toplu taşıma hizmetlerinin kapsamı ile bu hizmetlerden ücretsiz ve indirimli yararlanmaya ilişkin usul ve esasların ilgili Bakanlıkların görüşleri alınmak suretiyle Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı (Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı) tarafından çıkarılan yönetmelikle düzenleneceği hüküm altına alınmıştır.

Bu kapsamda yayımlanan Ücretsiz Seyahat Kapsamında Yapılacak Gelir Desteği Ödemesine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik gereği, 4736 sayılı Kanun kapsamında sayılan kişileri toplu taşıma hizmetinden ücretsiz yararlandırmaları kaydıyla, şehir içi toplu taşıma işletmecilerine, Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı bütçesine bu amaçla konulan ödenekten belediyeler aracılığıyla ödeme yapılmaktadır. Belediyeler, şehir içi toplu taşıma hizmeti için yetki vermiş oldukları işletmecilerin bilgilerini içeren listeyi her ayın son gününden itibaren beş iş günü içerisinde Bakanlığa bildirmekte, Bakanlık da bu listeleri inceledikten sonra gelir desteği tutarlarını belediyenin bildirmiş olduğu banka hesaplarına aktarmaktadır. Aktarılan bu tutarlar, belediye tarafından beş iş günü içerisinde işletmecilerin banka hesaplarına gönderilmektedir.

Yönetmelik kapsamında gelir desteği ödemesinden yararlanacak olan şehir içi toplu taşıma işletmecilerine, 2019 yılında şehir içi toplu taşıma hizmeti veren her bir ulaşım aracı için aylık 800,00 TL gelir desteği ödemesi yapılmaktadır. Belediyenin bildirmiş olduğu banka hesabına aylık 81.600,00 TL gelir desteği gönderilmekte olup bu tutar beş iş günü içerisinde işletmecilerin banka hesabına aktarılmaktadır.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin “Amaç” başlıklı 1’inci maddesinde Yönetmelik’in amaçlarından bir tanesinin; hesap ve kayıt düzeninde saydamlık, hesap verilebilirlik ve tekdüzenin sağlanması, işlemlerinin kayıt dışında kalmasının önlenmesi, faaliyetlerinin gerçek mahiyetlerine uygun olarak sağlıklı ve güvenilir bir biçimde muhasebeleştirilmesi olarak belirtilmiştir.

Aynı Yönetmelik’in 333 Emanetler Hesabının niteliğinin düzenlendiği 260’ıncı maddesinde; bu hesabın, ilgililerine gönderilmek üzere emanet olarak nakden veya mahsuben tahsil edilen tutarların izlenmesi için kullanılacağı ifade edilmiştir.

Yapılan incelemeler neticesinde, Bakanlık tarafından şehir içi toplu taşıma işletmecilerine aktarılmak üzere Belediyeye gönderilen destek tutarlarının gerek giriş gerekse çıkış işlemelerinin muhasebe sisteminde 102 Banka Hesabı ve 333 Emanetler Hesabında izlenmediği tespit edilmiştir.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’ne göre emanet niteliğinde olan bahsi geçen destek tutarlarının belediye hesaplarına gönderildiğinde 102 Banka Hesabı ve 333 Emanetler Hesabı aracılığıyla muhasebeleştirilmesi gerekirken ilgili muhasebe kayıtlarının yapılmaması, muhasebenin temel amaçlarından olan saydamlık, hesap verilebilirlik ve tekdüzenin sağlanması ile işlemlerinin kayıt dışında kalmasının önlenmesini zedelemektedir.