İZULAŞ AŞ’nin mülkiyetinde bulunan ve üstü açılarak tur otobüsüne çevrilen araçlardan etkin şekilde yararlanılmadığı görülmüştür.

İzmir Büyükşehir Belediyesi projesi olarak üstü açık tur otobüslerinin hizmete alınması kararlaştırılmış ve bu amaçla, 2010 yılında İZULAŞ AŞ mülkiyetinde bulunan bazı otobüsler tadilattan geçerek üstü açık tur aracı haline getirilmiştir.

Bu otobüsler, 15.06.2010 tarihinden itibaren İzmir Metropolüne, özellikle Kruvaziyer gemiler ile gelen turistlerin şehrin tanıtılmasında kullanılmak üzere İzmir Limanı dahil, 17 durak olarak planlanan güzergahta hizmete başlamıştır.

İzmir Büyükşehir Belediyesi Ulaşım Koordinasyon Merkezi (UKOME) tarafından belirlenen güzergaha göre İzmir Turistik Şehir Otobüsleri olarak bir süre hizmet vermişlerdir. Araçlara olan talebin artması ile ilk aşamada 5 otobüs ile başlayan seferler 9’a çıkartılmış, Kruvaziyer gemilerin rota değişiklikleri ve gelen turist sayısındaki azalmadan dolayı 01.06.2016 tarihinden itibaren tur programları iptal edilmiştir.

Bu tarihten itibaren başta İzmir Büyükşehir Belediyesi olmak üzere, ilçe belediyeler, okullar, özel şirket ve spor kulüplerinden gelen talepler doğrultusunda ücret karşılığı kiralama hizmeti verilmeye başlanmıştır.

Halen 7 araç, Kruvaziyer gemilerin mayıs 2022 tarihi itibari ile İzmir’i tekrar plana alması ile yeniden bakımdan geçirilmiş, asli tur programına 09.03.2022 tarihinde alınan UKOME kararı ile 30 euro biniş ücreti ile hizmete hazır hale getirilmiştir.

Bir seyahat şirketinin 2022 yılı içerisinde “Haksız Rekabet Teşkil Etme” gerekçesi ile açmış olduğu davanın sonucunda araçların tur programından çekildiği ancak davanın kesinleşmediği görülmüştür.

Araçlar halen özel tahsis programlarında, sadece İzmir il sınırlarında başta İzmir Büyükşehir Belediyesi olmak üzere, ilçe belediyeler, okullar, özel şirket ve spor kulüplerinden gelen talepler doğrultusunda 01.06.2023 tarihinde alınan Yönetim Kurulu Kararı ile belirlenen günlük kiralama ücreti ile metropol içi 6.000,00 TL, metropol dışı 7.500,00 TL ücret karşılığında hizmet vermek üzere bekletilmektedir.

Otobüs park alanı ve atolyeler bölgesinde yapılan yerinde denetimler sırasında bahsi geçen üstü açık 7 otobüsün atıl şekilde ve açık alanda bekletildiği, kiralama hizmeti amaçlı ise çok az kullanıldığı tespit edilmiştir.

Otobüslerin kullanımları ile elde edilen gelir verilerine bakıldığında, 2023 yılında yalnızca 3 ilçe belediyesi, 1 lise ve birkaç tur firmasınca toplamda yalnızca 14 saate tekabül eden kiralama yapıldığı, bu faaliyetlerden dolayı 2023 yılında 93.500,00 TL gelir elde edildiği ve kiralama dışında başkaca bir amaçla kullanım yapılmadığı anlaşılmıştır.

Kamu idaresi cevabında, bulgu konusu olan üstü açık tur otobüslerinin kiralama işlemlerinin daha etkin gerçekleştirileceğini ve buna ilişkin çalışmalar yapılacağını ifade etmiştir.

Sonuç olarak, bir proje kapsamında kamu kaynağı aktarılarak tadilatı yapılan, müteakip defalar bakım ve onarım harcaması ile kullanılabilir hale getirilen bu otobüslerin İzmir gibi turistik bir liman kentinde daha etkin şekilde kullanılması için gerekli çalışmaların ve işbirliklerinin geliştirilmesi gerektiği düşünülmektedir.