Birden fazla mal kalemini içeren “Güvenlik Kamera, Kayıt ve İzleme Sistemleri Montajlı Mal Alımı” ve “Güvenlik Kamera Sistemleri Montajlı Mal Alımı” ihaleleri, her bir mal kaleminin adı, birimi ve miktarını içerecek şekilde birim fiyat teklif alınmadan, işin tamamının tek kalem olarak götürü bedel teklif alınmak suretiyle ihale edildiği tespit edilmiştir.

4735 sayılı Kamu İhaleleri Sözleşme Kanunu’nun “Sözleşme türleri” başlıklı 6’ncı maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde; mal veya hizmet alımı işlerinde, ayrıntılı özellikleri ve miktarı idarece belirlenen işin tamamı için isteklinin teklif ettiği toplam bedel üzerinden götürü bedel sözleşme düzenleneceği belirtilmiştir. Kanun'un (c) bendinde de; mal veya hizmet alımı işlerinde ise işin ayrıntılı özelliklerine dayalı olarak; idarece hazırlanmış cetvelde yer alan her bir iş kaleminin miktarı ile bu iş kalemleri için istekli tarafından teklif edilen birim fiyatların çarpımı sonucu bulunan toplam bedel üzerinden birim fiyat sözleşme düzenleneceği, hükümlerine yer verilmiştir.

Mal Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Temel ilkeler” başlıklı 4’üncü maddesinde “birden fazla mal kaleminden oluşan ihaleler, birim fiyat teklif almak suretiyle gerçekleştirilir” denilmektedir. Yönetmeliğin “Başvuru ve teklif mektuplarının şekli” başlıklı 52’inci maddesinde de; başvuru ve teklif mektuplarının, bu Yönetmelik’in ekinde yer alan standart formlar esas alınarak hazırlanacağı, ancak birden fazla mal kaleminden oluşan ihalelerde teklif mektuplarının, birim fiyat teklif mektubu esas alınarak hazırlanmasının zorunlu olduğu belirtilmiştir.

Kamu İhale Genel Tebliği’nin Mal alımlarında dikkat edilecek “Diğer hususlar” başlıklı

62.1. maddesinde; birden fazla mal kaleminden oluşan ihalelerin, birim fiyat teklif almak suretiyle gerçekleştirileceği ifade edilmiştir.

Mal alım ihalelerinin ihale dokümanları incelendiğinde, her iki sözleşmenin 6’ncı maddesinde; “Bu sözleşme birim fiyat sözleşme olup, idarece hazırlanmış cetvelde yer alan her bir iş kaleminin miktarı ile bu iş kalemleri için yüklenici tarafından teklif edilen birim fiyatların çarpımı sonucu bulunan tutarların toplamı olan… bedel üzerinden akdedilmiştir.” denilmektedir.

Her iki ihalede, ihale dokümanı eki birim fiyat teklif cetveli incelendiğinde, ihaleler birden çok mal kalemi içermesine rağmen işin adı yazılmış ve miktarı bir adet olarak belirlenerek götürü bedel teklif sunulması sağlanmıştır. Aşağıdaki tabloda her iki ihalenin birim fiyat teklif cetvellerine yer verilmiştir.

Tablo 10: Birden Fazla Mal Kalemi İçeren Mal Alım İhalelerinin Teklif Cetvelleri

İhalelere ait teknik şartnameler incelendiğinde; temin edilecek malların teknik gerekliliklerinin tanımlandığı ve mal kalemlerinden ne kadar miktarda temin edileceğine yer verildiği görülmüştür. İstekliler teklifleri teknik şartnamede yer alan mal kalemi özelliklerine ve adetlerine göre vermişlerdir. Teknik şartname dokümanlarında ihaleler kapsamında kamera, kayıt cihazı, harici bellek, anons sistemi, fiber switch, kablo, pano, kabinnet vb. birçok mal kalemi teknik gerekliliklerine ve temin edilecek adetlerine yer verilmiştir. Ayrıca söz konusu malların montajının yapılacağı belirtilmiştir. Ancak İdare tarafından ihale dokümanında sunulan birim fiyat teklif cetveli tablodan görüleceği üzere tek kalem olarak belirlenmiş ve götürü bedel olarak işin tamamına teklif verilmesine neden olunmuştur.

İdare tarafından söz konusu ihalelerin teknik şartnamelerinde güvenlik kamerası teminine ilişkin ihtiyaç duyulan malzemelerin miktarı cinsi ve birimine yer verilmiş olmasına rağmen, birim fiyat teklif cetvelinde bahsi geçen malzemelerin ayrı ayrı fiyatlandırılmasına imkan verilmemiş ve tek bir kalem üzerinden toplu fiyat alınmıştır. İdarenin teknik şartnamede

yer verdiği mal kalemlerine, birim fiyat teklif cetvelinde yer verilmeyerek, götürü bedel usulü teklif alınması işin birim fiyatlı olmasının önüne geçmiştir.

Kamu İdaresi cevabında; gerçekleştirilen ihalelerde birim fiyat teklif cetveline mal kalemlerinin sehven eklenmediği, bundan sonra yapılacak mal ve hizmet alımlarında birim fiyat teklif cetvellerinin mevzuata uygun olarak hazırlanacağı ifade edilmiştir.

Birden çok mal kalemini içeren mal alım ihalesinin mevzuata aykırı olarak götürü bedel teklif almak yoluyla ihale edilmesi sonucunda, ihalede temin edilen mal kalemlerine istekliler tarafından ne kadar teklif edildiği bilinememektedir. Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinde göre, birden çok mal kalemini içeren mal alım ihalelerinin birim fiyat teklif almak suretiyle ihale edilmesi gerekmektedir.