Karar Künyesi
Yapım işi sözleşmelerinde yer almayan ve sonradan yapılmasına ihtiyaç duyulan imalat kalemlerine ait yeni birim fiyatların tespiti için piyasadan alınan yerel rayiçlerin Ticaret ve/veya Sanayi Odasına onaylatılmadan kullanıldığı tespit edilmiştir.
Yapım İşleri Genel Şartnamesi’nin “Sözleşmede bulunmayan veya fiyatı belirli olmayan işlerin fiyatının tespiti” başlıklı 22’nci maddesinin üçüncü fıkrasında;
“İş kalemi veya iş grubunun niteliğine uygun olarak yukarıdaki analizlere, kaynakların verimli kullanılması gözetilerek aşağıdaki rayiçlerden biri, birkaçı veya tamamı uygulanabilir:
Varsa yüklenicinin teklifinin ekinde idareye verdiği teklif rayiçler
İdarede veya diğer idarelerde mevcut rayiçler
İhaleyi yapan idarenin daha önce gerçekleştirdiği ve ihale konusu işe benzer nitelikteki yapım işlerinin sözleşmelerinde ortaya çıkan fiyatlar
ç) İdarece kabul edilmek şartıyla, ticaret ve/veya sanayi odasınca onaylanmış uygulama ayına ait yerel rayiçleri”
Denilmektedir.
Yukarıda yer verilen Şartname hükümlerine göre, rayiçlerin kullanılmasında bir öncelik sıralaması bulunmamakla birlikte, kaynakların verimli kullanılması sonucunu da sağlayacak şekilde herhangi bir rayicin kullanılabileceği düzenlenmiştir.
Şartname’nin 22’nci maddesinin (ç) bendi hükmüne göre, yerel rayicin ticaret ve/veya sanayi odasınca onaylanması işlemi yeni birim fiyatın bir geçerlilik şartı olup ticaret ve/veya sanayi odasınca onaylanmayan rayiçlerin kullanılma imkânı bulunmamaktadır. Zira ilgili odalarca yapılacak onay işlemi; rayicin yer ve zaman itibarıyla piyasa değerlerini yansıttığını tevsik eden bir işlem olduğu gibi belirlenen rayicin yeni birim fiyata dayanak teşkil etmesi açısından geçerlilik şartı olarak düzenlenmiştir. Bu bağlamda, İdarece şartnamenin 22/(ç) bendine göre rayiçlerin belirlenmesi yoluna gidilmesi durumunda, şartname hükmü doğrultusunda yapılan piyasa araştırması neticesinde ortaya çıkan rayiçlerin ilgili odalara onaylatılarak kullanılması mevzuatın amir hükmüdür.
Ancak yapılan denetimde, Üniversite tarafından ihalesi gerçekleştirilen yapım işlerinde Şartname’nin 22/(ç) bendi kapsamında yeni birim fiyatın belirlenmesinde kullanılan bazı rayiçlerin, ticaret ve/veya sanayi odasınca onaylanmış yerel rayiçler olması gerekirken İdare tarafından piyasa fiyat araştırması yöntemi ile tespit edilen rayiçler olduğu, onaylanmamış rayiçlerin yeni birim fiyat olarak kullanıldığı ve ödemelere esas alındığı tespit edilmiştir.
Kamu İdaresi cevabında özetle, bazı ihalelere ilişkin yeni birim fiyatın belirlenmesinde, onay alınmak üzere yerel ticaret ve/veya sanayi odasına yazı yazılmasına rağmen konu hakkında herhangi bir dönüş yapılmadığı, bu nedenle gecikmeye mahal vermeme açısından direkt üretici firmalardan fiyat teklifi alınarak yeni fiyat analizleri yapıldığı ifade edilmiş ve cevap ekinde 2014 yılına ait bir birim fiyat tespit istemi ile ticaret odasınca söz konusu birim fiyatın tespit edilemediğine ilişkin yazıya yer verilmiştir.
Bulgu konusu tespit 2022 yılında devam eden yapım işi ihalelerine ilişkin olup bulgunun Kamu İdaresi cevabı ekinde gönderilen 2014 yılında devam eden ihale ve yeni birim fiyat tespitiyle ilgisi bulunmamaktadır. Bulgu konusu tespite örnek olarak, 2022 yılı itibarıyla devam etmekte olan Kütüphane Binası İkmal İnşaatı Yapım İşine ait 7 numaralı Hakedişe konu olan "Asansör İzolasyon İmalatı"nın yeni birim fiyatı, bulguda yer verilen Şartname hükümlerine aykırı olarak direkt piyasadan alınan fiyat teklifleri ile belirlenmiştir.
Kamu İdaresi cevabında ayrıca, ilgili birimin bilgilendirildiği ve bundan sonraki süreçte konu hakkında gerekli hassasiyetin gösterileceği ifade edilmiştir.
Sonuç olarak, yapım işi sözleşmelerinde fiyatı yer almayan ve sonradan yapılmasına gerek duyulan imalat kalemlerine ait yeni birim fiyatların Şartname’nin 22/(ç) bendine göre rayiçlerin belirlenmesi yoluna gidilmesi durumunda, piyasadan alınan fiyatların ilgili odalara onaylatılmak suretiyle kullanılması ve ödemeye esas tutulması gerekmektedir.