Geçmiş dönemlerde tahsis edilen ve halen faal olarak kullanılan taksi ve servis plakalarının Belediye tarafından mevzuata aykırı biçimde ihale yapılmadan ve süresiz bir hak olarak kullandırıldığı ve devrine izin verildiği görülmüştür.

5393 sayılı Belediye Kanunu’nun “Belediyenin yetkileri ve imtiyazları” başlıklı 15’inci maddesinin birinci fıkrasının (p) bendinde; kara, deniz, su ve demiryolu üzerinde işletilen her türlü servis ve toplu taşıma araçları ile taksi sayılarını, bilet ücret ve tarifelerini, zaman ve güzergâhlarını belirlemek; durak yerleri ile karayolu, yol, cadde, sokak, meydan ve benzeri yerler üzerinde araç park yerlerini tespit etmek ve işletmek, işlettirmek veya kiraya vermek; kanunların belediyelere verdiği trafik düzenlemesinin gerektirdiği bütün işleri yürütmek belediyenin yetki ve imtiyazları arasında sayılmaktadır. 5393 sayılı Kanun ile yürürlükten kaldırılan 1580 sayılı Belediye Kanunu’nun “Belediyenin vazifeleri” başlıklı 15’inci maddesinin ikinci fıkrasının dokuzuncu bendinde ve “Belediyelerin hakları, salahiyet ve imtiyazları” başlıklı 19’uncu maddesi birinci fıkrasının beşinci bendinde yer alan hükümler de, 5393 sayılı Kanun’dakilere benzer düzenlemelerdir. Bu hükümlere göre gerek 1580 sayılı Kanun’un yürürlük döneminde ve gerekse 5393 sayılı Kanun’a göre, belediye hudutlarında yolcu taşınması ve toplu ulaşıma ilişkin görev, yetki ve hizmetler belediyelere verilmiş imtiyazlardır. Bu hizmetlerin yerine getirilmesinde belediyeler tekel niteliğinde hak ve imtiyazlara sahiptir.

5393 sayılı Kanun’un “Uygulanmayacak hükümler” başlıklı 84’üncü maddesinde ise bu Kanunla, belediyenin sorumlu ve yetkili kılındığı görev ve hizmetlerle sınırlı olarak; 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nda bu Kanun hükümlerine aykırılık bulunması durumunda 5393 sayılı Kanun hükümleri uygulanacağı belirtilmektedir.

Öte yandan, 5393 sayılı Kanun’dan önce 86/10553 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı’nın yürürlükte olduğu süre zarfında, 2918 sayılı Kanun’un “İl ve ilçe trafik komisyonları” başlıklı 12’nci maddesindeki düzenleme ile trafik düzeni ve güvenliği yönünden belediye sınırları içinde ticari amaçla çalıştırılacak yolcu ve yük taşıtları ile motorsuz taşıtların çalışma şekil ve şartları, çalıştırılabileceği yerler ile güzergâhlarını tespit etmek ve sayılarını belirlemek görev ve yetki olarak il ve ilçe trafik komisyonlarına verilmiştir.

86/10553 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Ticari Plakaların Verilmesinde Uyulacak Usul ve Esaslar Hakkında Karar’ın 1’inci maddesinde; amacın vatandaşın ulaşım ihtiyacını karşılamak üzere toplu taşımacılığın geliştirilmesi, plaka karaborsacılığının ve korsan taşımacılığın önlenmesi, fiilen çalışmakta olan şoför esnafının haklarının korunması maksadıyla taksi, dolmuş, minibüs ve umum servis araçlarına verilecek ticari plakaların sayısı, verilme usul ve esaslarını tespit etmek olduğu, Karar’ın 2’nci maddesinde; bu Karar’ın, 2918 sayılı Kanunu’nun 12’nci maddesi hükümlerine göre İl Trafik komisyonlarınca plaka tahdidi kararı alınan illerde uygulanacağı, Karar’ın 3’üncü maddesinde; ticari plaka verilebilmesi için; taksi, dolmuş ve minibüslerde; şoförlük mesleğini geçim kaynağı olarak seçmiş olduğunu ve sürekli olarak icra ettiğini beyan etmiş ve ilgili meslek odasına, ilgili meslek odasının bulunmadığı yerlerde ise şoförler odasına üye olmak gerektiği ifade edilmiştir.

Ayrıca Karar’ın 5’inci maddesinde; ticari plakanın, kapalı teklif usulü ile aşağıdaki şartlar dikkate alınarak, trafik komisyonunun tespit edeceği esaslara göre verileceği belirtirmiştir;

“a) İlin ihtiyacı dikkate alınarak dağıtılacak ticari plaka sayısı trafik komisyonunca tespit edilecek ticari plakanın serbest piyasadaki tahmini bedelinin %80’ine tekabül eden muhammen bedeli, müracaat şekli, süresi, ihale zamanı ve diğer hususlar mahalli vasıta ve/veya en az iki gazete ile kamuoyuna duyurulur.

1. Tespit edilen ticari plakalar ikişer aylık dönemlerde bir yılda altı defa verilebilir.

2. Kapalı teklif zarfları trafik komisyonları huzurunda açılır ve en yüksek bedeli teklif edenlerde başlamak üzere o dönem için tespit edilen miktarda ticari plaka verilir.”

Ticari Plakaların Verilmesinde Uyulacak Usul ve Esaslar Hakkında Karar gereğince taksi ve servis plakalarının geçim kaynağı şoförlük mesleği olanlara süresi ve şartları belirtilmek suretiyle ihale yapılarak belirli bir süre için verilmesi gerekir.

Yapılan incelemede Isparta Belediyesi sınırları içerisinde 215 adet T plaka (Taksi), 110 adet C plaka (Okul Sevisi) ve 125 adet S plaka (Personel Servisi) bulunmakta olup bunların tamamının 86/10553 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı doğrultusunda 2000/22 ve 2003/42 sayılı İl Trafik Komisyonu ile belirlenen tahditli plaka olduğu görülmüştür. Ticari taksi, personel servisi ve okul servisleri plakaları ile ilgili işlemlerin yürütümü 03.07.2005 tarihinde 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun yürürlüğe girmesiyle, Emniyet Müdürlüğünden Belediyelere geçmiştir.

Bu plakalardan 27 adet T plaka, 4 adet S plaka yönetmelik hükümleri gereğince Belediye’ye irat kayd edilmiştir.

Bu araçlar ile ilgili işlemler 11.02.2022 tarihli ve 23 numaralı Meclis Kararı ile uygulamaya konulan Servis Araçları Yönetmeliği, Taksi Durakları ve (T) Plakalı Ticari Taksi Yönetmeliği kapsamında yürütülmekte ve Belediye tarafından ihalesiz olarak yıllık çalışma izni verilerek faaliyetlerini sürdürmektedir.

Ayrıca Belediye tarafından;