Belediye şirketlerinin sermaye artırımına ilişkin muhasebe kayıtlarında, ödenmeyen tutarların takibi için 247-Sermaye Taahhütleri Hesabının kullanılmadığı görülmüştür.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 181’inci maddesinde mal ve hizmet üreten kuruluşlara (şirketlere) nakden veya ayni olarak verilen sermaye tutarlarının 241- Mal ve Hizmet Üreten Kuruluşlara Yatırılan Sermayeler Hesabında izleneceği belirtilmiştir. Aynı Yönetmelik’in 184 ve 185’inci maddelerine göre sermaye taahhüt tutarlarının 241-Mal ve Hizmet Üreten Kuruluşlara Yatırılan Sermayeler Hesabına borç, 247-Sermaye Taahhütleri Hesabına alacak kaydedilmesi ve bu taahhütler yerine getirildiğinde ise ilgili tutarların 247- Sermaye Taahhütleri Hesabına borç, taahhüdün yerine getirilme şekline göre ilgili hesaplara alacak kaydedilmesi gerekmektedir.

Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinden de anlaşılacağı üzere, belediyenin bir şirketine karşı sermaye taahhüdü altına girmesi durumunda, söz konusu taahhüt tutarının tamamı için 241-Mal ve Hizmet Üreten Kuruluşlara Yatırılan Sermayeler Hesabı borç, karşılığında 247-Sermaye Taahhütleri Hesabı alacak çalışmalıdır. Bundan sonra ödenen sermaye tutarlarının; 247-Sermaye Taahhütleri Hesabı borçlu ve ödemeye esas ilgili aktif hesap alacak çalışarak ve bunun yanı sıra bütçe gider kaydı da yapılarak sermaye taahhütleri hesabından düşülmesi gerekmektedir.

Yapılan inceleme esnasında; İdare tarafından şirketlere sermaye artırımı taahhüdünde bulunulduğunda, 247-Sermaye Taahhütleri Hesabına kayıt yapıldığı ancak taahhüt edilen sermayenin yerine getirilip getirilmediğine bakılmaksızın bu hesaptaki kaydın, 320-Bütçe Emanetleri Hesabına alınarak kapatıldığı anlaşılmıştır. Belediyece Sermaye taahhüdünde bulunulduğunda; 320-Bütçe Emanetleri Hesabı yerine 247-Sermaye Taahhütleri Hesabının kullanılması, taahhütler yerine getirildikçe aynı hesaptan çıkışların yapılması ve taahhüt ödemeleri gerçekleştikçe bütçe gideri hesabının çalıştırılması gerekmektedir. Ayrıca, henüz yerine getirilmeyen sermaye taahhüdünün 320-Bütçe Emanetleri Hesabında izlenmesi durumunda; daha sonraki yıllarda (taahhüt yerine getirildiğinde; yerine getirilen kısım kadar tutar) da hatalı şekilde bütçe emanetine alınan yılın bütçe gideri olarak yansımasına neden olacaktır.

Kamu idaresi cevabında, "Belediye şirketlerine ait sermaye artırımlarında, Belediye Meclisi tarafından alınan sermaye artışı kararı sonrası Belediyemizin sermaye taahhüdü altına girmesi durumunda, söz konusu taahhüt tutarı, 241- Mal ve Hizmet Üreten Kuruluşlara Yatırılan Sermayeler Hesabına borç, karşılığında ise 247- Sermaye Taahhütleri Hesabı alacak şeklinde çalışmaktadır. Ancak, sermaye artırımına ilişkin ödemenin yapılmasına karar verildiği durumlarda sermaye artışına ilişkin ödenek Özel Kalem Müdürlüğü bünyesinde olduğundan, ilgili Müdürlük tarafından hazırlanan ödeme emri belgelerinin hazırlanmasında direkt olarak ödemeye ilişkin kayıtlar yapılamamakta ve ödemeye esas tutar 103- Verilen Çekler ve Gönderme Emirleri Hesabı yerine, 320- Bütçe Emanetleri Hesabı kullanılmaktadır.

Belediyemizin sermaye taahhütleri, 241- Mal ve Hizmet Üreten Kuruluşlara Yatırılan Sermayeler Hesabında izlenmekte, sadece ilgili Müdürlük tarafından düzenlenen ödeme emri belgesiyle ödeme tarihi arasında geçen sürede 247- Sermaye Taahhütleri Hesabı doğruyu yansıtmamaktadır." denilmektedir.

Bu itibarla, yerine getirilmeyen sermaye taahhütlerinin 320-Bütçe Emanetleri Hesabı yerine 247-Sermaye Taahhütleri Hesabında izlenmesi, taahhütler yerine getirildikçe aynı hesaptan çıkışların yapılması ve yine taahhüt ödemeleri gerçekleştikçe, ödemenin gerçekleştiği kısım kadarının bütçe gideri hesabına kaydedilmesi gerekmektedir.