Kamu İdarelerince Hazırlanacak Faaliyet Raporları Hakkında Yönetmelik’in 18’inci maddesinde:

“c) Faaliyetlere ilişkin bilgi ve değerlendirmeler: Bu bölümde, mali bilgiler ile performans bilgilerine detaylı olarak yer verilir.

1) Mali bilgiler başlığı altında, kullanılan kaynaklara, bütçe hedef ve gerçekleşmeleri ile meydana gelen sapmaların nedenlerine, varlık ve yükümlülükler ile yardım yapılan birlik, kurum ve kuruluşların faaliyetlerine ilişkin bilgilere, temel mali tablolara ve bu tablolara ilişkin açıklamalara yer verilir. Ayrıca, iç ve dış mali denetim sonuçları hakkındaki özet bilgiler de bu başlık altında yer alır…” denilmektedir.

İdarenin 2018 yılı Faaliyet Raporunda; bütçe hedef ve gerçekleşmelerinde meydana gelen sapmaların nedenlerine yer verilmediği tespit edilmiştir.

Kamu idaresi cevabında; “Kurumumuzun 2018 yılı Faaliyet Raporunda bütçe hedef ve gerçekleşmelerinde meydana gelen sapmalara yer verilmediği belirtilmiştir.

Bu kapsamda kayıtlarımızın incelenmesi neticesinde gider bütçesinin gerçekleşme oranının 95,34% olduğu görülmüş olup, sapmanın 4,66% düzeyinde kaldığı bu oranında kabul edilebilir makul bir oran olduğu tarafımızca değerlendirilmektedir. Bu nedenle gider bütçesinde meydana gelen sapmanın nedenlerine yer verilmemiştir.

Bununla birlikte kurum olarak asıl sapmanın 21,51% ile bütçe gelirlerinde oluştuğu görülmektedir. 2019 mali yılına 51.003.404,53-TL Tahakkuk devrimiz bulunmaktadır. Gelir bütçesinde meydana gelen sapmanın nedeni tahsilatını gerçekleştiremediğimiz tahakkuklarımızdır. Buradaki en büyük etkenlerden biriside 2018 yılında yaşanan ekonomik sıkıntılardır.

Söz konusu değerlendirmeler kapsamında, bundan sonra hazırlanacak olan Faaliyet Raporlarımızda bütçe hedef ve gerçekleşmelerinde meydana gelecek sapmalara yer verilerek kurumumuzun bu yöndeki eksikliği giderilecektir.” denilmektedir.

Sonuç olarak Başkanlığımıza gönderilen kamu idaresi cevabında; bulgu üzerine İdare kayıtlarının incelenmesi neticesinde; gider bütçesinin gerçekleşme oranının 95,34% olduğu, sapmanın 4,66% düzeyinde kaldığı, bu oranın kabul edilebilir makul bir oran olduğu, bu nedenle gider bütçesinde meydana gelen sapmanın nedenlerine yer verilmediği, asıl sapmanın 21,51% ile bütçe gelirlerinde oluştuğu, 2019 mali yılına 51.003.404,53-TL tahakkuk devrinin olduğu, gelir bütçesindeki sapmanın tahsilatı gerçekleştirilemeyen tahakkuklardan kaynaklandığı, bu durumun en büyük sebeplerinden birinin de 2018 yılında yaşanan ekonomik sıkıntılar olduğu, bundan sonra hazırlanacak olan faaliyet raporlarının bütçe hedef ve gerçekleşmelerinde meydana gelecek sapmalara yer verileceği ifade edilmiştir.

Bulguda ise, Kamu İdarelerince Hazırlanacak Faaliyet Raporları Hakkında Yönetmelik’in 18’inci maddesi gereği, faaliyet raporunun mali bilgiler başlığında yer alan bütçe hedef ve gerçekleşmelerinde meydana gelen sapmaların nedenlerine yer verilmediği tenkit edilmişti.

İdare cevabına üç açıdan katılmak mümkün değildir. İlk olarak “Kurumumuzun 2018 yılı Faaliyet Raporunda bütçe hedef ve gerçekleşmelerinde meydana gelen sapmalara yer verilmediği belirtilmiştir. Bu kapsamda kayıtlarımızın incelenmesi neticesinde” denildikten sonra bütçede meydana gelen sapmaların sebepleri sıralanmıştır. Oysaki Bulguda, İdare bütçesindeki sapmaların nedenleri sorgulanmamış, söz konusu sapma nedenlerinin faaliyet raporuna eklenmediği hususu tespit edilmiştir. Kaldı ki faaliyet raporu hazırlanırken, bütçe rakamlarının bu aşamada değerlendirilmesi ve sapmaların gerekçelerine bulgudan önce faaliyet raporunda yer verilmesi gerekmektedir.

İkinci husus ise “gider bütçesinin gerçekleşme oranının 95,34% olduğu, sapmanın 4,66% düzeyinde kaldığı, bu oranın kabul edilebilir makul bir oran olduğu, bu nedenle gider bütçesinde meydana gelen sapmanın nedenlerine yer verilmediği” iddiasıdır. Söz konusu iddianın rasyonel ve dayanağı olmadığı aşikardır. Zira Kamu İdarelerince Hazırlanacak Faaliyet Raporları Hakkında Yönetmelik’te, faaliyet raporlarında yer alan bütçe rakamlarındaki sapmaların % kaçının makul olduğu ve/veya olmadığına ilişkin bir değerlendirme bulunmamaktadır. Dolayısıyla İdare açısından gider bütçesinde meydana gelen 4,66%’lük sapmanın makuliyet ölçütü bulunmamaktadır. Öte yandan İdare cevabında, faaliyet

raporunda; gider bütçesindeki sapmanın makul olması sebebiyle sapma nedenlerine yer verilmediği ve asıl sapmanın gelir bütçesinde olduğu ifade edilmesine rağmen gelir bütçesindeki sapmanın nedenlerine de yer verilmemiştir.

Son husus ise; İdarenin “gelir bütçesindeki 21,51%’lik sapmanın tahsilatı gerçekleştirilemeyen tahakkuklardan kaynaklandığı, bu durumun en büyük sebeplerinden birinin de 2018 yılında yaşanan ekonomik sıkıntılar olduğu” görüşüdür. Bu görüşe de katılmak mümkün değildir. Çünkü İdarenin 2017-2016 ve 2015 yılı Sayıştay Denetim Raporlarında yer alan bütçe verileri incelendiğinde gelir bütçesindeki sapmanın yaklaşık olarak ortalama 25%, gider bütçesindeki sapmanın ise yaklaşık olarak ortalama 16% olduğu görülmektedir. Oysaki idarenin cevabında gelir bütçesindeki sapmada ekonomik gerekçelerin belirleyici olduğunu iddia ettiği 2018 yılında sapma daha düşük (21,51%) olarak gerçekleşmiştir.

Sonuç olarak idare cevabının son kısmında yer alan “bundan sonra hazırlanacak olan Faaliyet Raporlarımızda bütçe hedef ve gerçekleşmelerinde meydana gelecek sapmalara yer verilerek kurumumuzun bu yöndeki eksikliği giderilecektir.” ifadesine iştirak edilmektedir. Bu bağlamda İdarenin faaliyet raporunu mevzuata uygun olarak hazırlanması gerekmektedir.