Belediyenin borç stokunun 5393 sayılı Belediye Kanunu'nda belirtilen sınırın üstünde olduğu ve belediye borçlarının belediye muhasebe kayıtlarında doğru ve tam izlenmediği tespit edilmiştir.

5393 sayılı Belediye Kanunu'nun “Borçlanma” başlıklı 68’inci maddesinin (d) bendinde, belediye ve bağlı kuruluşları ile bunların sermayesinin yüzde ellisinden fazlasına sahip oldukları şirketlerin, faiz dâhil iç ve dış borç stok tutarı, en son kesinleşmiş bütçe gelirleri toplamının 213 sayılı Vergi Usul Kanunu'na göre belirlenecek yeniden değerleme oranıyla artırılan miktarını aşamayacağı ve belirtilen usûl ve esaslara aykırı olarak borçlanan belediye yetkilileri hakkında, fiilleri daha ağır bir cezayı gerektirmeyen durumlarda 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu'nun görevi kötüye kullanmaya ilişkin hükümlerinin uygulanacağı belirtilmektedir.

21.02.2005 tarihli Mahalli İdareler Genel Müdürlüğü yazısına göre, belediyelerin toplam borç stoklarını belirlemek amacıyla Hazine Müsteşarlığı, Sosyal Güvenlik Kurumu (Emekli Sandığı Genel Müdürlüğü), ilgili Sosyal Sigortalar Kurumu il müdürlüğü, İller Bankası Genel Müdürlüğü, ilgili vergi dairesi müdürlüğü ve ilgili diğer idareler ile piyasaya ve personeline olan borçlarının tespit edilmesi gerektiği ifade edilmektedir.

Belirtilen mevzuat hükümleri çerçevesinde muhasebe kayıtları üzerinden yapılan hesaplamaya göre, Belediyenin borç stokunun 5393 sayılı Belediye Kanunu'nda belirtilen sınırın üstünde olduğu anlaşılmaktadır. Belediyenin 2018 yılı sonu bütçe geliri olan

122.733.512,18 TL'ye, %23,73’lük yeniden değerleme oranı uygulandığında Zonguldak Belediyesinin 2019 yılı borç stok tavan tutarı 151.858.174,62 TL olmaktadır. Belediyenin 2019 yıl sonu bilançosuna göre 237.937.772,71 TL borcu bulunmaktadır. Mevcut borç stokunun, anılan mevzuat hükmüne göre borçlanma sınırının üstünde olduğu görülmektedir.

Öte yandan, Belediyenin muhasebe üzerinden izlenen borç kayıtlarının güncel borç durumunu doğru göstermediği görülmüştür.

Belediye Başkanlığının 10.12.2019 tarihli Çevre ve Şehircilik Bakanlığından talep ettiği borçlanma izin yazısı ekinde gönderilen ve Belediyenin borçlu olduğu idarelere yönelik borç durumunu gösteren, bu borç bilgileri ile hazırlanarak Belediye Denetim Komisyonuna sunulan borç tablosunda ilgili idarelerin anapara ve faiz alacakları toplamının 430.494.229,71 TL olduğu tespit edilmiştir.

Belediye Denetim Komisyonu 2018 Yılı Denetim Raporuna göre, Belediyenin 2018 yıl sonu borcu toplam 392.973.869,64 TL olmasına rağmen, 2019 yılı 1 numaralı yevmiye kaydı ile 2018 yılından gelen toplam borç tutarı 221.962.511,57 TL olduğu; muhasebe kayıtlarında izlenen 2019 yıl sonu toplam borç tutarı 237.937.772,71 TL olmasına rağmen, Belediye Denetim Komisyonuna sunulmak üzere hazırlanan toplam borç tutarının 430.494.229,71 TL olduğu görülmüştür.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği'nin “Amaç” başlıklı 1’inci maddesine göre, belediyelerin hesap ve kayıt düzeninde saydamlık, hesap verilebilirlik ve tekdüzenin sağlanması, işlemlerinin kayıt dışında kalmasının önlenmesi, faaliyetlerinin gerçek mahiyetlerine uygun olarak sağlıklı ve güvenilir bir biçimde muhasebeleştirilmesi Yönetmelik’in amaçları arasında sayılmıştır.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği'nin 381 ve 481 Gider tahakkukları hesaplarına göre; uzun veya kısa vadeli yabancı kaynaklar ana hesap grubu içinde yer alan, iç ve dış malî borçlara ilişkin olarak ay sonlarında tahakkuk ettirilen ve gelecek aylarda ya da içinde bulunulan faaliyet dönemini takip eden dönemde ödenecek olan işlemiş faiz tutarı bu hesaplarda izlenmektedir. Dolayısıyla her türlü mali borcun ay ve yıl sonlarında işlemiş faiz tahakkuklarının hesaplanıp, Belediyenin 381 ve 481 Gider tahakkukları hesaplarına kaydedilmesi ve tutarların Belediye borç stok limitlerinin hesabında dikkate alınması gerekmektedir.

Dolayısıyla, Belediye faiz dahil borçlarının 430.494.229,71 TL olduğu ilgili kurumlarla

mutabakata varılarak teyit edildiği durumda, muhasebe kayıtlarının faaliyetlerin gerçek mahiyetlerine uygun olarak sağlıklı ve güvenilir bilgi vermesi sağlanmalıdır.

Borçların takip ve tahsilinin yapılmasında, Belediye Kanunu'ndaki borçlanma sınırlarına dikkat edilmesi ve muhasebe kayıtlarının genel kabul görmüş bütçe ve muhasebe ilkelerine uygun olması gerekmektedir.