Yapım işlerinde yüklenicilerin İdareden onay almadan alt yüklenici (taşeron) çalıştırdığı tespit edilmiştir. İdarenin ise, izinsiz çalıştırılan alt yüklenicilerin gerçek sayıları ile imzaladıkları toplam sözleşme miktar ve tutarlarının ne olduğunun, SGK İl Müdürlüğüne yapılacak mutabakat yazışması ile netleştirmediği tespit edilmiştir.

Alt yüklenicilerin çalıştırılması ve sorumluluklarını düzenleyen YİGŞ’nin 20’nci maddesinin (08/08/2019-30856 R.G./26 nci md ile) değişik üçüncü fıkrası gereği; işin tamamı alt yüklenicilere yaptırılamayacağı gibi işin niteliğinden kaynaklanan sebeplerle veya teknik zorunluluklar nedeniyle ihale dokümanında farklı oranlar belirlenmesi durumu hariç, tek bir alt yükleniciye yaptırılacak iş bölümlerinin toplam bedeli sözleşme bedelinin %30’unu; alt yüklenicilere yaptırılacak işlerin toplam bedeli ise sözleşme bedelinin %50’sini geçemez. Ayrıca ihale yasaklıları ile ilgili işin ihalesine katılan istekliler o işin alt yüklenicisi de olamazlar.

Bazı yüklenicilerin İdare onayı almadan doğrudan SGK’ya başvurarak yüklenimindeki iş için alt yüklenici dosyası açtırdıkları ve alt yüklenici çalıştırdıkları bilinmektedir. Örnek olarak seçilen Akdeniz Üniversitesi Hastanesi Büyük Onarım İşinde, alt yüklenici onayı alınmadan ilgili iş kapsamında 15 adet alt yüklenici çalıştırıldığı SGK’ya yapılan yazılı başvuru

üzerine tespit edilmiştir. Bu yolla yüklenici firmanın imzaladığı sözleşme gereğince yapacağı imalat nispetinde ödemesi gereken asgari prim tutarını, alt yüklenicilere paylaştırdığı anlaşılmaktadır. İdare onayı alınmadan SGK’ya alt yüklenici dosyası açılan 15 alt yüklenicinin ihale yasaklısı olmadıkları ve ilgili ihaleye de istekli sıfatıyla teklif vermediği tespit edilmiştir.

2021 Mali Yılı içinde geçici kabulü yapılanlar da dâhil devam eden tüm yapım işlerinde çalışan alt yüklenicilerin toplam sayısını ve ilgili alt yüklenici sözleşmelerini SGK İl Müdürlüğü’nden yazışma ile temin edilerek mevzuatın belirlediği sınırların geçilip geçilmediği, bu kapsamda çalışan alt yüklenicilerin ihale yasaklısı olup olmadıkları, ilgili ihaleye istekli sıfatıyla teklif verip vermedikleri, alt yüklenicilerle imzalanan sözleşmeler üzerinden alınması gereken damga vergisinin Vergi İdaresine ödenip ödenmediği hususlarında kontrol sağlanması ve vergisi ödenmemiş olanlar için ödenmesinin temini maksadıyla Vergi İdaresine bildirimde bulunulması gerektiği değerlendirilmektedir.

Sonuç olarak İdarenin, bundan böyle SGK İl Müdürlüğüne yapacağı dönemsel yazışmalar ile, izinsiz çalıştırılan alt yüklenicilerin bulunup bulunmadığının kontrol edilmesi yerinde olacaktır.

İdarece bulgu kapsamında işlem tesis edildiği ve bu çerçevede 2021 mali yılı içinde geçici kabulü yapılanlar da dâhil devam eden tüm yapım işlerinde çalışan alt yüklenicilerin toplam sayısı ve ilgili alt yüklenici sözleşmelerinin SGK Antalya İl Müdürlüğünden yazışma ile temin edildiği ve mevzuatın belirlediği sınırların geçilmediğinin tespit edildiği; ayrıca işe ait sözleşme kapsamında çalışan alt yüklenicilerin ihale yasaklısı olmadıkları, ihaleye istekli sıfatıyla teklif vermediklerinin de belirlendiği; ilgili yüklenicilere alt yüklenicilerle imzalanan sözleşmeler üzerinden damga vergisinin Vergi İdaresine ödenip ödenmediği hususunda yazı yazılmış olduğu ve cevaplarının beklendiği; SGK Antalya İl Müdürlüğüne, Yapı İşleri Daire Başkanlığı uhdesinde devam eden işlerde İdarenin onayı olmaksızın alt yükleniciler için iş yeri dosyası açılmaması gerektiğinin bildirildiği ve bundan sonraki süreçte, sözleşmesi imzalanacak işlere ilişkin SGK Antalya İl Müdürlüğüne yazılacak iş yeri bildirim yazılarında, İdarenin onayı olmaksızın alt yüklenici dosyası açılmaması hususunun bildirileceği ifade edilmiştir.